چین گانگ وزیر خارجه جدید چین که ۶ ماه قبل به این سمت انتخاب شده در غیبتی طولانی و معنادار در حدود سه هفته است که در انظار عمومی ظاهر نشده است. این اتفاق درحالی رخ داده که پکن طی هفته‌های گذشته رویدادهای دیپلماتیک زیادی ازجمله سفر وزیر خزانه‌داری امریکا و سفر جان کری به چین را میزبانی کرده و علاوه بر این چندین اجلاس مهم نیز در سطح بین‌المللی برگزار شده که غایب بزرگ آن چین کانگ بوده است. غیبت وزیر خارجه چین درحالی به تشدید گمانه‌زنی‌های مختلف درخصوص علت ناپدید شدن وی دامن زده که او فرد بسیار مهمی در ساختار سیاسی و رهبری حزب کمونیست چین محسوب می‌شود. وی به عنوان یکی از افراد نزدیک و معتمد شی جین پینگ رییس‌جمهوری چین، پیش از این سفیر کشورش در امریکا بوده و ۶ ماه قبل نیز علاوه بر تصدی وزارت خارجه به عنوان سومین مقام عالیرتبه دولت چین پس از شی ارتقا مقام یافته است.
به نوشته اعتماد طبق گزارشی که روزنامه ژاپن تایمز در این خصوص منتشر کرده، غیبت کانگ زمانی واکنش برانگیز شده که یک هفته قبل او بنا به دلایلی از جمله مطرح شدن احتمال بیماری در نشست سالانه وزرای خارجه کشورهای جنوب شرقی آسیا در اندونزی حاضر نشد. در ابتدای امر عنوان می‌شد که شاید وزیر خارجه چین به علت ابتلا به ویروس کرونا در قرنطینه به سر می‌برد، اما وقتی که غیبت او بیش از زمان معمول طولانی شده، حالا رسانه‌ها و تحلیلگران مختلف به شدت نسبت به این قضیه حساس شده‌اند. به خصوص اینکه وقتی هفته گذشته از سخنگوی وزارت خارجه چین در مورد غیبت چندین روزه گانگ سوال شد، وی اعلام کرد که توضیح خاصی در این مورد ندارد.
گفتنی است آخرین حضور وزیر خارجه چین در انظار عمومی مربوط به ۲۵ ژوئن یعنی چهارم تیر ماه بوده؛ جایی که او در حدود ۲۶ روز قبل با دیپلمات‌هایی از ویتنام، سریلانکا و روسیه دیدار کرده بود. از آن زمان او با هیچ یک از مقاماتی که به چین سفر کرده‌اند، دیدار نکرده و حتی قرار دیدارش با جوزپ بورل مسوول سیاست خارجی اتحادیه اروپا نیز به صورت ناگهانی از سوی دولت چین لغو شده است.
در همین رابطه آلفرد وو، استاد دانشگاه ملی سنگاپور به روزنامه ژاپن تایمز گرفته که ناپدید شدن ناگهانی وزیر خارجه چین به خصوص زمانی که در پکن ترافیک دیپلماتیک وجود داشته بسیار غیرعادی است. حتی این غیب برای روابط پرتنش میان امریکا و چین نیز نمی‌تواند خبر خوبی باشد. وو همچنین خاطرنشان می‌کند که عدم شفافیت درخصوص علت ناپدید شدن وزیر خارجه چین یک مساله ساختاری و کلیدی در سیستم حکومتی چین است؛ جایی که آنها به شدت تمایل به ایجاد خلأ‌های اطلاعاتی دارند.
علاوه بر این رانا میتر، استاد تاریخ و سیاست چین در دانشگاه آکسفورد نیز تصریح می‌کند که غیبت کانگ در زمان بسیار حساسی در روابط میان امریکا و چین رخ داده و عدم وجود چنین شخصیت تاثیرگذاری به وضوح نشان‌دهنده یک موضوع اساسی خواهد بود. درواقع در زمانی که دومین اقتصاد بزرگ جهان با کاهش رشد اقتصادی دست به گریبان بوده و پکن تلاش می‌کند که سرمایه‌گذاری‌های خارجی به منظور عبور از شرایط کنونی را در دستور کار قرار بدهد، غیب شدن ناگهانی یک مقام ارشد آن هم در حد وزیر خارجه بدون توضیح خاصی، می‌تواند یک سیگنال بسیار منفی از سوی پکن در جهت مختل کردن اعتماد بین‌المللی نسبت به چین ارسال کند.
سناریوهای مختلف در مورد ناپدید شدن کانگ
البته در چین ناپدید شدن مقامات ارشد دولتی یا منطقه‌ای از انظار عمومی امری غیرعادی محسوب نمی‌شود؛ به خصوص از زمانی که کمپین ضد فساد شی جین پینگ در طول سال‌های اخیر منجر به دستگیری و برکناری برخی از مهم‌ترین چهره‌های سابق حزب کمونیست شده است. نمونه‌های اخیر این قضیه علاوه بر دستگیری چهره‌های معروف اقتصادی نظیر مدیرعامل شرکت علی بابا، شامل بازداشت منگ هونگوی رییس اینترپل، وانگ ژونگ پینگ رییس حزب در گوانگشی یا حتی بیرون راندن غیرمنتظره هو جین تائو رییس‌جمهوری سابق در کنگره حزب کمونیست چین در آبان ماه سال گذشته است.
البته این نکته نیز لازم به ذکر است که شخص شی جین پینگ نیز در سال ۲۰۱۲ و پیش از تصدی مقام ریاست‌جمهوری به مدت دو هفته از انظار عمومی ناپدید شده و حتی دیدار با هیلاری کلینتون وزیر خارجه وقت امریکا را که به چین سفر کرده بود، از دست داد. با این حال در شرایطی که غیبت‌های معنادار افراد مشهور اقتصادی و سیاسی در چین عمدتا به واسطه انتقادات، واگرایی‌ها یا رفتارهای غیر تشکیلاتی و مالی است، غیبت یک مقام ارشد که بیش از اندازه به رییس‌جمهوری چین نزدیک بوده و سال‌هاست از افراد مورد اعتماد وی به شمار می‌رود، نمی‌تواند موضوعی ساده باشد؛ چراکه طولانی‌تر شدن مدت زمان غیبت کانگ به این شائبه دامن می‌زند که احتمالا یک اختلاف عمیق یا پرونده‌ای بزرگ درخصوص وی وجود داشته که منجر به حذف شدن یکی از نزدیک‌ترین افراد به حلقه رهبری چین باشد. هر چند که ممکن است وزیر خارجه طی روزهای آتی دوباره در انظار عمومی ظاهر شود و طبق روال بسته در ساختار حکمرانی چین، هیچ کس در خارج از حزب نیز متوجه نشود که دلیل اصلی غیبت معنادار ۲۶ روزه وزیر خارجه چین چه بوده است.
نظر شما