سلام نو _ سرویس گردشگری: قدمت این بنا به قرن ششم هجری و اواخر دوره سلجوقیان برمی گردد، در آن زمان این بنا به عنوان مسجدی برای اقامه نماز توسط خاندان علویان ساخته اما سال ها بعد یک سرداب به زیر زمین آن اضافه شد تا به مقبره ای برای آن خاندان تبدیل شود.
احتمالا با دیدن این بنا این سوال برایتان پیش می آید که با اینکه هیچ گنبدی بر روی این آن وجود ندارد چرا اسمش گنبد علویان است.
معماری گنبد علویان
گچ بری ها و آجرکاری های به کار رفته در این بنا آنقدر ماهرانه و استادانه است که آن را به اثری ارزشمند و قابل توجه تبدیل کرده است.
شاید با دیدن نمای بیرونی این بنا تا حدودی یاد گنبد سرخ مراغه بیفتید چون از نظر ظاهری شباهت زیادی به این بنا دارد.
قبل از اینکه از درب ورودی به داخل این بنای برجسته بروید سر خود را بالا بگیرید و از نزدیک کادر مستطیلی شکل بالای ورودی را تماشا کنید.
در اینجا گچ بری های تحسین برانگیزی را می بینید که به صورت گل و بوته های در هم پیچیده خود را به نمایش گذاشته اند.
در حاشیه بیرونی همین کادر تعدادی از آیات قرآن کریم به خط کوفی کنده کاری شده و جلوه ای تماشایی را پدید آورده است.
همین توجه به جزئیات است که ترکیب بندی کلی این بنا را تا این حد باشکوه و مثال زدنی کرده است.
با رفتن به داخل بنا با اتاقی به ابعاد ۸ متر در ۸ متر روبرومی شوید که به زیبایی هر چه تمام تر با گچ بری های متراکم و چشم نواز تزئین شده است اتاقک داخلی ممکن است شما را یاد گنبد حیدریه قزوین بیندازد.
برای دیدن یکی از زیباترین قسمت های داخلی این بنا باید به ضلع جنوبی بروید در آنجا محرابی را می بینید که در جای جای آن گچ بری های چشمگیری نقش بسته که ساعت ها تماشا می طلبند.
نور داخلی این بنا از چند نورگیری که در نزدیکی سقف هستند تامین می شود. در درون برج شمال شرقی راه پله های تنگ و باریکی وجود دارد که اگر آن را پی بگیرید به سقف می رسید.
در محراب هم راه پله ای عجیب می بینید که شما را به سرداب طبقه پایین می رساند در این سرداب مقبره دو نفر از بزرگان خاندان علویان است.
سرداب هم معماری جالبی دارد، در آن ۶ حجره با طاق نمای جناغی و دو قبر مستطیلی در مرکز می بینید، قبرهایی که روی آن ها با آجرهای لعاب دار فیروزه ای پوشیده شده است.
ساعت بازدید گنبد علویان
- ساعت بازدید از گنبد علویان: ۰۹:۰۰ تا ۱۷:۰۰
معماری دوره اسلامی در ایران با شاخصه‌های منحصربه‌فرد و جزئیات خیره‌کننده، همواره توجه بسیاری از گردشگران داخلی و خارجی را به خود جلب کرده است.
گنبدهای باشکوه، گچ‌بری‌ها و تزیینات پیچیده و ظریف، از مهم‌ترین شاخصه‌های این معماری به شمار می‌روند. گنبد علویان یکی از زیباترین آثار به‌جای‌مانده از دوره اسلامی در شهر همدان است.
این گنبد از سمت شمال در خیابانی که میدان عین‌القضات را به میدان امامزاده عبدالله وصل می‌کند، قرار گرفته و از سمت جنوب با خیابان باباطاهر و از شرق با خیابان اکباتان محصور شده است.
برای دسترسی به گنبد علویان از میدان امام‌خمینی (ره) در مرکز شهر همدان، خود را به میدان امامزاده عبدالله برسانید.
برای این منظور می‌توانید از بلوار باباطاهر استفاده کنید. از میدان امامزاده به‌سمت راست بپیچید و وارد بلوار علویان شوید.
گنبد علویان در فاصله ۳۰۰ متری از میدان قرار دارد.
گنبد علویان در میان نمونه‌های به‌جای‌مانده از معماری دوره اسلامی، بی‌نظیر محسوب می‌شود و از نمونه‌های منحصربه‌فرد معماری ایران‌زمین است که در شهر زیبای همدان قرار دارد.
گنبد علویان، میراث‌دار پیشینه اعتقادی اهالی این دیار و همواره مورد توجه محققان بوده است.
بنای گنبد علویان که تا چندی قبل در محدوده دبستانی کوچک در بافت قدیمی شهر واقع شده بود و فرصتی برای شناساندن معماری فوق‌العاده خود نداشت، اکنون پس از آزاد کردن بافت پیرامون و تجهیز محدوده آن در وضعیت مناسب‌تری قرار گرفته است.
این اثر یکی از شاهکارهای معماری و گچبری بعد از اسلام در همدان به شمار می‌رود و با شماره ۹۴ در تاریخ ۱۳۱۰/۱۰/۱۵ در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده است.
بنای گنبد علویان در گذشته‌های دور دارای گنبد بود؛ گر چه در اثر گذشت زمان، گنبد آن فرو ریخته است. از سوی دیگر، علاقه شدید مردم به سادات و دوستداران حضرت علی (ع) و مدفون بودن دو تن از خاندان علویان در این بنا، موجب شده است که این بنا را با نام گنبد علویان بخوانند.
بر اساس شناسنامه فنی گنبد علویان، این بنا یکی از یادگارهای متعلق به اواخر دوره سلجوقیان در قرن ششم هجری است که توسط خاندان علویان ابتدا به‌عنوان مسجد، احداث و در دوره‌های بعد، با ایجاد سردابی در زیرزمین به مقبره آن خاندان تبدیل شد.
برای بازدید از گنبد علویان باید به چهارباغ همدان جایی در نزدیکی میدان امامزاده عبدالله بروید همین که چشمتان به نمای بیرونی این بنای تاریخی بیفتد می فهمید که معماری این اثر در بین معماری های اسلامی از بینظیرترین نمونه هاست.
این گنبد که به خوبی گذشته مذهبی مردم این ناحیه را نشان می دهد همیشه محققان زیادی را برای تحقیق و بررسی گذشته ایران به خود جلب کرده است.
گنبد علویان تا همین چند سال پیش در محدوده دبستان کوچکی قرار داشت برای همین شاید آنطور که باید و شاید به معماری منحصربفرد آن توجهی نشده است اما امروز با آزادشدن بافت اطرافش به خوبی می توان از این بنا دیدن کرد و ساعت ها خیره به تزئینات پیچیده گچبری آن شد.
نظر شما