دارابگرد کجاست؟

سلام نو _ سرویس گردشگری: شهر تاریخی دارابگرد که در قدیم به دارابجرد معروف بود، با قدمتی بالغ بر ۲۵۰۰ سال، نخستین پایتخت سلسله ساسانیان و از کهن‌ترین شهرهای ایران و جهان محسوب می‌شود.

دارابگرد شاید نخستین شهر مدوری باشد که به دست داریوش هخامنشی برپا شده است؛ هرچند که برخی روایات تاریخی، داراب، پسر بهمن، پسر اسفندیار کیانی را بنیان‌گذار آن دانسته‌اند.

این شهر بر اساس شهرهای قدیم بین‌النهرین باستان طراحی و ساخته شده و هنوز بناهایی از جمله کاخ و قلعه حاکم شهر، بر فراز قله میانی به جا مانده است.

محیط این شهر که با دیوارهایی ممحصور بوده، به حدود ۶ کیلومتر می‌رسید و برای حفاظت از شهر خندقی دور آن حفر شده بود.

گنبد نمکی دارابگرد در وسط دشت سرسبز و پهناور داراب قرار دارد که دیواری حلقوی آن را در بر گرفته است.

دو آتشکده ساسانی در مجاورت یکدیگر در این محل وجود دارد که ساختاری مشابه سایر آتشکده‌های ساسانی دارند و به‌شکل چهارطاقی با گنبد مدور هستند.

قدمت دارابگرد

دارابگرد شهری است گرد وسعت شهر در دوره ساسانی بیش از 300 هکتار برآورد شده است. ارگ این شهر در مرکز بر فراز کوهی مرتفع برپا شده بود.

شهر تاریخی دارابگرد که در شش کیلومتری جنوب داراب در استان فارس قرار دارد، در زمان امپراتوری هخامنشیان از جمله شهرهای انگشت شمار استان پارس بوده است.

گنبد نمکی دارابگرد که با دیواری گرد احاطه شده در دل دشت وسیع و سرسبز داراب قرار دارد، در اطراف شهر تاریخی، دیوار مخروطی شکل عظیمی وجود دارد که از خشت، سنگ و آهک ساخته شده است.

دیواری که در ابتدا بیش از 10 متر ارتفاع داشت، اکنون به دلیل فرسایش حدود هفت متر ارتفاع دارد.

دارابگرد را گودالی عظیم و عمیق احاطه کرده است و از چهار طرف دارای چهار دروازه بوده است. تمامی زیرساخت های شهری در دنیای باستان مانند قنات، دهلیز آبی، بازار و برج در دارابگرد وجود داشته است.

با این حال، مواد خام چسبنده مورد استفاده در ساخت دیوار، آسیب ناشی از فرسایش را به حداقل رسانده و به آن کمک کرده است تا بیش از 2000 سال استوار بماند.

تاریخ نگاران، دارابگرد را استانی جنوبی در میان استان های چهارگانه می دانستند و فرضیه هایی در مورد وجه تسمیه آن ارائه می کردند.

یک افسانه، بنای شهر را به داریوش بزرگ (550–486 قبل از میلاد)، سومین پادشاه امپراتوری هخامنشی ایران (550–330 قبل از میلاد) نسبت می ‌دهد.

با این حال، برخی دیگر از منابع قرون وسطی نشان می دهد که دارا، یا یک پادشاه هخامنشی یا یکی از فراتاراکا سازنده آتش فرمانروایان پارس ارسید، می تواند بنیانگذار شهر باشد، یا حتی داریوش سوم که آخرین پادشاه هخامنشی از پادشاهان ایران بوده است.

برخی دیگر بر این باورند که نام این شهر به دلیل شکل گرد و چشمه های فراوان آن بوده است، در اسناد قرون وسطی آمده است که دارابگرد یکی از مراکز دین زرتشتی به نام کاریان یا نارافره بوده که با مومیایی اجسام، نقره ها، مس ها و سنگ نمک محور تجاری امپراتوری هخامنشیان بوده است.

در شاهنامه فردوسی به این شهر اشاره شده است، با این حال قدمت این شهر بیش از این است، زیرا تحقیقات باستان شناسی در دوران ما قبل تاریخ، از 9 هزار تا 7 هزار سال پیش، همزمان با آغاز شهرنشینی در سیلک و شهداد، سکونتگاه‌ های انسانی در دارابگرد را می توان یافت.

معماری شهر باستانی دارابگرد

شهر باستانی دارابگرد مانند بناهای بین‌النهرین ساخته شد. مساحت این شهر ۳۲ کیلومتر مربع و شعاع دایره آن برابر با ۱۰۲۰ متر است. معماری این شهر با تاثیر از اردوگاه‌های نظامی حکومت آشور بنا شد.

پیرامون شهر دیوار مخروطی عظیمی از گل رس، سنگ و ملاط آهک ساخته‌ شده است و ارتفاع آن به بیش از ۱۰ متر می‌رسد. این دیوار در طول زمان دچار فرسایش شده و در حال حاضر ارتفاع آن حدودا هفت متر است.

وجود ماده چسبنده‌ای در میان ملاط و گل به‌کار رفته در دیوار سبب شده است تا با گذشت بیش از ۲۶۰۰ سال این دیوار با تخریب کم، پابرجا و استوار باقی بماند.

پشت دیوار خندقی بزرگ برای حفاظت بیشتر از شهر ایجاد کردند که دسترسی به شهر را در مواقع خطر بسیار مشکل می‌کرد.

عمق این خندق بیش از ۱۰ متر و عرض آن حدود ۵۰ متر بود که این قسمت نیز دچار فرسایش شده‌ است.

این خندق مملو از آب و گیاه بود؛ این گیاهان دور پای افرادی که وارد خندق می‌شدند، می‌پیچیدند و مانع از شنا کردن آن‌ها می‌شدند. آب مورد نیاز خندق نیز از رودخانه‌های اطراف مانند رودبال تامین می‌شد.

در داخل شهر دارابگرد دو قله کم‌ارتفاع وجود دارد. قله بزرگ‌تر به قله شاه‌نشین معروف است و در گذشته روی آن، یک قصر یا ارگ قرار داشت.

در دامنه قله شاه‌نشین غاری مصنوعی وجود دارد. این غار در گذشته محل نگهداری زندانیان، ذخیره آب و کالاهای ضروری بوده است و سقف و دیواره‌هایش از سنگ تراشیده‌شده ایجاد شدند.

این شهر چهار دروازه داشت که شامل دو دوازه اصلی در غرب و شرق و دو دروازه فرعی در جنوب شرق و شمال بود. روبه‌روی این دروازه‌ها پل متحرکی قرار داشت که در هنگام حمله دشمن برچیده می‌شد.