سلام نو _ سرویس گردشگری: مسجد جامع در معماری به مسجدی می‌گویند که در هر شهر برای اجتماع مردم توسط حاکمان تاسیس می‌شده و نمازهای گروهی مهم مانند نماز جمعه و نماز عید در آن اقامه می‌شوند، به همین علت در مقیاس بزرگتر ساخته می‌شوند.
کارکرد این مساجد با قصد گردهمایی‌ها، مکان برپایی نمازجمعه و نماز عید فطر و قربان است. در ایران مسجد جامع را مسجد جمعه و مسجد آدینه هم می‌گفتند. آنچه جالب به نظر می‌رسد این است که معمولا مساجد جامع بر روی بازمانده‌های آتشکده‌های زرتشتی ساخته شده‌اند.
مسجد جامع سمنان از آثار تاریخی باارزش و جاهای دیدنی سمنان است. این مسجد در طول زمان تغییرات بسیاری داشته است. بسیاری براین عقیده‌اند مسجد جامع سمنان در قرن نخست هجری و بر روی خرابه‌های آتشکده بنا شده است.
مسجد جامع سمنان در طول تاریخ از لحاظ مذهبی، فرهنگی و اجتماعی از ارزش و اعتبار بالایی برخوردار بوده است. سبک معماری مسجد به گفته پیرنیا شیوه معماری آذری بنا شده است.
سیر تاریخی مسجد جامع سمنان
در کتاب مرات البلدان صنیع‌الدوله آمده است: در زمان خلافت حضرت علی بن ابیطالب (ع)، ایشان فرمودند از کوفه تا بخارا هزار و یک مسجد بنا کنند، در حکومت عبدالله بن عمر، ثروتمندان سمنان مسجد کنونی شهر را ساختند ولی این بنا دارای چندان شکوهی نبود.
پس از آن بارها افراد زیادی بر بنای ابتدایی افزودند، برای مثال، گنبد باختری و شبستان شمالی را با مار خواجه‌وند، ابوسعید سمنانی و خواجه نظام‌الدین در دوران سلطنت سنجر سلجوقی ساختند و شبستان جنوبی را شیخ رکن‌الدین علاالدوله سمنانی در زمان وزارت ارغون خان بنا کرد و چون خرابی به وجود آمده بود، در زمان فتحعلی شاه، ذوالفقارخان به تجدید آن پرداخت.
یکی از دلایلی که نشان می‌دهد این مسجد تا چه اندازه اهمیت دارد، محل قرارگیری آن است. این مسجد در مرکز شهر سمنان قرار گرفته است و تقریبا به بیشتر محله‌های سمنان راه دارد.
علاوه بر این، بازار و حمام حضرت و… نیز در نزدیکی این مسجد قرار دارند. مسجد جامع سمنان در خیابان امام خمینی و در بافت قدیمی شهر سمنان است.
مسجد جامع سمنان معماری منحصربه‌فردی دارد و هر ساله گردشگران زیادی را به خود جذب می‌کند. علاوه بر بازدید از این مسجد، می‌توانید از بازار تاریخی آن که در نزدیکی آن قرار دارد، دیدن کنید و سوغاتی بخرید.
علاوه بر مسجد، خانه طاهری نیز در بازار قرار دارد. این خانه را در زمان رضاشاه ساخته‌اند و در آن زمان برای برگزاری جشن‌های عروسی از آن استفاده می‌کردند. مکان‌های دیدنی و تاریخی زیر نیز، در نزدیکی مسجد جامع سمنان قرار دارند:
- عمارت بادگیر، قلعه‌ی پاچنار، دروازه ارگ بم، خانه تدین.
با توجه به قدمت مسجد، در سال ۱۳۱۰ به عنوان آثار ملی ایران به ثبت رسید. این مسجد از اولین بناهای تاریخی محسوب می‌شود که در آن هنر معماری ایرانی را به کار برده‌اند.
ویژگی‌های خاص در معماری مسجد جامع سمنان
سبک کنونی این مسجد به شکل معماری آذری ساخته شده است. ایوان و مناره و هر قسمتی از مسجد می‌تواند ساخت یک دوران خاص باشد اما شکل و شمایل کلی این مسجد را مربوط به عصر سلجوقی می‌دانند. این مسجد، صحنی مستطیل شکل دارد.
طاق‌های ضربی شبستان شمالی بر روی ۱۶ ستون مدور و قطور قرار گرفته است، این مسجد شبستان شرقی و جنوبی نیز دارد اما مهمترین شبستانش، موسوم به شبستان زمستانی به سبک خراسانی ساخته شده و در ضلع جنوبی مسجد قرار گرفته است.
از آنجا که این شبستان، طاق های کم خیز دارد، آن را با طاق های مسجد تاریخانه مشابه می‌دانند. شبستان جنوبی ۱۶ ستون مدور در وسط و ۸ و نیم ستون در سمت دیوار شرقی دارد که ۲۷ طاق شبستان بر آنها سوارند. شیخ علاءالدوله سمنانی صوفی مشهور سمنان بانی احداث این شبستان بوده است، شبستانی که آن را در زمان فتحعلی شاه قاجار مرمت کرده‌اند.
شبستان شرقی که آن را با نام شبستان اباحرب بختیار می‌شناسند، ابتدا توسط غزنویان ساخته شد و سپس تیموریان به دلیل گسترش دادن فضا آن را تخریب و شبستانی بزرگتر به جای آن ساختند. شاید بتوان مهمترین بخش مسجد جامع سمنان را منار سلجوقیان آن دانست. این مناره بیش از ۳۱ متر ارتفاع دارد و تزئیناتی آجری دارد.
این تزئینات در ۷ بخش و با طرح‌های متنوع اجرایی شده است. در انتهای این مناره سلجوقی یعنی زیر تاج مناره مسجد جامع سمنان، کاشی‌های فیروزه‌ای کار شده و زیبایی خاصی به آن بخشیده است.
و اما ایوان مسجد جامع سمنان! این مسجد یک ایوان بسیار بلند با ارتفاع بیش از ۲۱ متر دارد، ایوانی که ساختش به دوران شاهرخ تیموری باز می‌گردد و در قسمت بالایی بدنه‌اش یک کتیبه کاشی کاری شده وجود دارد.
در گوشه شمال شرقی شبستان اباحرب بختیار، مناره‌ای به ارتفاع ۳۱٫۲۰ متر واقع است که درب ورودی آن در این شبستان گشوده می‌شود. این مناره از مناره‌های آجری و تاریخی است و به مناره مسجد جامع معروف است. طبق کتیبه‌ای که در اطراف مناره وجود دارد و به خط کوفی تزیینی است دستور ساخت مناره وجود دارد.
نظر شما