سلام نو _ سرویس گردشگری: خانه عباسیان کاشان از جمله بناهایی است که اگر کسی در فضای آن گردش کند و به طور کامل آن را ببیند، دیگر نکته نادیده ای در خصوص معماری خانه های سنتی و کویری ایرانی برایش باقی نمی ماند. زیرا تمامی عناصر معماری خانه های کلاسیک و اصیل ایرانی با کامل ترین تزئینات در خانه عباسیان کاشان دیده می شود.
معرفی خانه عباسیان کاشان
خانه عباسیان کاشان در محله سلطان امیراحمد قرار دارد. یک تاجر کاشی به نام حاج محمد ابراهیم در حوالی سال های ۱۲۴۵ تا ۱۲۴۸ ساخت این خانه را آغاز کرد. ساخت این بنا، حدود ۲۰ سال به طول انجامید. در مورد اینکه معماری این بنا توسط چه کسی انجام شده است، کسی اطلاعی ندارد. این خانه تاریخی وسیع، ۷ هزار متر مربع زیربنا دارد و مساحتش در حدود ۵ هزار متر مربع می باشد. خانه عباسیان کاشان، دارای پنج حیاط بیرونی، حوض خانه، اندرونی، باغ و اتاق خدمه است.
این مجموعه بزرگ، پنج درب ویژه ورود و خروج دارد. به منظور تامین آب و تهویه هوا و کنترل گرما، دو چاه و دو بادگیر در این خانه تعبیه شده است.
تزئینات معماری این بنای تاریخی به لحاظ زیبایی و ظرافت در اوج قرار دارد. ترکیب و تلفیق معماری اصیل ایرانی با معماری اسلامی، باعث شده تا طرح های بدیع و نقوش خیال انگیز در سرتاسر خانه، جلوه گری کند. خانه عباسیان تاکنون لوکیشن چندین فیلم و سریال از جمله خانه ای در تاریکی، ملاصدرا، مسافر ری، جابربن حیان و غیره بوده است.
در این مجموعه شما می توانید انواع کاربندی، قطاربندی، مقرنس و غیره را در حالی که با بهترین کیفیت اجرا شده اند مشاهده نمایید. حیاط این خانه وسعت کمی دارد و مرتفع است. بخش بیرونی این مجموعه، محل کار صاحبخانه و پذیرایی از مهمانان کاری و تجاری بوده است. اهالی خانه نیز در بخش اندرونی سکونت دارند. در حیاط باغ، نماز جماعت به امامت سید محمد علوی بروجردی برگزار می شده است. آیت الله سید محمد علوی هم در حیاط حوض خانه به تدریس می پرداخته است. فضای حیاط از یک نظم هندسی جالب و متناسب برخوردار است. ترکیب حوض ها و درختان زیتون و گل های رنگارنگ، فضایی بهشتی در این حیاط ایجاد نموده است. این خانه دارای پنج طبقه می باشد.
سرسبزی حیاط و باغ در دل کویر مانند نگینی زمرد بر انگشتری طلایی می باشد. در سال ۱۳۷۴ هیات امنای مرمت بافت تاریخی کاشان، با همکاری مالی وزارت صمت، این مجموعه را خریداری کردند و در سال ۱۳۷۷ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسانیدند.
پس از فوت صاحب اصلی بنا، این خانه تقسیم بر پنج شد و هر بخش به یکی از وراث رسید. هر کدام از ورثه، سهم خود را به افراد متفاوتی فروختند. حدود صد سال پیش، فردی با نام آقای عباسیان که از تجار به نام فرش در کاشان بود، یکی از حیاط های این خانه را به مبلغ هزار تومان خریداری کرد. خبر فروش این بخش از خانه در زمان خود، جنجال فراوانی به پا کرد و همه مردم شهر کاشان از آن با خبر شدند. از آن پس این بنای مجلل با نام خانه عباسیان مشهور و شناخته شد.
بخش های مختلف مجموعه تاریخی عباسیان
این بنای تاریخی را به جرات می توان یکی از کاملترین نمونه های خانه سنتی در ایران دانست. تقریبا تمامی آن بخش هایی که در یک خانه اعیانی و کلاسیک ایرانی وجود دارد را می توان در این بنا یافت.
