ابتکار کمربند و جاده: نسخه چین برای تغییر دنیا + مزایا و معایب

سلام نو - سرویس بین‌الملل: ابتکار کمربند و جاده (Belt and Road Initiative) یک استراتژی توسعه جهانی است که توسط چین در سال ۲۰۱۳ راه اندازی شد. هدف ابتکار کمربند و جاده اتصال آسیا، اروپا، آفریقا و سایر مناطق از طریق شبکه‌ای از جاده ها، راه آهن، بنادر، خطوط لوله، شبکه های برق و سایر زیرساخت ها است. پروژه ها. ابتکار کمربند و جاده همچنین به عنوان یک کمربند یک جاده (OBOR) یا جاده ابریشم جدید نیز شناخته می شود، زیرا از مسیرهای تجاری باستانی جاده ابریشم الهام گرفته شده است که چین را با سایر نقاط جهان مرتبط می کرد

 ابتکار کمربند و جاده دارای دو جزء اصلی است: کمربند اقتصادی جاده ابریشم، که یک کریدور زمینی در سراسر اوراسیا است و جاده ابریشم دریایی قرن بیست و یکم، که یک مسیر دریایی است که چین را به آسیای جنوب شرقی، آفریقا و اروپا متصل می کند.

کمربند و جاده یکی از بلندپروازانه ترین ابتکاراتی است که تا به حال توسط چین تصور شده است. بیش از ۱۵۰ کشور و سازمان بین المللی را شامل می شود و حدود ۶۵ درصد از جمعیت جهان و ۴۰ درصد از تولید ناخالص داخلی جهانی را پوشش می دهد. این ابر پروژه را می‌توان مهم‌ترین ابزار چین برای توسعه اقتصای، سیاسی، فرهنگی و حتی امنیتی-نظامی دانست.

جغرافی‌دان بریتانیایی، هالفورد مکیندر، در آغاز سده بیستم می‌گوید، یک قدرت که بتواند مسیرهای تجارت و حمل‌ونقل اروپا، آسیا و آفریقا را در قالب یک «جزیره جهانی» درآورد، آماده است که به یک قدرت مسلط جهانی بدل شود.

با این حال، ابتکار کمبرند و جاده با چالش ها و انتقادات زیادی مواجه است. برخی از مسائل عبارتند از: عدم شفافیت و پاسخگویی در انتخاب و اجرای پروژه. اثرات بالقوه زیست محیطی و اجتماعی پروژه های زیربنایی؛ ریسک پایداری بدهی و حاکمیت برای کشورهای میزبان؛ پیامدهای استراتژیک و امنیتی برای نظم منطقه‌ای و جهانی؛ و مقاومت برخی کشورها که کمربند و جاده را تهدیدی برای منافع و ارزش های خود می‌دانند.

چند نمونه از پروژه های ابتکار کمبرند و جاده

در ادامه با هم نگاهی به چند نمونه از پروژه‌های ابتکار کمبرند و جاده داریم.

مرکز بین المللی همکاری مرزی خورگوس، بندری خشک در مرز شرقی قزاقستان با چین، که هدف آن تسهیل تجارت و لجستیک بین دو کشور است. ارزش این پروژه بیش از ۳.۵ میلیارد دلار است و بخشی از کمربند اقتصادی جاده ابریشم در ابتکار کمبرند و جاده است.

پل ماپوتو-کاتمبه، طولانی‌ترین پل معلق آفریقا، که پایتخت موزامبیک را به منطقه جنوبی کاتمبه متصل می‌کند. این پل توسط یک شرکت چینی با وام اگزیم بانک چین ساخته شد و در سال ۲۰۱۸ افتتاح شد. انتظار می رود این پل تجارت و گردشگری را در منطقه تقویت کند و همچنین موزامبیک را با آفریقای جنوبی و سایر کشورهای همسایه پیوند دهد.

کریدور اقتصادی چین و پاکستان (CPEC)، پروژه شاخص پروژه‌های ابتکار کمبرند و جاده است که شامل شبکه‌ای از جاده‌ها، راه‌آهن، خطوط لوله، نیروگاه‌ها و سایر پروژه‌های زیربنایی است که منطقه سین کیانگ چین را به بندر گوادر پاکستان متصل می‌کند. هزینه این کریدور ۶۲ میلیارد دلار برآورد شده است و یک مشارکت استراتژیک بین دو کشور محسوب می شود. کریدور اقتصادی چین و پاکستان همچنین به عنوان راهی برای چین برای دسترسی به اقیانوس هند و دور زدن تنگه مالاکا، یک نقطه چالش‌برانگیز بالقوه برای واردات انرژی این کشور تلقی می شود.

