سلام نو _ سرویس گردشگری: محوطه باستانی برده کنته یکی از تپه‌های تاریخی بازمانده از ایران باستان و جاهای دیدنی مهاباد است که قدمت آن به دوره مانایی هزاره اول قبل از میلاد می‌رسد و الگویی برای ساخت دیگر آثار تاریخی پس از خود در این منطقه بوده است. این محوطه ارزشمند باستانی که در هشت کیلومتری شمال مهاباد به‌سمت ارومیه و نزدیکی روستای یوسفکند قرار دارد، در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
آشنایی با محوطه تاریخی برده کنته در مهاباد
یکی ازآثار کهن وباستانی بسیار ارزشمند و با شکوهِ بازمانده از حکومت{مانناییها mannaeans} در مهاباد که با گذشت هزاران سال همچنان استوار و پا بر جاست،آتشکده ی کهن و خاموش برده کنته می باشد.محوطه باستانی برده کنته در فاصله ی حدود ۶ تا ۷ کیلومتری شمال شهر مهاباد بر سر راه مهاباد به ارومیه و در نزدیکی روستای یوسفکند واقع شده است. بنای برده کنته بر دشت و ویرانه های (شارویران « sharwiran » شهر ویران) می نگرد و در پنج کیلومتری سمت راست روستای دریاز} یا دریاس قرار گرفته که بطلمیوس یونانی نیز از آن با نام داریوسا (daryusa)به عنوان یکی از شهر های ماد یاد کرده است و نیز مشرف بر دخمه و آرامگاه ماننایی- مادی فقره قا (faqraqa) می باشد .
آتشکده ی برده کنته محوطه ای است سنگی با پله های سنگی بیشمار کنده شده به دور آن. این محوطه ی باستانی مربوط به هزاره قبل از میلاد میباشد، یعنی روزگار شکوه و قدرت مانناییها در این منطقه. تا کنون هیچ نوشته ای یافته نشده که بر ما معلوم دارد نام اصلی این بنا چه بوده است.
ساکنان شهرویران این بنا را برده کنته می خوانند که اشارتی است به قداست سنگ در باورهای مردمان این سرزمین برده کنته لغت مرکب کردی است متشکل از سه کلمه برد (bard) به معنای سنگ و کن(kon) به معنای حفره و گودال و سوراخ و تَه پسوند داشتن که در مجموع معنای سنگ حفره دار را می‌دهد که طبیعتاً اسم بی مسمایی نیست.
البته کن در زبان کردی میتواند معنای دیگری هم داشته باشد،شاید کُن (kun) به معنای کهن و دیرین باشد یعنی اینکه برده کنته دو معنی میتواند داشته باشد:اول سنگ حفره دار و سوراخ و دیگر سنگ کهن و دیرین. این بنا از جمله مکانهای بزرگ ومقدس شهر باستانی داریوسا یا شهرویران کنونی بوده و برای مردم و ساکنین این شهرمکانی بسیارمورد احترام و مقدس بوده است و همواره درآنجا مراسمات ویژه و آیینی خویش را برگزار می کرده اند.
چند بخش ارزشمند در محوطه تاریخی برده کنته
بقایای محوطه برده کنته شامل دو قسمت است و به همین دلیل آن را محوطه دوقلو نیز می‌گویند. این محوطه، دو بخش و دو تپه شمالی و جنوبی دارد که تپه جنوبی از تپه شمالی بزرگ‌تر است. تپه اصلی ساختاری خاکی-صخره‌ای دارد و بلندی آن از سطح دریا حدود ۱,۳۰۰ متر است.
مجموعه محوطه شامل چند قبر صخره‌ای، یک دژ و چند ردیف پلکان می‌شود که به‌وسیله حجاری روی سنگ به‌طرز بسیار زیبایی ساخته شده‌اند. نمای عمومی این اثر بسیار به زیگورات یا نیایشگاه شباهت دارد. آنچه در این محوطه تاریخی جالب به نظر می‌رسد، فقدان تزیینات و ظرافت خاص در بنا است. در قسمت دیگر محوطه باستانی برده کنته می‌توان کانال‌های آب، دیوارهای تدافعی و بقایای یک سد قدیمی دوره مانایی را دید.
بر اساس شواهد، محدوده این اثر بیش از حد فعلی بوده که در اثر کشیدن جاده آسفالته قسمتی از آن از بین رفته؛ ولی بقایای حکاکی دیواره غربی هنوز مشهود است. پلکان‌های متعدد و دایره‌وار در چندین ردیف این بنا را فرا گرفته و جای افروختن آتش نیز در مرکز آن حجاری شده است.
در قسمت جنوبی تپه، سوراخی دروازه‌مانند به ارتفاع ۷۵ سانتی‌متر وجود دارد که احتمالا دروازه اصلی ورود به بنا بوده که به‌مرور زمان سطح آن با خاک پر شده است. بعد از گذر از این راهروی سوراخ‌مانند که هنوز آثار آتش و سیاهی بر دیوار و سقف آن به چشم می‌خورد، اتاقکی نسبتا بزرگ‌تر از راهروی ورودی وجود دارد که تا پیش از این گمان می‌رفت، بن‌بست باشد. اخیرا حفاری‌های غیرمجاز در ادامه این اتاقک منجر به پیداشدن ورودی و راهروی تازه‌ای شد که احتمال می‌رود به اتاق‌ها و مکانهای دیگر سازه ارتباط داشته باشد.
در دیواره جنوبی، کانالی به داخل تپه و اتاقک ذکرشده می‌رسد که شاید در گذشته کانال آبیاری بوده است. در قسمت شرقی کانال آب و در امتداد برده کنته یک ردیف سنگ‌های منظم وجود دارد که در قسمت عمیق رودخانه امتداد یافته‌اند. در فاصله ۱۰ متری و به موازات این جاده سنگی، بقایای جاده سنگی دیگری با ارزش کمتر به چشم می‌خورد که شاید بقایای دیوارهای قلعه یا حفاظ شهری بوده است و بعید نیست که بقایای سدی قدیمی از دوره ماناها باشد.
محوطه ارزشمند باستانی برده کنته در هشت کیلومتری شمال شهرستان مهاباد به ارومیه و نزدیکی روستای یوسفکند جای گرفته است. آدرس: استان آذربایجان غربی، محدوده شمال شهرستان مهاباد، در حوالی روستای یوسفکند
نظر شما