البته این خانه به واسطه آنکه یکی از نوادگانش از علمای دینی بوده بخش هایی دارد که نظیر آن را در منازل دیگر نمی توان یافت. اکثر قسمت های این بنای تاریخی دارای تزئینات خاص و ویژه ای هستند که در تناسب کامل با سایر اجزا خود را نشان می دهند. درست از لحظه ای که وارد این منزل می شوید، حال و هوای خاصی که بر آن حاکم است بر شما اثر می گذارد.
سردر ورودی
اکثر خانه های مجلل و اعیانی در گذشته دارای یک سردر زیبا و پرتزئینات بوده اند و از این طریق، ابهت بنایشان را به رخ می کشیدند. خانه عباسیان نیز از این قاعده مستثنی نبوده و دارای یک سردر می باشد. با وجود کاهگلی بودن دیوارهای اطراف، خود سردر به صورت مجلل ساخته می شده است. در کنار سردر، دو سکوی کوتاه به نام پاخوره وجود دارد که به منظور نشستن مورد استفاده قرار می گرفته اند.
هشتی
هشتی، پس از دالان حجاب قرار دارد. نورگیرهای یزدی بندی جلوه ای خاص به فضای هشتی می دهند. فضای هشتی عملکردهای خاصی دارد.
فضای هشتی فضا را تقسیم می کند و مکانی را برای انتظار و مکث ایجاد می نماید. تنها بخشی از خانه که با بیرون در ارتباط است، هشتی می باشد. در گذشته باربران و جامه داران که وظیفه تحویل بار مالک خانه را داشته اند، وارد هشتی می شدند و در آنجا امانات را تحویل می دادند. مصدر (هشتن) در گذشته به معنای گذاشتن است. این فعل در گذشته بین عموم مردم بسیار مصطلح و رایج بوده و ریشه کلمه هشتی نیز به همین فعل باز می گردد.
اندرونی
همانطور که از نامش پیداست، این بخش از بنا متعلق به اهالی خانه می باشد. برای حفظ امنیت و حریم اندرونی، این بخش توسط چند راهروی مخصوص و چندین از سایر بخش ها جدا می شود. مهمانان و نامحرمان اجازه ورود به این بخش را نداشته اند. اندرونی خانه عباسیان کاشان دارای بخش های متنوع و مختلفی از جمله شاه نشین، اتاق گوشواره، پس سرداب، محل ویژه رختشویی، سرداب بزرگ، اتاق های زمستانی و تابستانی، حیاط باغ، اتاق نیایش، حوض خانه، بادگیر و سیستم آب رسانی می باشد. در این اندرونی انواع تزئینات معماری، درها و پنجره های ارسی با شیشه های رنگی، تزئینات گره چینی و … را می توان دید.
شاه نشین بیرونی
مجلل ترین، زیباترین و پرتزئینات ترین اتاق در خانه های قدیمی، اتاق موسوم به شاه نشین بوده است. در این اتاق ها انواع تزئینات، شامل گچبری، آیینه کاری، ارسی های رنگین، تزئینات شیشه و غیره به کار رفته است. در اتاق آیینه خانه عباسیان، تزئینات آیینه کاری در فضای سقف به شکل ماه و ستاره و یک شمسه وجود دارد. منشورهای شیشه ای نیز با نخ های ابریشمین در فضا معلقند. زیبایی اصلی این آیینه کاری ها در هنگام شب و زمان روشن کردن یک چراغ کوچک دو چندان می شود. همه عناصر به نحوی چیده شده اند که سقف به شکل انعکاسی از آسمان دیده شود. انعکاس نورهای رنگی تابیده شده از شیشه های رنگی در و پنجره های ارسی این اتاق شاه نشین، خیال انگیزترین فضای ممکن را ایجاد کرده اند. با توجه به اینکه از این اتاق گاهی برای برگزاری مراسم عروسی استفاده می شده است، به آن اتاق عروس نیز می گویند.
منبع: لوکس ویلا
نظرات