روز نیروی دریایی در سال ۱۴۰۲ چه روزی و چند شنبه است؟ + تاریخ دقیق و علت نامگذاری

به گزارش سلام نو نیروی دریایی ( نداجا) یکی از اصلی ترین رکن های کشور می باشد که البته در تقویم کشورمان نیز روزی به نام این نیروی اساسی نامگذاری شده است.

روز نیروی دریایی

روز نیروی دریایی برابر است با سه شنبه ۷ آذر ۱۴۰۲ مصادف با ۲۸ نوامبر ۲۰۲۳ میلادی و یا ۱۴ جمادی الاول سال ۱۴۴۵ قمری.

نیروی دریایی ارتش جمهوری اسلامی ایران (به‌اختصار: نداجا) یکی از چهار نیروی زیرمجموعه ارتش جمهوری اسلامی ایران است، که مسئولیت حفاظت و نگهبانی از آب‌های سرزمینی ایران در دریای عمان و دریای خزر را برعهده دارد.

سه شنبه ۷ آذر ۱۴۰۲ روز نیروی دریایی است و تعطیل نیست.

نیروی دریایی ارتش جمهوری اسلامی ایران که به اختصار نداجا نامیده می شود ، یکی از چهار نیروی زیر مجموعه ارتش جمهوری اسلامی ایران است که مسئولیت حفاظت و نگهبانی از آب های سرزمین ایران در دریای عمان و دریای خزر را برعهده دارد.

نیروی دریایی نیز، همچون سایر نیروها بحمدالله در آب های خلیج فارس و مرزهای آبی کشور در عرصه ی دفاع مقدس از کشور اسلامی مان چون نگینی درخشنده است و بر عرشه ی کشتی افتخار و صلابت خود استوار ایستاده است.

رویارویی آنان با نیروی دریایی دشمن و آن همه افتخارات رزم و رشادت و شهادت و نیز کنترل و بازرسی کشتی ها در خلیج فارس و تنگه ی هرمز و مهم تر از همه نبرد قهرمانانه آنان در برابر امریکای متجاوز و حضور جدی آنان در آب های بین المللی، نشانه ی اقتدار و اعتبار این نیروی بزرگ و سرافراز است و ملت ایران باید به چنین ارتش مؤمن و وفادار افتخار کند.

«امام خمینی قدس سره»: به مناسبت رشادت ها و دلاور مردی های نیروی دریایی ارتش در دفاع از جزایر، بنادر، سواحل و دریاهای کشور و به ویژه دفاع از آبادان و خرمشهر و آب های نیلگون خلیج فارس در دوران جنگ تحمیلی و در نطفه خفه کردن نیروی دریایی دشمن بعثی، در ابتدای دوران دفاع مقدس، با تأیید امام قدس سره هفتم آذر روز نیروی دریایی ارتش نام گرفت تا همه ساله حماسه ی با شکوه دریادلان نیروی دریایی و یاد شهدای عزیز و گرانقدر دریایی گرامی داشته شود.

هفتم آذر سالروز حماسه آفرینی پرسنل ناوچه ی موشک انداز «پیکان» می باشد. یوم الله هفتم آذر تبلور ایثار و جان فشانی های پرسنل قهرمان و جان بر کف نیروی دریایی در برقراری ثبات و امنیت در آ ب های نیلگون خلیج فارس و دریای عمان می باشد.

علت نامگذاری روز نیروی دریایی

به مناسبت رشادت ها و دلاور مردی های نیروی دریایی ارتش در دفاع از جزایر، بنادر، سواحل و دریاهای کشور و به ویژه دفاع از آبادان و خرمشهر و آب های نیلگون خلیج فارس در دوران جنگ تحمیلی و در نطفه خفه کردن نیروی دریایی دشمن بعثی، در ابتدای دوران دفاع مقدس، با تأیید امام قدس سره هفتم آذر روز نیروی دریایی ارتش نام گرفت تا همه ساله حماسه ی با شکوه دریادلان نیروی دریایی و یاد شهدای عزیز و گرانقدر دریایی گرامی داشته شود.

در چنین روزی پرسنل ناوچه ی موشک انداز «پیکان» با رشادت های خود کشورمان را از تجاوز دشمن به آبهای نیلگون خلیج فارس جلوگیری کرد. نداجا مخفف نیروی دریایی ارتش جمهوری اسلامی می باشد که جزو نیروهای چهارگانه ارتش جمهوری اسلامی ایران می باشد این نیرو از زمان سلسله هخامنشی وجود داشته است اما با این فرم خود از سال ۱۳۳۴ شروع به کار کرد، فرمانده کنونی این نیرو از سال ۱۳۹۶ بر عهده دریادار حسین خانزادی می باشد.

