سلام نو _ سرویس گردشگری: بازار تبریز نه تنها بزرگترین بازار سرپوشیده و مسقف جهان است بلکه زیباترین و یکپارچه ترین بازار جهان نیز به شمار می رود که هنوز هم رونق تجاری و اجتماعی خود را همچون سابق حفظ کرده است.
تاریخچه این بازار به ۱۰۰۰ سال قبل بر می گردد ولی متاسفانه با زلزله ۱۱۹۳ هجری قمری آسیب شدیدی به خود دید ولی با همت بازاریان تبریز و عباس میرزا ولیعهد بازسازی و مرمت شد.
بازار تبریز دارای ۲۰ راسته٬ ۳۵ سرا٬ ۲۵ تیمچه٬ ۱۱ دالان٬ ۲۴ کاروانسرا٬ ۵۵۰۰ حجره٬ ۴۰ صنف گوناگون٬ ۱۹ مسجد و ۱ مسجد جامع و ۹ مدرسه دینی می باشد. بازار سرپوشیده تبریز در سال ۲۰۱۰ در فهرست میراث جهانی یونسکو به ثبت رسید.
آشنایی با بازار بزرگ تبریز
این بازار یک سازه آجری بی همتا و بزرگترین بازار سرپوشیده جهان و زیباترین و یکپارچه ترین بازار ایران به شمار می رود که بافت اصلی بازار تبریز از دو راسته سرپوشیده ی شمالی-جنوبی و شرقی-جنوبی تشکیل شده است که راسته های اصلی توسط راسته های فرعی و کوتاه تر به هم اتصال می یابند.
طاق‌ها و گنبدهای بلند آن، سازه‌های آجری به هم پیوسته، آرایش مغازه‌ها، کثرت تیمچه‌ها، وجود انواع مشاغل و تعداد زیادی مدرسه و مسجد که در کنار سراهای بازرگانی قرار گرفته‌اند، این بازار را نمونه‌ای عالی از محیط تجارت و زندگی اسلامی و شرقی ساخته‌است.
سبک معماری، کثرت سراها و تیمچه‌ها و وجود تعدادی مدرسه و مسجد نیز به این مجموعه اهمیت و امتیازی خاص داده‌اند. از تاریخ بنای اولیه مجموعه بازار تبریز اطلاعی در دست نیست لیکن اکثر مورخین و جغرافی نویسان و جهانگردان اسلامی و خارجی که از قرن چهارم هجری تا عهد قاجار از تبریز دیدن نموده‌اند اسناد مهم و مدارک ارزنده‌ای را درباره بازار و وضع بازرگانی تبریز ارائه داده‌اند.
به این گونه که بازار تبریز دارای ۲۰ راسته٬ ۳۵ سرا٬ ۲۵ تیمچه٬ ۱۱ دالان٬ ۲۴ کاروانسرای٬ ۵۵۰۰ حجره٬ ۴۰ صنف گوناگون٬ ۱۹ مسجد و ۱ مسجد جامع و ۹ مدرسه دینی می باشد. که عرض بازارها بین ۴ تا ۵ متر و ارتفاع سقف آن ها ۵ تا ۶ متر است که در مقایسه با سقف بازارهای نواحی مرکزی و گرمسیری بسیار کوتاه تر است.
بازار کنونی تبریز مربوط به اواخر زندیه (یعنی بعد از زلزله‌ای که در سال ۱۱۹۳ هجری قمری روی داد) و عصر قاجار می‌باشد. در زمان عباس میرزا که تبریز ولیعهد نشین و دارالسلطنه گردید. سراها و تمیمچه‌ها و بازارهای عالی تازه‌ای احداث شد.
تماشایی‌ترین جاذبه‌های بازار تبریز
بافت اصلی بازار تبریز از دو راسته سرپوشیده شمالی-جنوبی و شرقی-غربی تشکیل شده است. عرض بازار بین ۴ تا ۵ و بلندی سقف آن بین ۵ تا ۶ متر است. سقف راسته‌ها با گنبدهای ضربی و آجری شکل ساخته شده‌اند که با آب و هوای سرد تبریز تناسب بسیار خوبی دارد.
در بالای این سقف‌ها روزنه‌هایی به چشم می‌خورد که نور از درون آنها وارد محیط بازار می‌شود و شرایط روشنایی یکسانی را در فضا ایجاد می‌کند. این روزنه‌ها همچنین برای تهویه هوای بازار نیز مناسبند.
زمانی که معماری بازار تبریز را مورد بررسی قرار می‌دهیم متوجه می‌شویم که کل بازار به صورت مدون به وجود نیامده بلکه معماران و طراحان به مرور بخش‌هایی را به آن اضافه کرده‌اند.
تیمچه های بازار تبریز
تیمچه به فضاهایی گفته می شود که سقفی گنبدی با نمایی آجر کاری شده دارند. سبک معماریو ساخت این تیمچه ها بسیار خاص و زبان زد عام و خاص است. برای ورود و خروج به تیمچه ها درب های بزرگ و سنگینی تعبیه شده است و شب ها که تیمچه ها بسته هستند این درب ها قفل می شوند.
خود تیمچه ار بخش های مختلفی تشکیل شده است. بخشی از تیمچه به عنوان انبار استفاده می شده و اجناس در آنجا دپو می گردیده است. در طبقه بالای تیمچه ها معمولا تاجران غیر تبریزی استراحت می کرده و شب را در آنجا سپری می کردند. تیمچه میرزا شفیع و تیمچه مظفریه از تیمچه های معروف بازار تبریز هستند.
کاروانسراها و سراهای بازار تبریز
در زمان های گذشته که یک کاروان به تبریز می رسیده است به بازار تبریز می آمده و بار و وسایل خود را در این کاروانسراها خالی می کرده اند.
با اجاره کردن اتاق های کاروانسرا افراد کاروان به استراحت می پرداخته اند تا آماده سفر بعدی شوند. کاورانسراها و سراهای بازار تبریز از بخش های مختلفی مانند اتاق، حجره، حیاط، استخر، آب انبار، فضای سبز و باغچه تشکیل می شده اند. سرای امیر یکی از بزرگ ترین و قدیمی ترین سراهای بازار است که برای دیدن آن باید به نیمه جنوبی و حاشیه شرقی بازار بروید.
راسته های بازار تبریز
به معابر اصلی بازار که سرپوشیده هستند و درب ورودی ندارند و اکثر غرفه ها و مغازه ها در آن قرار دارند راسته گفته می شود. معمولا هر راسته بازار تبریز مربوط به یک صنف تجاری می شود. به طور مثال از مهم ترین راسته های بازار می توان به راسته های بازار کفاشان، قیزبستی بازار، بازار صفی، بازار جمعه مسجد، کلاهدوزان، بازار صادقیه اشاره کرد.
در راسته های این بازار می توانید اجناس فوق العده زیبا و با کیفیت را با قیمت های مناسب خریداری کنید و به عنوان سوغاتی یا هدیه با خود بازگردانید.
نظرات