سلام نو _ سرویس گردشگری: بسیاری شیراز را با شعر و باغ‌های ایرانی زیبایش می‌شناسند. این شهر به شهر باغ‌ها مشهور است و در آن باغ‌هایی با عمارت‌های تاریخی بسیار جذاب وجود دارند. باغ نارنجستان یکی از شاخص‌ترین آثار معماری برجای مانده از گذشتگان است که امروزه با معماری تماشایی خود توجه بسیاری از توریست‌های داخلی و خارجی را جلب می‌کند. در این مقاله قصد داریم باغ نارنجستان قوام در شیراز را معرفی کنیم.
آشنایی با باغ نارنجستان قوام در شیراز
در دوره قاجار، خاندان قوام مدت زمان زیادی حاکم فارس بودند و بناهای به جا مانده بسیاری از آن دوران در شیراز وجود دارند. از بناهای دوره حکومت قوام علاوه بر نارنجستان قوام می توان به باغ عفیف آباد، باغ بیگلر بیگی و باغ کلانتر اشاره کرد. ساخت مجموعه نارنجستان قوام به سال های ۱۲۵۷ تا ۱۲۶۷ شمسی مربوط می شود و با گذشت زمان بناهای دیگری به این مجموعه اضافه گردیدند. هنرنمایی هایی چون آینه کاری و گچ کاری آخرین مراحلی بودند که در ساخت نارنجستان قوام به کار گرفته شدند و نهایتا در سال ۱۲۹۸ به پایان رسیدند.
باغ و عمارت نارنجستان قوام در زمان حکومت محمدرضا خان قوام الملک سوم "عمارت بیرونی" نامیده می شدند و کاربرد اداری داشتند. خانه ای که خانواده قوام در آن زندگی می کردند خانه "زینت الملک اندرونی" نام داشت. در عمارت بیرونی کارهای سیاسی، نظامی و برگزاری جلسات با نمایندگان دولت های خارجی انجام می گرفتند.
باغ نارنجستان قوام در شیراز شامل باغ و عمارت در دوره حکومت قاجاریه ساخته شده است. این خانه به علت وجود تعداد زیادی درخت نارنج «باغ نارنجستان» خوانده می‌شود اما بسیاری آن را با نام‌های دیگری مانند خانه قوام‌الملک یا باغ قوام می‌شناسند. باغ نارنجستان قوام محل زندگی «قوام‌الملک دوم» حاکم و والی فارس و خاندان دیوان سالار قوام بوده است.
عمارت دیگری به نام «خانه زینت‌الملک قوامی» دقیقا دیوار به دیوار باغ نارنجستان وجود دارد و با عمارت اصلی باغ یک مجموعه بزرگ را تشکیل می‌دهند. عمارت اصلی موجود در باغ نارنجستان به عنوان «عمارت بیرونی» و عمارت کناری یا خانه زینت‌الملک قوامی «عمارت اندرونی» این مجموعه محسوب می‌شوند و این دو عمارت از طریق زیرزمین به هم راه دارند.
در گذشته عمارت بیرونی، محلی برای رسیدگی به امور دیوانی و اداری و برگزاری جلسات و دیدار با میهمانان بود و عمارت اندرونی به عنوان محلی برای حضور زنان، کودکان و خدمتکاران مورد استفاده قرار می‌گرفت. جالب است بدانید علاوه بر خانه زینت‌الملک، حمام گچینه و چندین باغ با نام‌های باغ کلانتر، باغ بیگلر بیگی، باغ دلگشا و باغ عفیف آباد هم متعلق به خانواده قوام بوده است.
در حال حاضر باغ نارنجستان قوام شیراز با فضای سرسبز و دو عمارت باشکوه خود یکی از جاذبه‌های شهر شیراز محسوب می‌شود. خوشبختانه در سال‌های اخیر مرمت‌هایی در زیرزمین این مجموعه انجام شد و این بخش از خانه به عنوان موزه‌ای از آثار تاریخی ایران مورد استفاده قرار گرفت. بازدید از این مجموعه برای عموم آزاد است.
بازدید از نارنجستان قوام شیراز
هنرهای به کار گرفته شده در اکثر جاذبه های شیراز واقعا بی نظیر و متحیر کننده هستند. در نارنجستان قوام نیز هنرهای متعددی در دیوار و سقف و پنجره و ... خودنمایی می کنند و با زیبایی شان همه بازدید کنندگان را مجذوب خود می نمایند.
هفت هنر سنتی ایران شامل گچ بری، آینه کاری، معرق کاری، منبت کاری، نقاشی های سنتی، آجرکاری و حجاری در عمارت نارنجستان قوام شیراز به کار رفته اند و با جذابیت فوق العاده شان همه را مات و مبهوت می کنند. همین ویژگی از دلایل عمده و اصیل بازدید گردشگران از نارنجستان قوام است.
همچنین، همان طور که از نام مجموعه پیدا است، درخت های نارنج محوطه حس دلنشین و زیبایی به باغ و عمارت نارنجستان بخشیده اند. در فصل بهار عطر شکوفه های نارنج تمام بازدید کنندگان را مست و مدهوش می کند. لذت قدم زدن در محیط نارنجستان قوام بسیار خاطره انگیز و فراموش نشدنی است.
ساختمان اصلی یا شمالی نارنجستان قوام دارای دو طبقه بوده و شامل زیرزمین می باشد. برا رفتن به داخل ایوان و ساختمان از پله های دو طرف ایوان و خود ایوان باشکوه می توان استفاده کرد. اتاق های داخل ساختمان به شکل متقارن در دو طرف ایوان قرار دارند.
آینه کاری های سقف ایوان بسیار زیبا و چشمگیر هستند و در تمام اتاق های عمارت نارنجستان قوام گچ بری و آینه کاری به کار گرفته شده است. تالار آینه یا شاه نشین یکی از قشنگ ترین بخش های مجموعه نارنجستان قوام بوده و دیوار و سقف آن با هنر آینه کاری مزین گردیده است. بالای شومینه دو حجاری قرینه وجود دارند که تصویر قوام الملک سوم نیز به روی آن ها نصب شده است. سنگ هایی که در شومینه و کف اتاق به کار رفته اند، از تبریز، شیراز و یزد آورده شده اند. این سنگ ها با منعکس شدن به روی آینه های بزرگ تالار، تصویر باغ و حوض منظره تماشایی به وجود می آورند. برای اسکان مهمانانی که به باغ نارنجستان قوام آمده اند، چهار اتاق در طبقه دوم در نظر گرفته شده اند.
ستون های ایوان ساختمان جنوبی که رو به باغ قرار دارد، از جنس چوب منبت کاری شده هستند. گچ بری های ایوان ساختمان جنوبی بسیار هنرمندانه هستند و فرشینه شدن کف ایوان با کاشی های سفید و آبی فوق العاده جذاب می باشند.
عمارت های زیادی از جمله حیاط مرکزی و خانه عرقی ها که محل عرق گیری بوده، در نارنجستان قوام وجود دارند. بنای حمام گچینه نیز که از طریق تونلی به نارنجستان قوام راه دارد، جزو حمام های تاریخی شیراز بوده و در حال حاضر بازدید عمومی ندارد.
البته که نادیده گرفتن عرقیجات شیراز و عطر و بوی آن ها غیرممکن است. برای این که از این عطر و بو و عرقیجات بی نصیب نمانید، بهتر است به قهوه خانه و شربت خانه سمت چپ ساختمان اصلی نارنجستان قوام سر بزنید.
نظر شما