هفتم آذر یادآور پایمردی دلاوران نیروی دریایی است که توانستند در عملیات مروارید، نیروی دریایی عراق را به طور کامل از صحنه نبرد حذف کنند؛ هدف اصلی این عملیات حمله به سکوهای نفتی البکر و الامیه و نابود کردن ناوچه های اوزا عراقی بود.

در سپیده دم هفتم آذر ۱۳۵۹ خورشیدی ، قهرمانان نیروی دریایی ارتش جمهوری اسلامی ایران در لحظات نخستین عملیات مروارید، چند ناوچه مدرن و اژدرافکن عراق را به قعر دریا فرستادند. این عملیات با همکاری نیروی هوایی انجام و ضرباتی سنگین بر پیکره نیروی هوایی و دریایی عراق وارد کرد.

سرانجام پس از ساعت ها نبرد بی امان، هنگام ظهر، در حالی که دلاورمردان نیروی دریایی، آخرین گلوله های خود را به سوی دشمن نشانه می رفتند، «ناوچه پیکان» مورد اصابت چند موشک قرار گرفت و با پرسنل شجاع خود در شمال خلیج فارس و در دل آب های گرم و نیلگون آن جای گرفت و فرمانده محمد ابراهیم همتی و هم رزمانش به شهادت رسیدند.

امام خمینی (ره) درباره رزم سلحشوران جان برکف نیروی دریایی در هفتم آذر فرمودند : «رویارویی نیروی دریایی ارتش با دشمن و آن همه افتخارات رزم ، رشادت ، شهامت و شهادت نشانه ای از اقتدار و اعتبار این نیروی بزرگ و سرافراز است.»

به مناسبت موفقیت نیروی دریایی ارتش ایران و نیز مقاومت ناوچه پیکان در برابر حمله دریایی و هوایی عراق در هفتم آذر ۱۳۵۹ خورشیدی در عملیات مروارید با تأیید رهبر وقت جمهوری اسلامی؛ سید روح الله خمینی این روز در تقویم ایران، به‌عنوان روز نیروی دریایی نامگذاری شده‌است.

پیام تبریک روز نیروی دریایی سال ۱۴۰۲

نیرویی خستگی ناپذیر،
که گام هایش همیشه محکم و استوار بوده…
«روز نیروی دریایی بر دلاور مردانش مبارک»

هفتم آذر، روز نیروی دریایی ارتش نام گرفت؛
تا همه ساله حماسه باشکوه دریادلان و یاد شهیدان والامقامشان گرامی داشته شود…

دل هایتان آبیست ای دلاوران نیروی دریایی
همیشه هستید پیروز دلاوران نیروی دریایی
«روز نیروی دریایی را به نگهبانان خستگی ناپذیر دریاها تبریک می گوییم»

افتخار ماست داشتن دریادلانی که با اهدای خون خود در آب های خروشان خلیج فارس،
به ندای حق لبیک گفتند،
و با افتخار شربت شهادت نوشیدند…
«روز نیروی دریایی گرامی باد»

دور از خانواده هایشان،
برای سربلندی کشورشان،
برای اقتدار کشورشان،
بر بروی موج های آبی با دلی مهربان می جنگند…
«روزتان مبارک با غیرتان نیروی دریایی»

این تسلط دریایی،
این حضور راهبردی برای نیروهای دریایی و ناوگان‌های دریایی ما،
پیام آور عزت و بیداری ملت‌هاست…
(مقام معظم رهبری)
«روز نیروی دریایی مبارک»

کوشش‌ شود در داخل‌ نیروی‌ دریایی‌،
عنصر تعهد و ایمان‌ و تدین‌ و علاقه‌مندی‌ بی‌ قید و شرط و بی دریغ،
نسبت‌ به‌ سرنوشت‌ کشور و انقلاب‌ و نظام‌ جمهوری‌ اسلامی‌،
جزو خصال‌ و خصوصیات‌ بارز و برجسته‌ی‌ نیروی‌ دریایی‌ ما شود…
(مقام معظم رهبری)
«روز نیروی دریایی گرامی باد»

