سالروز تشکیل نهضت سواد آموزی در سال ۱۴۰۲ چه روزی و چند شنبه است؟ + تاریخ دقیق و علت نامگذاری روز نهضت سواد آموزی چیست؟

به گزارش سلام نو سازمان نهضت سوادآموزی ایران یک سازمان دولتی ایرانی است که در هفتم دی ماه سال ۱۳۵۸، به منظور آموزش خواندن و نوشتن به بزرگسالان و نیز کودکانی که به مدرسه دسترسی ندارند (مناطق محروم) تشکیل گردید.

علت نامگذاری روز نهضت سواد آموزی

در تاریخ ۷ دی ماه ۱۳۵۸ امام خمینی رحمه الله فرمانی مبنی بر تشکیل نهضت سواد آموزی صادر کردند. این فرمان که با تدبیر و حکمت امام به انجام رسید آثار و نتایج فراوانی به همراه داشت. شکل گیری و فعالیت «نهضت سواد آموزی» نیز مانند خیلی از نهادها و ارگان‌های کشور از ثمرات انقلاب اسلامی است که تحولی بزرگ در کشور ما پدید آورد. سالروز صدور این فرمان و تشکیل نهضت سواد آموزی، «روز ملی سواد آموزی» و یا «روز نهضت سوادآموزی» نامگذاری شده است. گفتنی است «روز جهانی و بین‌المللی سوادآموزی» نیز در روز (۸ سپتامبر) برابر با ۱۷ شهریور است.
در طول تاریخ در ایران سازمان‌هایی با هدف سواد آموزی به بزرگسالان فعالیت نموده‌اند که نام آن‌ها از این قرار است:

۱ – سازمان تعلیمات اکابر (۱۳۲۰–۱۳۱۵)

۲ – سازمان آموزش سالمندان (۱۳۳۵–۱۳۳۲)

۳ – سازمان آموزش بزرگسالان (۱۳۴۳–۱۳۳۵)

۴ – کمیته ملی پیکار جهانی با بی‌سوادی (۱۳۵۵–۱۳۴۳)

۵ – سازمان جهاد ملی سوادآموزی (۱۳۵۷–۱۳۵۵)

۶ -نهضت سوادآموزی (۱۳۵۸ تاکنون)

سازمان نهضت سوادآموزی ایران یک سازمان دولتی ایرانی است که در سال ۱۳۵۸ به دستور امام خمینی (ره) و به منظور آموزش خواندن و نوشتن به بزرگسالان و نیز کودکانی که به مدرسه دسترسی ندارند (مناطق محروم) تشکیل گردید. این سازمان با فعالیت‌های مفید و تاثیرگذار توانست بی سوادی را در کشور به شدت کاهش دهد. به عنوان مثال حاصل فعالیت‌های سوادآموزی در طول سال‌های ۶۸–۱۳۵۸ نشان می‌دهد که جمعی بالغ بر ۹/۳ میلیون نفر موفق به دریافت کارنامه قبولی از نهضت سوادآموزی شده‌اند. طبق آخرین آمار سال ۱۳۹۰ نرخ سواد در کشور به ۹۱ ٪ افزایش یافته است اگرچه در اردیبهشت ۱۳۹۴ رئیس سازمان نهضت سوادآموزی کشور اعلام کرد بر اساس آمارها هنوز بیش از ۱۰ میلیون نفر بی سواد در رده سنی بین ۱۰ تا ۴۹ سال در کشور وجود دارد! سازمان نهضت سواد آموزی تاکنون پنج مدال افتخار از یونسکو و آیسسکو دریافت کرده‌است.

دوره‌های آموزشی نهضت سوادآموزی از ۱۳۹۰ تا کنون به این صورت است:

• دوره سواد آموزی: دوره‌ای است که به منظور دستیابی افراد بزرگسال به حداقل سواد طراحی و اجرا می‌شود (مدت دوره سواد آموزی حداقل ۴۰۰ ساعت است که با توجه به شرایط و مقتضیات محیطی و نیاز مخاطبان به تشخیص سازمان نهضت سواد آموزی حداکثر تا ۵۵۰ ساعت قابل افزایش است).
• دوره تحکیم سواد: دوره‌ای است که فرصت استمرار و پایداری آموخته‌ها و کاربرد آن را برای کسانی که دوره سواد آموزی را گذرانده و تمایل به ادامه تحصیل ندارند، فراهم می‌سازد.
• دوره انتقال: دوره‌ای است که فرصت ادامه تحصیل را برای کسانی که دوره سواد آموزی را گذرانده‌اند یا کسانی که فاقد شرایط ادامه تحصیل در نظام آموزش رسمی هستند، فراهم می‌سازد (دوره انتقال شامل ۸۰۰ ساعت آموزش است که ۲۰۰ ساعت آن به صورت خود آموز و غیرحضوری طراحی و اجرا می‌شود)

اثر سوادآموزی بر جامعه

بی شک آموزش و سواد به عنوان یکی از عوامل بنیادین و ریشه‌ای در تمامی ابعاد توسعه پایدار و شاخص‌های رشد و پیشرفت کشورها از جمله مقوله سلامت و اقتصاد تاثیری بی بدیل دارد. تاثیر سواد آموزی بر روند توسعه و ترویج صلح پایدار و کاهش آسیب‌های اجتماعی و اقتصادی بخصوص اثر سواد آموزی و آموزش بزرگسالان بر «اقتصاد مقاومتی» در جامعه ما انکار ناپذیر است. داشتن کمترین نرخ سوادآموزی در کشورهایی که در آن‌ها خشونت متداول است رابطه بنیادین سوادآموزی و صلح را متذکر می‌شود.

