سلام نو _ سرویس گردشگری: آرامگاه شیخ صفی الدین اردبیلی مساحت بسیار بزرگی دارد و در ادوار مختلف بناهای زیادی در آن ساخته شده اند.
آغاز ساخت و ساز بنای آرامگاه در زمان خود شیخ صفی الدین انجام شد.
وی و فرزندانش مانند خواجه علی سیاهپوش و صدرالدین موسی این محل را برای ساختن خانقاه انتخاب کردند و بخشی از ساخت را انجام دادند.
شیخ صفی الدین در همین بنا زندگی و سکونت می کرد و طبق وصیتش پس از مرگش در همین محل هم تدفین شد.
ارزش و جایگاه شیخ صفی الدین نزد شاه طهماسب اول بسیار خاص بود و به همین سبب دستور داد مجموعه آرامگاه شیخ صفی الدین را گسترش دهند.
برای این کار تصمیم بر آن شد تا هفت بخش که نشان از هفت مرحله عرفان است، به مجموعه اضافه گردد که در نهایت این هفت بخش به بقعه می رسیدند.
هفت بخشی که ساخته شد توسط هفت دروازه از هم جدا می شدند و نشان از هفت نگرش صوفی گری بودند.
بعدها بخش های دیگری نیز توسط دیگر شاهان صفوی به مجموعه اضافه شدند.
بقعه شیخ صفی الدین اردبیل
خانقاه، به‌رسم صوفیان، مکانی برای خلوت روحانی یا انزوای معنوی است.
خانقاه‌ها گاه تنها عبادتگاهی کوچک بودند و گاه مجموعه‌ای از ساختمان‌ها با کاربری مختلف. بقعه شیخ صفی الدین که در یونسکو ثبت جهانی شده است، مجموعه‌ای شامل چندین بخش با عملکردهای مختلف است که عبارت‌اند از:
- مسجد، مقبره، کتابخانه، بیمارستان، آب‌انبار، آشپزخانه، نانوایی و تعدادی دفتر کار.
ایرانیان تمام این مجموعه را «بقعه شیخ صفی الدین اردبیلی» می‌نامند. علاوه بر اهمیت تاریخی، این بنا از نظر معماری ایرانی هم ارزش ویژه‌ای دارد.
همچنین، از نظر معماری اسلامی، نقطه‌ی عطفی در دوره‌ی صفویه به حساب می‌آید.
بخش‌هایی از این بنا در زمان حیات خود شیخ صفی ساخته شده‌اند. خانقاه و خانه‌ی شیخ نیز در همین محل قرار داشت و بعدها طبق وصیتش، پیکرش در اتاقی جنب خلوتخانه و باغچه و حوضخانه دفن شد. از آن زمان، این محل میان مردم قداست یافت.
بعدها بسیاری از بزرگان صفویه از جمله شاه اسماعیل اول و برخی کشته‌شدگان جنگ‌های شیروان و چالدران در این محل به خاک سپرده شدند.
در زمان شاه تهماسب اول، بنا گسترش یافت و تا پایان عهد صفویان توسعه و تجهیز آن ادامه داشت.
ساخت خانقاه و مجموعه بقعه شیخ صفی الدین اردبیلی، از قرن ۱۶ میلادی آغاز شد و تا پایان حکومت صفویه یعنی قرن ۱۸ میلادی ادامه داشت.
این مجموعه، یکی از دستاوردهای معماری و هنری ایرانیان است که سرمشق تمام خانقاه‌هایی گشت که بعدها در ایران ساخته شدند.
در بقعه‌ی شیخ صفی الدین اردبیلی، زیبایی و مذهب در هم آمیخته و مجموعه‌ای کم‌نظیر خلق کرده‌اند.
کاشی‌های آبی تیره، سقف طلاکاری‌شده‌ی فضای داخلی و تخصیص فضا به کارکردهای متنوع، در نقشه‌ای با طراحی دقیق و متناسب، آن را به مجموعه‌ای منحصربه‌فرد از بناها تبدیل کرده است.
معماری صفویه وارث پیشینیان خود، یعنی ایلخانیان و تیموریان است. بنابراین، هنرها و ویژگی‌های معماری آن‌ها، کاملاً قابل‌تشخیص است.
تزیینات دلپذیر و بخش‌های داخلی وسیع در خانقاه و مجموعه بقعه شیخ صفی الدین اردبیلی نشان‌دهنده‌ی سبک جدید معماری در این دوره است.
تأثیر مذهبی و فرهنگی و اجتماعی دوره‌ی صفویه به شکل‌گیری معماری صفویه منجر شد.
دیگر بقعه‌های صوفی که پس از این دوره ساخته شدند، بسیار از این سبک الهام گرفتند.
خانقاه و مجموعه شیخ صفی الدین اردبیلی مجموعه‌ای نفیس است که گردشگران در سفر به شمال غرب ایران، بازدید از آن را از دست نمی‌دهند؛ مجموعه‌ی باشکوهی از ساختمان‌ها با تالارهایی که گنبد مدور دارند و پذیرای پادشاهان صفویه، شاهزادگان و صوفی‌ها بوده‌اند.
آدرس بقعه شیخ صفی الدین اردبیلی
آدرس: اردبیل، خیابان شیخ صفی، میدان عالی قاپو
برای آنکه با استفاده از وسایل نقلیه عمومی به این مجموعه برسید، باید سوار اتوبوس هایی شوید که در ایستگاه سرچشمه توقف دارند.
زمان بازدید: شش ماه اول سال ۰۸:۰۰ تا ۱۹:۰۰ و شش ماه دوم سال از ۰۸:۰۰ تا ۱۷:۰۰
بقعه شیخ صفی الدین اردبیلی بنایی نادر از معماری اسلامی در قرون وسطاست که تنها اثر ثبت جهانی شده اردبیل به شمار می رود.
این بنا همان گونه که از نامش بر می آید خانقاه و عبادتگاه بوده و بعدها پیکر بنیانگذار مجموعه و چند تن از بزرگان صفوی را نیز در خود داده است.
به جز شیخ صفی الدین اردبیلی -جد سلاطین صفویه و بنیانگذار خانقاه-، چند تن از بزرگان، مشایخ و سلاطین دوره صفوی همچون شاه اسماعیل اول (نخستین پادشاه صفویه)، همسر شاه اسماعیل (مادر شاه تهماسب) و کشته شدگان جنگ های شیروان و چالدران نیز در این مجموعه به خاک سپرده شده اند.
این مجموعه در کنار به نمایش گذاشتن معماری ایرانی، جلوه‌گاه زیباترین و چشم نوازترین نوع کاشی کاری معرق و مقرنس، گچ‌بری، کتیبه های زیبا و نفیس اثر خطاطان نامدار دوره صفوی همچون میر عماد، میر قوام الدین و محمد اسماعیل، منبت های بی بدیل، نقره کاری، تذهیب و طلاکاری، نقاشی و... نیز هست و از شاخص ترین بناهای تاریخی ایران به شمار می رود.
نظر شما