روز نیروی دریایی،
روزی است که دلاورمردان شجاع نیروی دریایی ارتش جمهوری اسلامی ایران،
با کمترین امکانات و با ایثار جان،
بزرگ ترین ضربه را بر پیکر نیروی دریایی ارتش بعث عراق وارد ساختند؛
و شجاعانه از حقانیت و یک پارچگی سرزمینی ایران اسلامی دفاع کردند…

برادر نیروی دریایی!
اهتمامت را در سنگرهای دفاع و امنیت پاس می داریم؛
و استواری گام هایت را در صیانت از هستی وطن، آرزومندیم…
«روزت مبارک»

دریا دلان نیروی دریایی!
امید آنکه همیشه دریایی بمانید و از هیچ چیز نهراسید…
«روز نیروی دریایی بر دریادلان آبی رنگ ایران زمین مبارک باد»

نیروی دریایی پیش از انقلاب

دولتهای استعماری که عدم وجود نیروی دریایی مستقل و نیرومند را در راستای اهداف خود می دیدند، به مانند دوره نادر شاه و کریم خان مانع شکل گیری آن شدند و سراسر پهنه خلیج فارس را جولانگاه خود ساختند و در نهایت موجبات اختلافات مرزی بین کشور های منطقه را فراهم ساختند. این در حالی است که وجود و عظمت نیروی دریایی جمهوری اسلامی ایران از جمله در دوران دفاع مقدس اهمیت این نهاد مهم را به اثبات رسانده است.

شواهد فراوانی در رابطه با عظمت نیروی دریایی ایران در دوران باستان وجود دارد که اوج اعتلای آن دوره هخامنشیان محسوب می گردد.

با وجود توصیف باشکوهی که از قدرت دریایی و دریانوردی در ایران صورت گرفته و شواهد و قراین فراوانی در رابطه با عظمت آن وجود دارد، اما در سده های اخیر تا زمان شکل گیری مجدد آن در ایران، هیچ نیروی منسجمی وجود نداشته است.

طوری که عملاً نیروی دریایی نیم بند ایران نیز با زوال صفویان از بین رفت و خلیج فارس و سایر قلمروی دریایی ایران به دور از اعمال حاکمیت مستمر ایرانی قرار گرفت و با وجود تلاش هایی که در دوره نادرشاه و کریم خان برای احیای نیروی دریایی انجام گرفت، ره به جایی نبرد. عدم شکل گیری نیروی دریایی نیز در درجه اول از فساد و عقب ماندگی داخلی و در مرحله بعد از حضور استعمارگران در منطقه و ریشه می گرفت.

استیلای کشور های استعماری بر خلیج فارس و جزایر ایرانی که قرن پانزده میلادی و به دنبال سیاستهای استعمارگرانه آنها شروع شده بود، از جمله موانع در نقابل تلاش ایرانیان برای احیای نیروی دریایی محسوب می گردید.

در سیستم سیاسی پادشاه محور ایران به دلیل وابستگی قوای نظامی به پادشاه، قدرت نظامی واستگی مستقیمی به پادشاه داشت و این نیروها به دنبال ضعف پادشاه دچار تزلزل می شد.

به همین جهت بود که بعد از دوران صفویه اندک تلاش ها برای احیای نیروی دریایی همزمان با روی کار آمدن پادشاهی قدرتمند (از جمله نادر شاه) اتفاق افتاد.

اما در دوران قاجار به دلیل ضعف پادشاهان و ضعف و فساد حاکم بر کشور نیروی دریایی وضعیت بسیار بدی داشت، طوری که در برخی از برهه ها حتی یک کشتی نیز در اختیار دولت ایران قرار نداشت.

در این دوره فقط دو کشتی به نام های «شوش» و «پرسپولیس» وجود داشت که به آنها به زبان ساحل نشینان خلیج فارس «جهاز» گفته می شد. این کشتی ها در ۱۲۶۴ شمسی در زمان ناصرالدین شاه از آلمان برای امور گمرکی بندرهای خلیج فارس خریداری شده بودند.

از همان تاریخ کشتی پرسپولیس در اختیار حکمران فارس و کشتی شوش در اختیار حکومت خوزستان قرار گرفته بود. اما اندکی قبل از سال ۱۳۰۰ شمسی، دولت ایران این دو کشتی را که فرسوده شده بودند با برگزاری مزایده ای فروخت و تنها کشتی کوچک مظفری که در زمان مظفرالدین شاه خریداری شده بود باقی ماند.

