ترکمن صحرا؛ جاذبه‌ای منحصر به فرد در گلستان

سلام نو _ سرویس گردشگری: قطعا تصاویر رویایی دویدن گله‌های اسب را در سرزمین ترکمن صحرا مشاهده کرده‌اید. این منطقه‌ی بکر و زیبا، خطه‌ای سرسبز در شمال شرقی ایران است. ترکمن صحرا دارای ظرفیت‌های طبیعی بسیاری بوده و از جنگل تا مرتع، کوه و جنگل و سواحل جلگه‌ای را در بر می‌گیرد. این صحرای سرسبز محل زندگی مردمان خون‌گرم ترکمن با فرهنگ اصیل و آداب و رسوم بسیار جذاب است. در ادامه با این منطقه‌ی زیبا بیشتر آشنا می‌شویم.

آشنایی با ترکمن صحرا

وقتی نام ترکمن صحرا را می شنوید، اولین تصویر ذهنی تان صحرا و کویر خواهد بود، اما در اصل ترکمن صحرا منطقه ای طبیعی شامل کوه و جنگل و بیابان است. این منطقه با مردمان خون ‌گرم و با فرهنگ خود همواره میزبان میهمانان زیادی از سراسر کشور هستند.

در ترکمن صحرا جاذبه های دیدنی تاریخی و طبیعی زیادی خواهید که برای آشنایی با مردم این سرزمین و آداب و رسومشان بهترین گزینه هستند. از لحاظ جغرافیایی در سال های قدیم بخش بسیار بزرگی بوده است که چندین بار مورد تجزیه قرار گرفته و در حال حاضر ترکمن صحرا به جلگه وسیعی گفته می شود؛ این جلگه شامل کشورهای ایران، ترکمنستان، افغانستان، ازبکستان، قزاقستان و تاجیکستان است.

در ایران نیز به قسمت وسیعی از استان گلستان و خراسان شمالی گفته می شود. در واقع، Turkmen Sahra از غرب به دریای خزر و از شمال به جمهوری ترکمنستان، از شرق به خراسان شمالی و از جنوب به کوه‌ پایه‌ های جنگلی البرز محدود می ‌شود.

همواره در طول تاریخ، در قسمت شمال شرق ایران قبایل ترکمن زندگی می کرده اند و این دشت وسیع نیز نام ترکمن صحرا را از ساکنان خود گرفته است. جلگه رسوبی این منطقه از عقب ‌نشینی دریای خزر در دورهان باستان و رسوب رودهای اترک و گرگان به وجود آمده است، به طوری که ترکمن صحرا از یک سو به کوه، از سوی دیگر به دریا و از سویی دیگر نیز به جنگل ختم می شود.

در طول تاریخ، دشت های سرسبز و اسب های با نژاد در این منطقه همه را به سوی خود جذب کرده اند، همچنین نوع پوشش زنان نیز در این منطقه زیورآلات بزرگ و پر از نگین های رنگی و پوشش مردان نیز با کلاه های بزرگ سفید هستند.
شرایط آب و هوایی ترکمن صحرا بسیار خاص است و دارای تابستان های بسیار گرم و زمستان های سرد است، به همین دلیل بهترین زمان برای سفر به این خطه در فصل بهار است.

پایه اصلی غذاهای خوش عطر و طعم این خطه را سبزیجات و گوشت گوسفند تازه تشکیل می‌دهند. «چکدرمه» در اصل همان استانبولی پلو همراه با گوشت تازه گوسفندی و بسیار لذیذ است. «اکمک» نوعی نان محلی است که لابه‌لایش شکر دارد. انواع بورک‌ها و غذاهای خمیری به دست بانوان هنرمند ترکمنی پخته می‌شوند. «قایش» از خوش‌طعم‌ترین غذاهای بانوان ترکمنی است که با سبزیجات، سیر، خمیر و سس گوجه طبخ می‌شود و فوت و فن مخصوص به خود را دارد.

به‌دلیل نزدیکی به استان‌ مازندران، بسیاری از غذاهای مردمان ترکمن با غذهای شمالی مشترک و شبیه به هم هستند. یکی از برجستگی‌های گردشگری این منطقه، پذیرایی از مسافران با این غذاهای لذیذ است که در کمتر جایی با این ظرفیت بالا و تنوع زیاد، می‌توان یافت. در سفر به ترکمن صحرا، حتما از غذاها، شیرینی‌ها، نوشیدنی‌ها، نان‌ها و آش‌های مخصوص ترکمنان امتحان کنید، پشیمان نخواهید شد.

دسترسی به ترکمن صحرا

ترکمن صحرا در اصل،منطقه‌ای وسیع بود که در طول تاریخ بارها تجزیه شد و امروزه بیشتر قسمت‌های آن در کشور ترکمنستان قرار دارد. در حال حاضر این جلگه وسیع در کشورهای ایران، ترکمنستان، افغانستان، ازبکستان، قزاقستان و تاجیکستان قرار دارد.

در ایران، ترکمن صحرا در شمال شرقی کشور، قسمت وسیعی از استان‌های گلستان و خراسان شمالی را در بر می‌گیرد. این منطقه از غرب به دریای خزر و بندر گز، از شمال به جمهوری ترکمنستان، از شرق به خراسان شمالی و منطقه نیمه‌خشک بجنورد و از جنوب به کوه‌پایه‌های جنگلی البرز شمالی محدود می‌شود.

ارتفاع این جلگه فراخ، از جنوب به شمال و از شرق به غرب، در امتداد شبکه آب رودهای منتهی به خزر، کاهش می‌یابد. طول این دشت نزدیک به ۴۰۰ کیلومتر و عرض آن در قسمت‌های مختلف، متفاوت است. از برجسته‌ترین شهرهای ترکمن صحرا می‌توان به شهرهای بندر ترکمن، آق قلا، گنبد کاووس، سیمین‌شهر، داشلی برون، نگین شهر، مراوه تپه، کلاله و گرگان اشاره کرد.

مسیرهای سفر به ترکمن صحرا بستگی به مبدا سفر شما دارد. اگر مبدا شما تهران است می‌توانید سفر خود را از جاده فیروزکوه به سمت ساری آغاز کنید و پس از رسیدن به این شهر، از شهرهای نکا، بهشهر، گلوگاه و نوکنده گذشته و وارد بندرگز شوید. بندر ترکمن در سمت غرب و در ۲۰ کیلومتری بندر گز قرار دارد.

اگر مبدا سفر شما، شمال یا شمال غرب ایران باشد ابتدا باید وارد جاده اصلی گیلان و مازندران شوید و بعد از عبور از شهرهای رامسر، تنکابن، نوشهر، محمودآباد، قائم‌شهر، ساری، نکا و بهشهر وارد استان گلستان شوید و از آنجا هم خودتان را به بندر ترکمن برسانید.

همچنین در صورتی که مبدا شما شهرهای شرقی ایران است باید به مشهد و سپس قوچان بروید و بعد وارد کلاله شوید. یا می‌توانید از شهر نیشابور به سبزوار رفته و سپس خودتان را به شاهرود برسانید و از آنجا هم به آزادشهر و بعد گرگان بروید.

برای سفر هوایی به صحرای ترکمن، فرودگاه گرگان و نکا بهترین مقصد است و برای سفر با قطار هم می‌توانید از مسیر ریلی تهران به گرگان استفاده کنید.