زیباترین گنبد مراغه

سلام نو _ سرویس گردشگری: گنبد کبود مراغه یکی از بناهای ارزشمند تاریخی است. در این برج، کتیبه ای که تاریخ بنای آن را معلوم نماید وجود ندارد ولی کارشناسان آن را مربوط به دوره سلجوقی دانسته و تاریخ بنای آن را به سال پانصد و نود و سه نسبت می دهند. درنمای این برج تکه های کاشی بسیار نفیسی همانند نگین در میان رده های آجرچینی نشانده شده است.

چون نسبت کاشی به آجر کم است، بسیار زیبا در آمده است. این برج، ده ضلعی است و هر ضلع این گنبد بیش از شش متر است. تزیینات به‌ کار رفته در این بنا در مقایسه با سایر بناهای دوره سلجوقیان و ایلخانان مغول کم‌ نظیر است.

گنبد کبود یعنی چه

گنبد کبود مراغه در واقع یک برج مقبره به‌ حساب می‌آید که گفته می‌شود، قبر مادر هلاکوخان در این محل قرار دارد. این گنبد که در ۱۵ دی سال ۱۳۱۰ هجری شمسی در فهرست آثار ملی ایران قرار گرفت، به‌دلیل قرارگیری در مرکز شهر توانسته نسبت به‌ سایر گنبدهای مراغه، توجه بیشتری را به‌ خود جلب کند.

در فاصله چند متری از این گنبد، برجی تاریخی وجود دارد که به برج مدور مشهور است و همانند نامش از ساختاری استوانه‌ای تشکیل شده است. البته از نگاه یک بازدیدکننده عادی، زیبایی گنبد کبود بسیار بیشتر از برج مدور است و تزیینات به‌ کار رفته در آن بسیار چشم‌نواز هستند. از لحاظ بازسازی نیز گنبد کبود شرایط بهتری دارد.

در طول سال‌های گذشته تلاش‌های بسیاری برای بازسازی محوطه این بنا صورت گرفته است؛ ولی اغلب آن‌ها بی‌نتیجه بوده‌اند. بازسازی این بنا از سال ۱۳۹۵ هجری شمسی شروع شده؛ اما هنوز مرمت آن به‌دلایل مختلف به اتمام نرسیده است و به همین دلیل بازدیدکنندگان نمی‌توانند از داخل این بنا دیدن کنند.

گنبد کبود با برج منشوری شکل خود یکی از کهن ترین بناهای ارزشمند تاریخی مراغه به شمار می‌آید که با رنگ و لعابی زیبا و پلان ساختمانی ده وجهی خود هر ساله گردشگران و بازدیدکنندگان بسیاری را در قالب تور تبریز به سوی خود می‌کشاند.

پهلوهای برج گنبد کبود دارای طاق نماها، حاشیه‌کاری‌ها و دندانه‌های جذابی است که چشم بینندگان و گردشگران شهر مراغه را به سوی خود خیره می‌کند. در نمای این برج تکه های کاشی بسیار نفیسی همانند نگین در میان رده‌های آجرچینی نشانده شده که نسبت کاشی به آجر آن بسیار کم است، همین عامل باعث زیبایی و جذابیت مجموعه تاریخی شده است.

برج گنبد کبود مراغه ده ضلعی است که هر ضلع گنبد، بیش از شش متر مساحت دارد که از بناهای مربوط به دوره سلجوقیان و ایلخانیان محسوب می‌شود. تزیینات به‌ کار رفته در بنای این برج تاریخی مراغه به راستی که در مقایسه با سایر بناهای دوره سلجوقیان و ایلخانان مغول کم‌ نظیر است.

در قسمت فوقانی هر طاق‌ نمای گنبد کبود مراغه سه ردیف مقرنس دیده‌می‌شود که کاشی‌های فیروزه‌ای رنگ آن،‌ تقریبا به همان ترتیبی که بر تمام سطوح نمای خارجی دیوارها به کار رفته است، در این قسمت نیز آذین شده‌اند.

معماری جالب گنبد کبود

گنبد کبود برجی است کبود و زیبا که به شکل منشوری ده وجهی می باشد. پهلوهای این برج دارای طاق نما و حاشیه کاری و دندانه است و در کناره آن پایه های ستون مانندی ساخته شده است. این برج نظیر دیگر برج های مقبره دار، دو طبقه است.

این گنبد کهن ترین آرامگاه برج مراغه است که به نادرست آنرا گور مادر هولاکو می دانند. به عقیده "آندره گدار" تاریخ بنای برج باید مربوط به قبل از هلاکو بوده و شاید سالها پیش از یورش مغولان ساخته شده باشد.

این برج ده پهلوست و با مهارت ویژه ترک بندی شده است. در نمای ان تکه های کاشی بسیار نفیسی همانند نگین در میان رده های آجرچینی نشانده شده است. چون نسبت کاشی به آجر کم است، بسیار زیبا دیده میشود.

مساحت آن هشتاد متر مربع با سردابه و زیربنای آن پنجاه متر مربع است. گنبد کبود از بناهای دورهٔ سلجوقیان در شهر مراغه می‌باشد. اتاق سقف بلندی دارد که گنبد آن فرو ریخته و قسمت اعظم گچبری و تزیینات و نوشته های آن نیز از بین رفته است.

پهلوهای این برج دارای طاق نما و حاشیه کاری و دندانه است و در کناره آنها پایه‌ های ستون مانندی ساخته شده است. این پایه‌ ها مانند سطح بیرونی طاق نماها، با تزئیناتی مرکب از آجر و سفال و کاشی فیروزه‌ ای رنگ در طرح‌ هایی هندسی، به شکل بدیع آرایش شده‌ اند.

این برج نظیر دیگر برج‌ های مقبره دار دو طبقه است. قسمت پایین، سرداب مخصوص دفن میت و قسمت بالایی، اطاقی مزین به گچبری، کاشی و نوشته، می‌ باشد. داخل بنا، دور تا دور زیر گنبد بر حاشیه‌ پهن از گچ، با خط نسخ قسمتی از آیه اول سوره 67 قرآن کریم نوشته شده است.

اندازه قبر که زیر گنبد قرار دارد، از حد معمول بزرگتر است. در قسمت فوقانی هر طاق‌ نما سه ردیف مقرنس دیده می‌ شود. کاشی‌ های فیروزه‌ ای،‌ تقریباً به همان ترتیبی که بر تمام سطوح نمای خارجی دیوارها به کار رفته این قسمت را نیز آذین کرده است.

گنبد کبود از نظر ترکیب کلی مشابه سایر مزارهای موجود در مراغه است، به این معنی که مرکب از شبستانی است مرتفع بر زیر بنایی که از سنگ ساخته شده و سردابی در میان دارد. کتیبه‌ ای که داخل شبستان بالایی، گلوگاه گنبد را دور میزند به خط ریحان بر نوار پهنی از گچ سفید گچبری شده است.

در سرداب عمارت سنگ یکپارچه‌ ای وجود دارد که در دیوار ساختمان کار گذاشته شده و متعلق به ساختمان اولیه است. در زیر گنبد کبود از داخل یک حاشیه از کتیبه گچ بری به خط نسخ، آیاتی از قرآن مجید به چشم می خورد. از سایر تزئینات داخل مقبره اعم از گچبری ها و نقاشی ها آثار کمی برجای مانده است. در زیر اتاق اصلی برج نیز سردابه کوچکی وجود دارد.