بازدید از کلیسای زور زور ماکو را از دست ندهید

سلام نو _ سرویس گردشگری: کلیسای زور زور در ماکو یکی از زیباترین کلیساهایی است که در آذربایجان غربی وجود دارد و نام آن در فهرست میراث جهانی یونسکو قرار گرفته است. زور زور تنها بنای تاریخی ایران است که در جای اصلی خود قرار ندارد و یک بار جا به جا شده است و چشم اندازی تماشایی را پیش روی شما قرار خواهد داد.

این کلیسا در فضایی بسیار زیبا واقع شده و چشم اندازی تماشایی را پیش روی شما قرار می دهد. به سبب حضور پیروان دین مسیحیت در ایران، تعدادی از کلیساها نیز در گوشه و کنار کشورمان به چشم می خورند، که کلیسای زور زور در ماکو یکی از آن ها است.

آشنایی با کلیسای زور زور ماکو

«کلیسای مریم مقدس» یا «زور زور» در 12 کیلومتری شامل غربی «قره کلیسا» و در نزدیکی روستای «بارون» در نزدکی دهانه درهای در استان «آذربایجان غربی» و در 20 کیلومتری «ماکو» قرار گرفته است. نام این کلیسا برگرفته از نام اسقفی به نام « هوانس یرزنقاتسی» مشهور به «زور زورتسی» است و تاریخ ساخت سازه به سده چهاردهم میلادی به دست «تادائوس مقدس» میرسد.

تاریخ بنای زُر زُر بین سال‌های ۱۳۱4- ۱۳15 میلادی تخمین زده می‌شود و توسط اسقف اعظم کلیسای تادئوس مقدس، به نام زکریا از خاندان بزرگ و مالکین آن منطقه، ساخته شده و به صورت مدرسه تعلیمات دینی و فرهنگی و ادبی، زیر نظر اسقف، هوانس یرزنقاتسی که یکی از مشاهیر ادب و تعلیم و تربیت ارمنیان محسوب می‌شود اداره می‌شد؛ او در سال ۱۳۴۱ میلادی مقیم این کلیسا بود و به این سبب او را زور زورتسی نیز می‌نامند.

نمای سازه ساده و سنگی و چلیپا مانند و چهارگوش است، و بیشتر شبیه یک نمازخانه است. مساحت این کلیسا کم و بیش به طول 7 متر و عرض 5 متر می‎رسد. ارتفاع آن نیز بیش از 12 متر است و گنبدی با 16 ترک و 4 کنگره آفتابگیر در زیر گنید و 4 کنگره آفتابگیر دیگر در چهار دیوار پیرامون‎اش دارد. 4 شیروانی بر 4 دیوار پیرامونی قرار گرفته و 4 تاق هم در درون سازه کارگذاری شده است.

این کلیسا در فضایی بسیار زیبا و محصور به دریاچه سد بارون واقع شده و چشم اندازی تماشایی را پیش روی شما قرار می دهد. زور زور(زُر زُر) تنها بنای تاریخی ایران است که در جای اصلی خود قرار ندارد و یک بار جا به جا شده است.

مدیریت اجرائی سازمان میراث فرهنگی کشور، با موافقت وزارت نیرو و متخصصین و معماران کشور ارمنستان در مدت ۲۵ روز، با رعایت نکات علمی، سنگ به سنگ، لایه‌های دیوار چینی شماره گذاری، پیاده و به محل دیگری با ارتفاع حدود ۱۱۰ متر و به فاصله ۶۰۰ متری آن نقطه منتقل و بر روی یک برآمدگی صخره‌ای، از نو بنا گردید.

کلیسای زور زور در سال 1367 خورشیدی با آب گیری آببندِ «بارون» به زیر آب رفت، به یاری ارمنیها و نیز کارشناسان میراث فرهنگی ایران، از جای خود درآورده شد و بر جایگاه امروزین خود انتقال داده و دوباره سر هم شد. امروزه زیبایی دریاچه پشت سد بر چشمانداز زیبای این سازه افزوده است.

ورودی کلیسا به سمت غرب قرار دارد، جنس آن فلزی با آرایه چلیپایی است. از تکنیکهای ساخت این کلیسا میتوان از چفت کردن سنگها درون هم و پنهان شدن ملات دور از چشم بینندگان یاد کرد. روی سنگها هم آرایه‎های چلیپایی تراشیده شده‎اند.

معماری تماشایی کلیسای زور زور ماکو

این کلیسا که بنایی صلیبی شکل است و مانند دیگر کلیساهای ارمنی آن دوره، با سنگ‌های تراشیده شده در اندازه‌های مختلف ساخته شده است. طول کلیسا ۷.۲۳ متر و عرض آن ۵.۱۰ متر است. جابه‌جایی کلیسا حدود ۲۵ روز به طول انجامید و طی آن هر سنگ از این کلیسا برداشته شد و به مکانی ۶۰۰ متر دور تر و ۱۱۰ متر بالاتر از محل اصلی خود منتقل شد.

این کلیسا بیش از ۱۲ متر ارتفاع دارد و به یک نماز خانه ساده مسیحی شبیه است. از آنجا که برخی از قسمت‌های کلیسا تخریب شده یا در زیر خاک زیادی که در روند ساخت سد به کار رفته دفن شده است، از سنگ‌های جدید از همان نوع اما با رنگ متفاوت برای بازسازی استفاده شده است.

رنگ نمای کلیسا قهوه‌ای روشن است و سنگ‌های تراش خورده نمای خارجی کلیسای Dzordzor به زیبایی صیقلی و صاف است. برای اتصال این سنگ‌ها از هیچ ملاتی استفاده نشده و سازندگان ساختمان، سنگ‌ها را به گونه‌ای تراشیده‌اند که این دو سنگ بهم محکم شده‌اند.

سقف کلیسا با گنبد ۱۶ ضلعی به پایان می‌رسد که هنر درخشان معماران آن را نشان می‌دهد. تنها ورودی این کلیسا در قسمت غربی آن است که دارای دری فلزی با نوشته‌هایی به زبان ارمنی است.

کتیبه نصب شده بر روی دیوار کلیسا دلایل نقل مکان کلیسا را نشان می‌دهد و گواهی بر اهمیت حفظ میراث فرهنگی و تاریخی کشور است. تزئینات جالب این کلیسا بر خلاف ظاهر ساده آن توجه گردشگران زیادی را به خود جلب کرده است.

این کلیسا ظاهر بسیار ساده‌ای دارد و تنها تزیین آن نقش صلیب روی سنگ‌ها و ستون‌های کاذبی است که در اطراف پنجره‌ها و نورگیرها قرار دارد و به قوس جناغی ختم می‌شود.

داخل بنا، چهار طاق با قوس‌های بیضی شکل دارد و چهار نورگیر کوچک در چهار ضلع آن به چشم می‌خورد. گنبدی ۱۶ ضلعی به‌صورت عرقچین (مدور) بر فراز ساختمان قرار دارد که در ساق آن نورگیرهایی تعبیه شده است.