سلام نو _ سرویس گردشگری: میدان امیر چخماق یزد که خود یکی از دیدنی های یزد به شمار می رود و به همراه بناهایی که در اطراف آن ساخته شده اند، به عنوان مجموعه تاریخی میدان میر چخماق شناخته می شوند و محدوده گسترده ای از شهر یزد را از آن خود کرده اند.
برخی از بناهای اطراف میدان در دوران حکومت و پادشاهی شاهرخ تیموری و پادشاهان و حکمرانان بعدی ساخته شده اند و تا به امروز باقی مانده اند و تبدیل به تاریخی ترین جاذبه های یزد گردیده اند.
گردشگرانی که به این شهر تاریخی سفر می کنند، می توانند علاوه بر بازدید از این میدان، به بازدید از دیگر بناهای اطراف میدان نیز بپردازند. در ادامه این بخش به آشنایی با جاذبه های دیدنی میدان امیر چخماق یزد می پردازیم.
تکیه امیر چخماق
از جمله جاذبه های دیدنی میدان امیر چخماق می توان به تکیه امیر چخماق اشاره نمود. این تکیه به نام تکیه سه طبقه امیر چخماق شناخته می شود و در بخش شرقی این میدان واقع شده است.
در این تکیه یک بخش شاه نشین وجود داشت و اطراف آن نیز غرفه هایی قرار داشتند که در زمان های گذشته شاهان و بزرگان در بخش شاه نشین آن و بانوان نیز در غرفه های آن می نشستند و در مراسم ها شرکت می کردند.
از جمله این مراسم ها مراسم نخل برداری بود که در ماه های محرم هر سال برگزار می شد. حال می خواهیم بدانیم این تکیه از کجا آمد و در چه زمانی پایه ریزی شد. در پی تغییر و تحولاتی که در میدان و بناهای اطراف آن صورت پذیرفتند، در قرن ۱۳ و همزمان با دوره حکومت قاجاریان و در پی تغییراتی که در میدان انجام شد، دو مناره و یک تکیه به این میدان اضافه گردیدند.
همانطور که پیش تر ذکر شد، در دوران پهلوی اصلی ترین تغییرات در این میدان صورت پذیرفتند که بر اثر آن تنها بخشی که دست نخورده باقی ماند، جداره اصلی در سمت شرق میدان بود. این جداره به صورت ۳ طبقه بود و غرفه های آجری در آن وجود داشتند و سبک قرار گیری آن ها به صورت پلکانی بر روی هم بود.
یکی از غرفه ها که در بخش میانی غرفه ها قرار داشت و ارتفاع آن نسبت به دیگر غرفه ها بیشتر بود، به عنوان بخش شاه نشین تکیه شناخته می شد و از دیگر تفاوت ها آن نسبت به دیگر غرفه ها، تزئینات آن است و کاشی کاری های متنوع و زیبایی برای آن به کار رفته اند. به همین جهت شاهان در این بخش به تماشای مراسم های عزاداری و تعزینه می پرداختند.
کتیبه ای در بخش شاه نشین این تکیه وجود دارد که سال ۱۲۲۱ هجری شمسی بر روی آن حکاکی شده و نشان از قدمت طولانی آن دارد. دو مناره ای که برای این بنا قرار گرفته اند، دارای ارتفاع بیشتری از بخش شاه نشین هستند و نوای اذان از آن ها به گوش می رسید.
موقعیت مکانی بنای تکیه به عنوان سر در ورودی بازار حاج قنبر بوده و جنب مسجد جامع این میدان قرار گرفته است و آب انباری که در محدوده این میدان ساخته شده بود نیز، امکان دسترسی به یکی از غرفه های تکیه امیر چخماق را دارد. لازم به ذکر است که تکیه امیر چخماق در سال ۱۳۳۰ هجری شمسی به فهرست آثار ملی ایران اضافه گردید.
مسجد امیر چخماق
از دیگر بناهای دیدنی و مهمی که در اطراف این میدان قرار دارد، می توان به مسجد امیر چخماق اشاره نمود که در سال ۸۴۱ ساخته شد. این مسجد تاریخی با نام های مسجد دهوک و مسجد جامع نو نیز شناخته می شود و تزئینات چشمنوازی برای آن به کار رفته اند.
از جمله این تزئینات می توان به مواردی نظیر طاق های مقرنس، کاشی کاری های معرق و غیره اشاره نمود که سبب زیبایی و چشمنوازی این بنا گردیده اند. این مسجد تاریخی به دستور امیر چخماق و همسرش ساخته شده و در بخش جنوبی این میدان قرار دارد. از مهمترین مواردی که سبب شده این مسجد از مهمترین مساجد شهر یزد شناخته و زبانزد همه مردم شود، تزئینات زیبایی است که در آن به کار رفته اند.
محلی که این مسجد در زمان ساخت در آن قرار داشت، محله دهوک نام داشت و به عنوان محلی خارج از شهر یزد بود. سپس بناهای متعددی که بعد از این مسجد ساخته شدند، سبب گردیدند محله دهوک نیز به بخش بافت شهری یزد نیز اضافه گردد.
مسجد امیر چخماق به دلیل وسعت و زیبایی، بعد از مسجد جامع یزد، به عنوان دومین مسجد مهم در شهر یزد شناخته می شود. برای این مسجد دو ورودی در نظر گرفته شده که یکی از آن ها ورودی شمالی در میدان و ورودی شرقی در کوچه مسجد قرار دارد.
گنبدی به رنگ سبز و زیبا بر روی بنای این مسجد قرار دارد که دور آن عبارت السلطان ضل الله به زبان کوفی به چشم می خورد. همچنین عبارت عربی دیگری بر روی گنبد دیده می شود که متأسفانه غیر قابل خواندن می باشد.
از دیگر بخش های این مسجد می توان به دو شبستان آن اشاره نمود که یکی از آن شبستان ها به عنوان شبستان تابستان و دیگری شبستان زمستان محسوب می شوند. شبستان تابستانی این مسجد بدین گونه است که بادگیرهای زیبایی در آن قرار داده اند که سبب خنک شدن هوای مسجد در فصل های تابستان می شود.
سنگ های مرمری نیز برای شبستان زمستانی به کار رفته اند که باعث می شوند نور خورشید به آن ها منعکس شوند و فضای داخلی گرم تر شود.
از دیگر ویژگی های جالب توجه این مسجد فاقد مناره بودن آن می باشد که برای عدم وجود مناره در مسجد امیر چخماق دو نظریه وجود دارند که یکی از آن ها به این موضوع اشاره دارد که بانی این مسجد بانوان بوده اند و به همین جهت مناره ای در آن به کار برده نشده اند و نظریه دیگری که وجود دارد به موضوع شیعه و سنی مربوط می شود.
خوب است بدانیم که در ساخت مساجد شیعیان دو مناره و در ساخت مساجد اهل سنت یک مناره به کار برده می شوند.
بر همین اساس تصمیم بر آن شده که جهت اتحاد در میان شیعیان و اهل سنت، این مسجد را بدون مناره بسازند. این مسجد دارای کتیبه دیگری هم می باشد که با خط ثلث بر روی آن نوشته شده و در قسمت سر در شرقی بنا قرار گرفته است.
منبع: لوکس ویلا
نظر شما