اما در تاریخ معاصر ایران شکل گیری منظم نیروی دریایی، که با شکل گیری ارتش متحد الشکل رضا شاه پهلوی آغاز گردید، دارای اهمیت فوق العاده ای بوده و تاثیر ویژه ای در تحولات بعدی از جمله در تعیین حاکمیت جزایر ایرانی داشته است.

چرا که در غیاب نیروی دریایی بود که بسیاری از جزایر ایرانی برای قریب به دویست سال و بحرین برای همیشه از حوزه حاکمیت ایران خارج گردید.

در حوزه تجاری نیز بر خلاف تاریخ طولانی تجارت ایرانیان در عرصه دریا، فواید بخش از دریا عملاً از دسترس ایرانیان خارج گردید.

دوره رضاشاه ارتش متحد به شکلی نوین، به شکلی اروپایی و در راستای خواست کشور های غربی و معادلات بین المللی به خصوص بریتانیا شکل گرفت و نقشی محوری در قدرت گیری و اقدامات رضاشاه داشت.

سازمان نظامی در مدت سلطنت رضاشاه، از نظر توسعه اداری و گسترش سازمانی و افزایش تسلیحاتی، مراحل متعددی را طی کرد و در نهایت به شکل سه نیروی دریایی، زمینی و هوایی تقسیم گردید.

این در حالی بود که در سال ۱۳۰۰ دولت ایران تنها یک کشتی کوچک به نام کشتی مظفری در اختیار داشت و نامی از نیروی دریایی در میان نبود.

در نتیجه این کمبود ایران هیچگونه استیلایی بر آبهای ساحلی خود در شمال و جنوب کشور نداشت و آبهای ساحل ایران جولانگاه کشتی ها و ناو های جنگی دولت های اروپایی بود.

با توجه به نقش و اهمیت نیروی دریایی از نظر حفظ مرز های ساحلی و امنیت بنادر ایران در چهارم اسفند ۱۳۰۲فرمان تاسیس نیروی دریایی از طرف رضاخان صادر گردید.

در همین سال کشتی های کوچک سفیدرود و چالوس خریداری و در بندر پهلوی(انزلی)پهلو گرفتند.

در سال ۱۳۰۳ سه کشتی متعلق به «شیخ خزعل» در اختیار دولت ایران قرار گرفتند. علاوه براین در سال ۱۳۰۷دو افسر دریایی ایتالیایی به نام های «ماژر دزان» و «لوییجی دلپراتو» برای سامان دادن به دفتر نیروی دریایی ایران که تازگی در تهران افتتاح شده بود استخدام گردیدند و در همین سال بود که نخستین گروه از افسران ایرانی نیز برای فرا گرفتن فنون دریایی به ایتالیا اعزام شدند.

در این پروسه دولت ایران در سال ۱۳۱۰ دستور ساخت ۶ ناو جنگی بزرگ را به کارخانه های کشتی سازی ایتالیا داد و برای آمادگی خدمت در این ناو های جنگی ۲۵۰ سرباز وظیفه از اهالی خرمشهر و آبادان از میان کسانی که با امور دریانوردی و کشتی رانی سروکار داشتند برگزیده شدند و تحت نظر سه افسر ایرانی به سرپرستی سرگرد غلامعلی بایندر رهسپار ایتالیا شدند.

سربازان طی یک دوره ۱۴ ماهه در ایتالیا تعلیمات جاشویی و ناوبری را فراگرفتند و با درجات سرناوی و مهناوی آماده کار گردیدند. افسران سرپرست هم در دفاتر وزارت دریاداری ایتالیا به فراگرفتن کار های مربوط به نیروی دریایی پرداختند.

در شهریور ۱۳۱۲ شش فروند کشتی سفارشی ایران در ایتالیا با حضور افسران و ملوانان ایرانی به آب اندخته شد و در مهر ماه این کشتی ها با نظارت فرماندهان و تکنسین های ایتالیایی و ایرانی به طرف ایران حرکت کردند و در چهارم آبان ماه وارد آبهای ایران شدند.

برای ایجاد نیروی دریایی شمال نیز نخستین گام در سال ۱۳۰۶ برداشته شد. در این زمان کشتی سفید رود و چالوس در اختیار ایران قرار داشت و سپس سه ناوچه ۳۲ تنی مسلح به توپ های ۴۷ میلی متری و مسلسل های سنگین از ایتالیا خریداری شد و در بندر انزلی لنگر انداخت.

