سلام نو - سرویس گردشگری: یک بنای سنگی چهارگوش و پله‌داری در محوطهٔ نقش رستم در کنار روستای زنگی‌آباد شهرستان مرودشت استان فارس در ایران است. محوطهٔ نقش رستم علاوه بر بنای مذکور، یادمان‌هایی از ایلامیان، هخامنشیان و ساسانیان را نیز در خود جای داده‌است.
علیرضا شاپور شهبازی،باستان شناس، معتقد است که اصطلاح کعبهٔ زرتشت، جدید و غیرعلمی است و سابقهٔ آن به حدود قرن چهاردهم میلادی می‌رسد. نام محلی این بنا، کُرنای‌خانه یا نقاره‌خانه بود و اروپائیان به‌دلیل آنکه درون این بنا از دود سیاه شده بود، آن را مکان ویژهٔ پرستش آتش دانستند و چون زرتشتیان را به اشتباه «آتش‌پرست» می‌خواندند این مکان را هم به آنان نسبت داده و آتشگاه زرتشتیان نامیدند و از آنجا که شکل بنا مکعبی بود و سنگ‌های سیاهی که در زمینهٔ سفید دیوارهای آن نشانده شده‌اند یادآور حجرالاسود در کعبهٔ مسلمانان بود، این مکان به کعبهٔ زرتشت معروف شد.
بنای مکعب مستطیل کعبه زرتشت شاید تنها بنای باستانی در ایران به این شکل باشد. هر چند که بنای طاق گرا یا دروازه زاگرس در کرمانشاه، مقبره کوروش در پاسارگاد و بنای میل اژدها نیز بی‌شباهت به این بنا نیستند. بنای کعبه زرتشت در نوع خود خاص و بی‌همتا است. این بنا با سنگ آهک سفید مرمرنما ساخته شده که در انتهای دیوارهای آن طاقچه‌های دندانه‌داری از سنگ سیاه حجاری شده است.
بلندی این بنای مستطیلی به ۱۲ متر است که با احتساب پله‌های سه گانه به ۱۴ متر می‌رسد. بنایی مکعبی شکل که بصورت یک محفظه با تنها ورودی خود بصورت مرموزی در میان دشت قرار دارد.
رازهای کتیبه های کعبه زرتشت
تا اوایل قرن ۱۴ خورشیدی، کعبه زرتشت تا نیمه در تلی از خاک فرو رفته بود؛ به‌طوری که گردشگران به‌راحتی می‌توانستند وارد اتاقک ۳٫۷۲ در ۳٫۷۴ و ارتفاع ۵٫۵ متری آن شوند. این سازه تاریخی در سال‌های ۱۳۱۲ تا ۱۳۱۸ شمسی به‌طور گسترده کاوش و خاک‌برداری شد. در تحقیقاتی که در ۱۱ خرداد ۱۳۱۵ توسط گروه موسسه خاورشناسی دانشگاه شیکاگو صورت گرفت (و بخش‌های زیرین این بنا نیز بیرون آورده شد)، در کعبه زرتشت کتیبه‌هایی یافت شد که مربوط به شاپور یکم و موبد کرتیر می‌شد. کتیبه شاپور به سه زبان یونانی، پهلوی اشکانی و پهلوی ساسانی نوشته شده است که در سه‌طرف بنا قرار دارد و کتیبه کرتیر با زبان پهلوی ساسانی در زیر کتیبه شاپور قرار گرفته است.
کتیبه شاپور که به قطعنامه دودمان سامانی نیز مشهور است، اطلاعاتی راجع به معرفی شاپور و مناطق حکمرانی وی در بر دارد و سپس در آن موضوع جنگ با رومیان مطرح می‌شود. شاپور در این کتیبه مدعی شده است که والریانوس قصیر را خودش به‌شخصه دستگیر کرده است. وی از قدرت خدا برای این پیروزی‌ها سپاس‌گذاری می‌کند و مدعی شده برای خوشنودی خدا آتشکده‌های زیادی را ایجاد می‌کند تا نام کسانی که در ایجاد دولت ساسانی نقش داشتند در برابر آتش یاد شود. در پایان نیز شاپور سفارش کرده تا مردم در کارهای ایزدان و امور خیریه بکوشند. اینجا آخرین باری است که از خط و زبان یونانی در کتیبه‌های ایرانی استفاده می‌شود.
نزدیک به ۲۰ سال پس از شاپور، موبد کرتیر در زمان بهرام دوم کتیبه‌ای بر کعبه زرتشت نگاشت که بی‌سابقه بود؛ از این لحاظ که یک روحانی بر محوطه‌ای سلطنتی کتیبه می‌نوشت. کتیبه کریتر در حوالی سال ۲۸۰ میلادی و در دوران پادشاهی بهرام دوم نگاشته شده است. وی ابتدا بعد از معرفی خود و القابش، به‌ذکر فعالیت‌های دینی خود مانند مبارزه با ادیانی مثل مسیحیت، مانوی، یهودی، بودایی و مرتدین زرتشتی می‌پردازد. تشکیل آتشکده‌ها و اصلاح موبدانی که دچار انحراف شده بودند از جمله سایر موارد مطرح شده در این کتیبه است و در ادامه فهرستی از ایالات مورد تصرف در زمان شاپور اول ذکر شده و در انتها نیز دعایی نگاشته شده است.
کعبه زرتشت کجا است؟
برای بازدید از این بنای اسرارآمیز ابتدا باید به استان فارس سفر کنید، کعبه زرتشت در محوطه‌ی نقش رستم شهرستان مرودشت قرار دارد. نقش رستم در کنار روستای زنگی آباد با آثار تاریخی بسیاری که در دل کوه کنده‌کاری واقع شده است. این محدوده باستانی یکی از مهمترین مکان‌های گردشگری شیراز بعد از تخت جمشید نیز محسوب می‌شود.
آدرس: استان فارس، شهر مرودشت، مجاور روستای زنگی‌آباد، محوطه تاریخی نقش رستم
نظر شما