سلام نو _ سرویس گردشگری: بازار کاشان یکی از مهم‌ترین و زیباترین بازارهای ایران به شمار می‌رود که در اواخر قرن دوازدهم هجری قمری بر اثر زلزله به طور کلی از بین رفت. اما در دوره قاجار و در عهد فتحعلی شاه و ناصرالدین شاه، به وضع مطلوب مرمت و بازسازی شد و بناهای بسیاری در این بازسازی‌ها به وجود آمد. از جمله این بناها، تیمچه و کاروانسرایی است که توسط «جلالت مآب امین الدوله» بنا شد. تمیچه امین الدوله از جاهای دیدنی کاشان به شمار می‌رود و در تقاطع خیابان بابا افضل و میدان کمال الملک، در یکی از نقاط مرکزی بازار واقع شده است.
آشنایی با تیمچه امین الدوله
کاشان که شهری بین تهران و اصفهان است، با داشتن ۱۷۰۰ اثر تاریخی یکی از مقاصد گردشگری ایران به شمار می رود. یکی از مهم ترین بناهای ساخته شده در این شهر، بازار آن است. در داخل بازار بناهای بسیار ارزشمندی به چشم می خورند. از جمله این بناهای خاص می توان تیمچه امین الدوله کاشان را نام برد.
بازار کاشان در قرن هجدهم میلادی در اثر زلزله تخریب شد. این بازار در دوره فتحعلی شاه و ناصرالدین شاه دوباره مرمت و بازسازی شد. در نیمه دوم قرن نوزدهم میلادی و اواخر دوره قاجار، تیمچه ای به نام امین الدوله در داخل بازار بنا شد.
تیمچه امین الدوله کاشان بنایی تاریخی است که به دلیل خصوصیات منحصر به فردش در سال ۱۳۵۳ خورشیدی، به ثبت ملی ایران رسید. این تیمچه توسط شخصی به نام جلالت ماب امین الدوله ساخته شد و به همین دلیل به این نام شهرت یافت. ساخت بنا در سال ۱۸۶۴ میلادی شروع شد و در سال ۱۸۶۹ به پایان رسید.
تیمچه از لحاظ لغوی به معنای کاروانسرای کوچک است. در اصل “تیم” به معنای کاروانسرا و “چه” پسوندی به معنای کوچک است.
کاروانسراها معمولا به عنوان مهمان سرا کاربرد دارند و محلی برای استراحت مسافران هستند. با این وجود، تیمچه ها محلی هستند که تاجران در آنها فعالیت می کنند. در تیمچه، معمولا اجناس گرانبها و سنگین از قبیل فرش، قالی و پارچه های گرانبها عرضه می شوند. تیمچه امین الدوله کاشان مرکز فروش فرش های زیبا و دستباف کاشان است.
فرش کاشان یکی از نمونه های بی نظیر فرش در جهان به شمار می رود. فرش های دستباف کاشان در سه دسته ترنج، خشتی و افشان قرار می گیرند.
زیبایی معماری تیمچه‌ها
در معماری ایران، تیمچه به بخشی از بازار گفته می شود که شبیه راسته های بازار است. تیمچه ها بناهایی سرپوشیده هستند که در اندازه های کوچک ساخته می شوند و جزو زیباترین بخش بازار هستند. سقف تیمچه ها با تزییناتی از قبیل کاربندی، مقرنس کاری و… پوشیده می شوند.
تیمچه ها معمولا از یک طرف به راسته اصلی بازار و از سمت دیگر با یک کاروانسرا ارتباط دارند. تقریبا همگی تیمچه ها دارای بارانداز هستند. همچنین، طبقه پایین تیمچه جنبه تجاری یا کارگاهی دارند و طبقه بالا جهت امور اداری و دفتری استفاده می شود.
تیمچه امین الدوله کاشان در ورودی اصلی خود پیرو اصل “حجاب” در معماری سنتی ایران است. عظمت و شکوه تیمچه را پیش از ورود به از راسته بازار نمی توان دریافت. امروزه این تیمچه به حجره های عتیقه فروشی و فرش های دستباف و گرانبها اختصاص دارد.
تیمچه امین الدوله کاشان سرای سرپوشیده ای است که در چهار سوق بازار کاشان واقع شده است. این تیمچه جزو شاهکارهای هندسی بازار کاشان به شمار می رود و در جناح جنوبی بازار کفاش ها و مقابل بازارچه میانچال قرار دارد.
تیمچه امین الدوله که تزیینات منحصر به فردی هم دارد، اصلی ترین بخش بازار کاشان است. این تیمچه، با سقفی بسیار زیبا و دهانه ای وسیع، ارتباط بین چهار طرف بازار را برقرار می کند. در واقع این کاروانسرای کوچک در مرکز بازار کاشان جای گرفته است.شکل این کاروانسرا به صورت منشور مربع القاعده است. این منشور در سقف خود گنبدهای کوچکی دارد و تزیینات آن بسیار منحصر به فرد است. این سبک معماری از شاهکارهای هندسی دوره قاجار به شمار می رود.
سقف تیمچه با آجر و کاشی به سبک معماری ایرانی تاق بندی شده است. روی سقف این تیمچه، مقرنس کاری بسیار زیبایی به چشم می خورد. امروزه کافه های سنتی در تیمچه دایر هستند. در گذشته، تیمچه امین الدوله دارای در و پنجره های چوبی و ارسی بود که به سمت بالا باز می شدند. امروزه این در و پنجره ها تبدیل به انواع شیشه ای شدند.
برای تیمچه دو درب چوبی تعبیه شده بود که به بازار باز می شدند. یکی از این درها از چهار سو به صحن کوچک هشت ضلعی راه می یافت. درب دیگر وارد صحن بزرگ مستطیل شکل جنوبی می شد. علاوه بر آن، سه روزنه بزرگ در سقف تعبیه شده است که روشنایی محوطه را سبب می شود. در هنگام ظهر وقتی که نور خورشید از درز پنجره ها و منافذ وارد فضای تیمچه می شود، جلوه بسیار زیبایی ایجاد می کند.
نظرات