راه آهن سریع‌السیر جاکارتا-باندونگ، اولین راه‌آهن پرسرعت در اندونزی و آسیای جنوب شرقی است که پایتخت جاکارتا را به شهر باندونگ در جاوه غربی متصل می‌کند. این راه‌آهن توسط سرمایه‌گذاری مشترک شرکت‌های چینی و اندونزیایی ساخته شده است که ۷۵ درصد بودجه آن از بانک توسعه چین تامین می‌شود. انتظار می رود راه آهن زمان سفر بین دو شهر را از بیش از سه ساعت به ۴۰ دقیقه کاهش دهد و به توسعه اقتصادی در طول مسیر کمک کند. اولین قطار پرسرعت جاکارتا- باندونگ ۹ مهر در مسیر قرار گرفت و انتظار می‌رود این مسیر ریلی به سرعت وارد استفاده گسترده شود.

بندر پیرائوس، بزرگترین بندر یونان و یکی از شلوغ ترین بندرهای اروپا، که بخشی از آن توسط شرکت کشتیرانی COSCO چین خریداری شده و از سال ۲۰۰۹ بهره برداری شده است. این شرکت چینی بیش از ۱ میلیارد دلار برای ارتقاء و گسترش امکانات بندر سرمایه گذاری کرده است و آن را به یک قطب اقتصادی تبدیل کرده است. برای تجارت بین آسیا و اروپا این بندر همچنین بخشی از جاده ابریشم دریایی قرن بیست و یکمِ ابتکار جاده و کمربند است و از طریق شبکه راه آهن و جاده به سایر بنادر و شهرهای اروپایی متصل است. این بندر از زمان مشارکت COSCO شاهد افزایش قابل توجهی در ترافیک کانتینری و درآمد خود بوده است.

مزایای ابتکار کمبرند و جاده

پیش از این اشاره به مزایای ابتکار کمبرند و جاده برای چین داشتیم ولی اجازه دهید در یک مقایس بزرگ‌تر مزایای این ابتکار و ابر پروژه چینی را بررسی کنیم.

ابتکار کمبرند و جاده می تواند زمان سفر و هزینه های تجاری را در امتداد کریدورهای اقتصادی کاهش دهد و کالاها و خدمات را برای مصرف کنندگان و تولیدکنندگان در دسترس‌تر و مقرون به صرفه‌تر کند.

ابتکار کمبرند و جاده می تواند تجارت، سرمایه گذاری خارجی و درآمد کشورهای شرکت کننده را افزایش دهد و رشد و توسعه اقتصادی آنها را تقویت کند.

ابتکار کمبرند و جاده می تواند شکاف زیرساختی را در بسیاری از مناطق در حال توسعه برطرف کند و ارتباط تجاری و بهره وری آنها را افزایش دهد.

ابتکار کمبرند و جاده می تواند همکاری و یکپارچگی منطقه ای را تقویت کند و صلح و ثبات را به دلیل منافع مشترک اقتصادی ارتقا دهد.

ابتکار کمبرند و جاده می تواند روابط مردم با هم و تبادلات فرهنگی را تقویت کند و درک متقابل و اعتماد را افزایش دهد.

معایب ابتکار کمربند و جاده

با وجود مزایای ذکر شده ابتکار کمبرند و جاده همچنین شامل ریسک ها و چالش های مختلفی مانند پایداری بدهی، حاکمیت، اثرات زیست محیطی و اجتماعی و پیامدهای استراتژیک است.

با هم نگاهی به برخی از معایب و نقدها داریم.

به باور منتقدین ابتکار کمبرند و جاده شکلی از دیپلماسی تله بدهی است که در آن چین به کشورهایی که توانایی بازپرداخت وام و بدهی را ندارند وام می دهد و سپس از این بدهی به عنوان اهرمی برای کسب امتیازات سیاسی و اقتصادی استفاده می کند.

ابتکار کمبرند و جاده راهی برای چین برای گسترش نفوذ ژئوپلیتیکی خود و به چالش کشیدن نظم بین المللی لیبرال مبتنی بر قوانین لیبرال به رهبری ایالات متحده و متحدانش است.

ابتکار کمبرند و جاده منبع فساد، تخریب محیط زیست، اختلالات اجتماعی و نقض حقوق بشر در کشورهای میزبان است، زیرا چین اغلب استانداردها و هنجارهای حکمرانی خوب و توسعه پایدار را نادیده می‌گیرد و صرفا به منافع مالی و سیاسی می‌اندیشد.

این انتقادات باعث شده است که برخی کشورها پروژه های ابتکار کمبرند و جاده خود را لغو یا مورد بازبینی و مذاکره مجدد دهند و یا به دنبال منابع جایگزین مالی و همکاری باشند. ابتکار کمبرند و جاده همچنین با سایر ابتکارات منطقه‌ای مانند ابتکارات منطقه‌ای آمریکا با استرالیا، اروپا و کشورهای حوزه قفقاز مواجه است.