وندی شرمن: هیچگاه به ایران اعتماد نداشتیم و ایران هم به ما اعتماد نداشت / مذاکره بر سر اعتماد نیست

به گزارش سلام نو به نقل از جماران، وندی شرمن معاون وزیر خارجه ایالات متحده که در ایران با عنوان رئیس هیات مذاکره کننده آمریکایی در جریان مذاکرات رسیدن به توافق هسته ای شناخته می شود در آستانه بازنشستگی قرار دارد. واشنگتن پست به همین مناسبت گفت و گوی کوتاهی با او درباره ایران و روسیه و البته چالش های تلاش برای یک دیپلمات خوب بودن داشته است.

برای اینکه یک دیپلمات موفق باشید، چقدر مهم است که بتوانید خود را به جای دیگران بگذارید؟ آیا «همدلی» کلمه درستی است؟

آنقدر همدلی نیست، بلکه درک این است که همه علایق دارند و این علایق متفاوت است. بنابراین بیشتر در نظر گرفتن این موضوع است که طرف مقابل شما هم منافعی دارد. این درک نیز الزاما ناشی از موافق بودن با آنها نیست، زیرا ما قطعا با ایران موافق نبودیم. اما ما کاملاً می خواستیم اطمینان حاصل کنیم که آنها هرگز نمی توانند سلاح هسته ای داشته باشند.

من هنوز معتقدم دیپلماسی بهترین راه برای انجام این کار است. اما ایالات متحده برای هر گونه احتمالی آماده است، هرچند که امیدوارم به آن نقطه نرسیم.

در مذاکره، شما باید طرف مقابل، علایق، فرهنگ و تاریخ آنها را درک کنید. اگر این کار را نکنید، نمی توانید بفهمید که چه اهرمی دارید و چگونه ممکن است به پاسخ برسید. مذاکره هرگز بر سر اعتماد نیست. من به ایران اعتماد ندارم ایران هم به من اعتماد ندارد.

وقتی قبل از حمله ولادیمیر پوتین به اوکراین با روس‌ها ملاقات کردم، به روس‌ها اعتماد نداشتم. من برای مهارت و علایق طرف مقابل احترام قائل بودم. اما من آنجا بودم تا منافع ایالات متحده آمریکا را نمایندگی کنم. هرگز نباید اهداف کشور خود را فراموش کرد.

در جریان مذاکرات هسته‌ای با ایران، شما به من گفتید که شما و همتایانتان قادر به تفکیک و تمرکز بر موضوعات موجود هستید - که می‌توانید به مسئله هسته‌ای بپردازید و در عین حال مسائلی مانند سوریه را برای بحث‌های دیگر کنار بگذارید. آیا امروز هم این امکان وجود دارد؟

پیشبرد این فرمول با بعضی کشورها خیلی سخت است. در حال حاضر با روسیه بسیار سخت است. اگرچه رابطه ما در حال حاضر وحشتناک است، اما هنوز کانال هایی داریم که می توانیم با مسائل مجزا برخورد کنیم. ما سخت کار می کنیم تا کسانی که به ناحق در روسیه بازداشت شده اند را آزاد کنیم. بنابراین حتی در وحشتناک ترین شرایط و بی اعتمادترین روابط، ما سعی می کنیم به جلو حرکت کنیم.

یک بار در سال 2014 در وین با سرگئی ریابکوف، همتای روسی خود، در حالی که در حال خوردن قهوه و پیش از نشستن بر سر میز مذاکره برای گفتگو درباره ایران بودیم، برخورد کردم.

روسیه به تازگی کریمه را به طور غیرقانونی ضمیمه کرده بود. مات و مبهوت بودم. یادم می‌آید به او گفتم: «شماها دارید چه کار می کنید؟» او به من نگاهی کرد و گفت : «هیچ چیز بد نیست.» و رفت.

در حقیقت او به من گفت : «بیایید روی این تمرکز کنیم. من می دانم که ما کاری را که باید انجام دهیم انجام خواهیم داد. من می دانم که شما کاری را که باید انجام دهید انجام خواهید داد.»

ما قبلا روسیه را به خاطر اقداماتش تحریم کرده بودیم. اما در آن زمان ما آنجا بودیم تا بر تضمین این موضوع تمرکز کنیم که ایران هرگز به سلاح هسته‌ای دست نخواهد یافت. این همان چیزی است که تلاش‌های ما در آن لحظه باید روی آن متمرکز می‌شد. در اتاق های دیگر، ما با اقدامات غیرقانونی روسیه سروکار داشتیم و درباره آن صحبت می کردیم.

با توجه به تشدید تنش ها با رقبایی مانند روسیه و ایران، آیا دیپلماسی همچنان می تواند کارساز باشد؟

امیدوارم. این مسئله برای همه جهان بسیار مهم است.روابط ما و روسیه در پایین ترین سطح خود قرار دارد. اما ما هنوز آنجا سفارت داریم. ما نماینده منافع شهروندان آمریکایی و شرکت های آمریکایی هستیم. ما همچنان در تلاش هستیم تا شهروندان خود را که به اشتباه بازداشت شده‌اند به خانه بازگردانیم. اما سخت است و با توجه به کاری که پوتین در حال حاضر در اوکراین انجام می دهد - و به وحشتناک ترین شکلی که غذا را به سلاح تبدیل می کند - مسیر پیش رو سخت خواهد بود. اما به هر حال باید روی یافتن راهی تمرکز کنیم.

ما نباید چین را فراموش کنیم. این یک رابطه بسیار پیچیده است. چین این امکان را دارد که نه تنها با ایالات متحده رقابت کند، بلکه نظم بین المللی مبتنی بر قوانین را با نظمی جایگزین کند که فقط به نفع خودش باشد. بسیار مهم است که روی آن رابطه سخت کار کنیم و البته که نمی خواهیم این رابطه به سمت درگیری سوق پیدا کند.

آیا تاکنون سریال «دیپلمات» را تماشا کرده‌اید، و اگر اینطور است، نظرتان در مورد آن چیست؟

با همسرم تماشا می کنیم. نمی توانم بگویم که این دقیقاً زندگی یک دیپلمات است، اما کاملاً لذت بخش بود. جالب بود که او بدون تایید سنای ایالات متحده سفیر شد. نویسندگان باید این مرحله را برای اهداف خلاقانه یک برنامه تلویزیونی نادیده گرفته باشند. اما تماشای آن بسیار سرگرم کننده بود.