سلام نو _ سرویس گردشگری: بهرام از دیگر آتشکدههای فعال ایران است. این آتشکده در شهر یزد، بلوار شهید منتظر قائم، خیابان آیتالله کاشانی قرار دارد و محل نیایش زرتشتیان یزدی میباشد.
بنای آتشکده بهرام یزد در سال ۱۳۱۳ و در دوران پهلوی اول ساخته شده، اما آتش موجود در آن از زمان ساسانیان به جای مانده است. گفته میشود این آتشتش بیش از ۱۵۰۰ سال روشن مانده است.
آتشکده بهرام یزد در زمینی به مساحت ۶۸۰۰ متر مربع احداث شده است. این آتشکده نیز مانند دیگر نیایشگاههای زرتشتیان معماری بسیار سادهای دارد و بدون زرق و برق میباشد.
بنای آتشکده تا حدی از معماری مناطق کویری ایران الهام گرفته و با ارتفاع کمی از سطح زمین ساخته شده است. نگاره فروهر و سرستونهای سنگی از جمله جذابترین بخشهای معماری این آتشکده هستند که به دست استادکاران و هنرمندان اصفهانی طراحی شدهاند.
دیواره داخلی ساختمان نیز با اشکالی از زرتشت و جملاتی از اوستا تزئین شده است.
آشنایی با آتشکده بهرام
آتشکده یزد از نظر تاریخی از دو بخش تشکیل شده است. یکی ساختمان آن و دیگری آتشی که در آن نگهداری میشود. ساختمان آتشکده یزد با پشتیبانی مالی پارسیان (زرتشتیان ساکن هند) و در دوران رضاشاه ساخته شد.
در کنار این ساختمان آتشکده یک آب انبار برای تامین آب مجموعه هم وجود دارد. تالار کناری مجموعه که تالار ورجاوند نام دارد توسط یک خانواده دهشمند معاصر زرتشتی به نام خانواده «ورجاوند» ساخته شده و اکنون به عنوان نمایشگاه کاربرد دارد.
اما آتش بهرام یا آتشی که در این آتشکده نگهداری میشود، پیشینهای نزدیک به ۱۵۰۰ سال دارد و آتش اصلی یکی از آتشکده مهم دوران ساسانی یعنی آذرفرنبغ فارس است.
این آتش پس از یورش اعراب، مدتها به صورت پنهانی در غار اشکفت یزدان در نزدیکی عقدا و سپس روستاهای زرتشتی نشین مانند شریف آباد اردکان جا به جا میشده است تا اینکه در دوران پهلوی، امکان استقرار آن در آتشکده یزد پدید میآید.
بر پایه باور زرتشتیان، آتش نمادی از «اشا» یا «اردیبهشت» به عنوان یکی از فرشتگان یا یکی از ویژگیهای خداوند (اهورامزدا) است. «اشا» نماینده نظم و هنجار در جامعه و جهان است و نماد مادی آن، آتش است.
اما ریشه وجود آتشکدهها، به پیش از پیدایش دین زرتشتی بازمیگردد. آتش نقش مهمی در شهرنشینی و تمدن داشته و از دوران کوچگردی تا زمان انقلاب کشاورزی، به انسانها برای صنعت، پزشکی و تامین روشنایی کمک بسیاری میکرده است.
آتشکده محلی بوده است که اهالی یک شهر یا روستا، یک آتش را در آنجا روشن نگه میداشتهاند تا هر زمان به آن نیاز داشتند، به آن دسترسی داشته باشند. پس از پیدایش دین زرتشتی در ایران، آتشکدهها، جایگاهی مذهبی پیدا کردند و محل گردهمایی دینی پیروان این دین شدند.
معماری جالب آتشکده بهرام
با بررسی ساختمانهایی که بهعنوان آتشکده استفاده میشدند، به این اصل میرسیم که از دوران باستان، آتشکدهها بدون هرگونه تجملات و زرقوبرق و بهصورت مکانی ساده و مقدس طراحی و ساخته شدهاند.
آتشکده بهرام نیز همانند همتایان خود، از معماری و طراحی ساده و زیبایی برخوردار است. طراحی این مکان بر اساس سلسله مراتب و حوزهبندی فضایی آتشکدههای پارسیان هند انجام شد؛ گرچه مشابه بناهای مناطق کویری ایران، الگوهای معماری معاصر یزد را دارد.
این بنا در مرکز حیاط قرار گرفته است و درختان همیشه سبز، آن را محصور کردهاند. ارتفاع آن ۲۱ متر بالاتر از سطح زمین است و برای ورود به آن باید از هشت پله بالا رفت.
نگاره فروهر و سرستونهای سنگی، ابهت و زیبایی خاصی برای ساختمان آتشکده بهرام به ارمغان آوردهاند. این سرستونها و سنگهای گلدار پایین دیوارها از هنرمندی استادکاران و هنرمندان استان اصفهان حکایت دارند که پس از تراشیدن سنگها در اصفهان، آنها را به شهر یزد منتقل کردند.
ظاهرا کاشیکاری نگاره فروهر نیز توسط هنرمندان استان یزد انجام شده است. طراحان و استادکاران همچنین دیوارهای داخل ساختمان را با اشکالی از تصاویر زرتشت و جملههایی برگرفته از کتاب مقدس اوستا، بسیار زیبا و هنرمندانه تزیین کردهاند.
حوضی دایرهای و بزرگ در ابتدای ورودی عمارت آتشکده، زیبایی ویژهای به این بنای مقدس بخشیده که طبق آیین حوضهای سراسر دنیا، کف آن توسط سکههای بازدیدکنندگان پر شده است.
به نظر میرسد قرارگیری آتشکده در مقابل حوضی از آب، از خصوصیات این مکانها محسوب میشود. آتش مقدس در اتاقی نگهداری میشود که معماران در مرکز ساختمان احداث کرده بودند تا به این ترتیب از تابش نور خورشید دور بماند. در اطراف آن نیز اتاقهایی برای انجام فریضه نماز و نیایش مخصوص زرتشتیان در نظر گرفته شده است.
آقای جمشید امانت در سال ۱۳۱۸ هجری شمسی، تالار و آبانباری را به یاد همسر خود در مجموعه آتشکده یزد بنا کرد. ساختمان تالار در سال ۱۳۸۱ هجری شمسی بهدلیل کهولت، تخریب و غیرقابل استفاده شد.
مهندس پرویز ورجاوند این تالار را بازسازی کرد و عملیات مرمت ساختمان به سبک بناهای قدیمی را در سال ۱۳۸۷ هجری شمسی به پایان رساند. وی این کار را به یاد پدر و مادر خود، دکتر فریدون ورجاوند و دولت رستمی انجام داد و نام ورجاوند بر تالار ماند.
در حال حاضر، تالار ورجاوند به نمایشگاهی تبدیل شده است که در آن میتوانید بیشتر با زرتشتیان، سنتها و آداب دینی آنها آشنا شوید. در اینجا ماکتهایی ساخته شدهاند که هرکدام لباسهایی خاص بر تن دارند.
در یک گوشه چشمتان به سفره عقد و عروس و داماد میافتد و دربارهاش میخوانید و در جایی دیگر از سفره نوروزی و مراسم پیروان این دین اطلاعات کسب میکنید. نماز زرتشتیان و آیین سدرهپوشی را این تالار میشناسید و میتوانید آداب دینی را درک کنید.
نظر شما