در سال ۱۹۱۵ ناو شهسوار ساخت هلند به ظرفیت ششصد تن به نیروی دریایی شمال افزوده گردید.

در ۱۳بهمن ماه ۱۳۰۷ سفارش ساخت ۴ ناوچه مسلح از جانب ایران به ایتالیا داده شده است. از قرار معلوم به نظر می رسد که ترکیه نیز در ساخت این ناوچه ها مشارکت داشته است. در ۱۳آبان ماه ۱۳۱۱ رضا شاه به همراهی جعفر قلی خان اسعد وزیر جنگ و دریادار با کشتی پلنگ که یکی از ناو های توپدار ششگانه است و اخیراً از ایتالیا به خلیج فارس رسیده، از بندر بوشهر حرکت کرد.

در این سفر بندر جدید شاهپور که منتهی علیه جنوبی خط راه آهن دولتی است افتتاح گردید. در این دوره رضاشاه خواهان حضور بیشتر نیروهای دریایی ایران در برقراری امنیت خلیج فارس بود. بسیاری از ملیون نیز خواستار تصرف مسقط توسط نیروی دریایی جدید بودند عاملی که باعث ترس شیوخ منطقه شده بود.

اما مسئله اصلی وابستگی این نیرو و صنایع مرتبط با آنها به کشور های بیگانه بود.

مسئله ای که در دوره محمد رضاشاه پهلوی نیز و با وجود تلاش های بسیار برای ارتقای نیروی دریایی ایران همچنان عمده تجهیزات این نیرو وارداتی بود و تسلیحاتی که توسط این نیرو مورد استفاده قرار می گرفت از کشور های غربی به خصوص ایالات متحده خریداری شده بود.

علاوه براین بعد از وقوع انقلاب اسلامی ایران بسیاری از تجهیزات خریداری شده به ایران تحویل داده نشد.

نیروی دریایی پس از انقلاب

با پیروزی انقلاب اسلامی در ۲۲ بهمن ۱۳۵۷، تحول عظیمی در نیروی دریایی ایجاد و در راستای خودکفایی آموزشی، اعزام دانشجو به‌صورت همگانی به خارج از کشور متوقف و دانشگاه علوم دریایی امام خمینی(ره) با چهار دانشکده ناوبری و فرماندهی کشتی، مهندسی برق و الکترونیک و مخابرات دریایی، مهندسی مکانیک دریایی و رشته مدیرت و کمیسر دریایی تأسیس شد.

مراکز آموزش‌های تخصصی نیز در انزلی و رشت توسعه یافتند و دانشکده فرماندهی و ستاد نیروی دریایی پا گرفت.

با شروع جنگ تحمیلی،‌ نیروی دریایی ارتش جمهوری اسلامی ایران هرگز در مقابل تهاجم نیروهای عراق غافلگیر نشدند بلکه در هفتم آذر ماه ۱۳۵۹ با عملیات بزرگ شناور رزمی عراق و انهدام سکوهای نفتی البکر و الامیه و محاصره کامل دریایی بنادر بصره، فاو و ام القصر و محروم نمودن کامل و تا پایان جنگ به نبرد با هواپیما و بالگردهای دشمن در دریا پرداخت و در مدت هشت سال جنگ تحمیلی، نیروی دریایی ۱۰ هزار فروند کشتی تجاری را به بنادر ایران اسکورت نمود که در این بین تنها چند صد فروند آنها مورد اصابت موشک‌های هواپیمای دشمن قرار گرفتند که کارنامه بسیار درخشانی در جنگ‌های دریایی قلمداد می‌شود و از سویی امنیت خطوط مواصلات دریایی خلیج فارس، دریای عمان و شمال اقیانوس هند را همواره برقرار نمود.

در ۲۹ فروردین ۱۳۶۷، ناوگان نیروی دریایی جمهوری اسلامی ایران در نبردی نابرابر با نیروهای دریایی و هوایی آمریکا در خلیج فارس شرکت نمود که هر چند به غرق شدن ناوشکن سهند و ناوچه جوشن انجامید ولی ضرباتی که نیروی دریایی آمریکا متحمل گردید(از جمله اصابت مین به ناوشکن ساموئل بی رابرتز، غرق شدن یک فروند کشتی لجستیکی و سرنگونی یک فروند بالگرد آمریکایی) در نبردهای منطقه‌ای کم سابقه بوده است.