با ورود به فن آوری‌های جدید و دانش جوامع، ضرورت داشتن توانایی خواندن و نوشتن بیش از پیش افزایش یافته و به صورت نیازی اجتناب ناپذیر و حتمی در آمده است. زمانی می‌توانیم از سطوح دیگر سواد همچون سواد رسانه ای به عنوان یکی از نیازهای عصر امروز والدین در برخورد با فرزندان سخن به میان آوریم که در دستیابی به سواد خواندن و نوشتن به عنوان حداقل سواد در دنیای امروز به طور کامل دست یافته باشیم؛ بنابراین برخورداری از سواد، اولین شرط ورود به گفتگو و برقراری ارتباط مناسب در جامعه است و مسیر دستیابی به مشارکت اجتماعی و فرهنگی، مهارت اندوزی و خود کفایی خواهد بود.

سازمان نهضت سواد آموزی با اجرای طرح‌های مختلف از جمله طرح «بسیج سواد آموزی» توانست هدف کوتاه مدت فرمان تاریخی امام (ره) را در ربع قرن گذشته محقق نماید و نرخ با سوادی کشور را در جمعیت ۶ ساله به بالا، از ۴۷٫۵% در سال ۱۳۵۵ (قبل از انقلاب) به ۸۵% در سال ۱۳۸۰ افزایش دهد. هر سال در این تاریخ از تلاش‌ها و زحمات این نهضت مردمی قدردانی می‌شود و همایش‌هایی برگزار می‌گردد تا چشم اندازی از اهداف و فعالیت‌هایی مفید برای آینده در جهت ریشه کن کردن بی سوادی در کشور بررسی شود. به امید این که در کشور عزیزمان ایران، هیچ پدر و مادری بی سوادی نباشند و هیچ کودکی این رنج خاموش را تجربه نکند.

سیر تاریخی نهضت سوادآموزی

الف :در کشور ما نیز آموزش بزرگسالان به قدمت تاریخ آموزش و پرورش است از همان ابتدای سکونت آریایی ها در ایران که به تشکیل حکومت و تربیت افراد مورد نیاز برای اداره این حکومت دست زده اند، آموزش بزرگسالان نیز مطرح بوده است.

در ایران قبل از اسلام، آموزش و پرورش سخت طبقاتی بود و فقط عده محدود و خاصی از درباریان و اشراف زادگان از آن بهره مند بودند. می توان گفت که آموزش بزرگسالان در آن دوره بیشتر به تربیت جنگ آوران و فرماندهان نظامی و تربیت رهبران مذهبی و دبیران درباری اختصاص داشت.

بعد از نفوذ اسلام و گسترش فرهنگ اسلامی در ایران، محدودیت های طبقاتی برای آموزش و پرورش از میان رفت و حتّی محدودیت های سنتی با توجه به «ز گهواره تا گور دانش بجوی» و واجب بودن آموختن علم و دانش برای هر فرد مسلمان نیز از بین رفت.

به طوری که در مراکز آموزشی که بیشتر مساجد یا مدارس بودند شرط سنی برای استفاده از درس ها وجود نداشت. تمام این کوشش ها به صورت غیر رسمی و اغلب پراکنده انجام می شد.

پس از آشنایی ایرانیان با فرهنگ اروپایی و نفوذ آن به ایران، قبول مسئولیّت دولت برای آموزش همگانی مردم مطرح شد و ایجاد مدارس دولتی مورد توجه قرار گرفت.

در پی این تحوّل، موضوع آموزش بی سوادان بزرگسال نیز از سوی عدّه ای از علاقه مندان به گسترش فرهنگ و آموزش در میان مردم مطرح گردید.

به طوری که نخستین کلاس اکابر در سال ۱۲۸۶ در دبستان رحمت شیراز با کوشش و همّت جمعی از مشروطه خواهان تأسیس شد و مورد استقبال مردم واقع گردید.
برای آگاهی از چگونگی شکل گیری فعالیّت های سواد آموزی در طول قرن گذشته و قرن حاضر تاریخچه اجمالی این فعالیّت ها به طور فهرست وار ذکر می شود.

۱- سال ۱۲۸۶ تشکیل کلاسهای اکابر در شیراز به همّت مشروطه خواهان که این سرآغاز فعالیّت های سوادآموزی است.
۲- سال ۱۲۸۸ تصویب آموزش اجباری همگانی برای کودکان هفت سال به بالا.
۳- سال ۱۳۱۵ تصویب نظامنامه اکابر مبنی بر تشکیل کلاس¬های اکابر در مدارس دولتی و موظف نمودن کارکنان بی سواد دولت و مؤسسات عمومی و پیشه وران جهت شرکت در این کلاس ها.
۴- سال ۱۳۲۲ آغاز فعالیّت کلاس های اکابر.
۵- سال ۱۳۲۸ تأسیس اولین کلاس آموزش بزرگسالان در ورامین.
۶- سال ۱۳۳۵ تجدید نظر در برنامه تعلیمات اساسی و ایجاد بنگاه عمران وزارت کشور و تهیه و تنظیم کتاب¬های «همه با سواد شویم».
۷- سال ۱۳۴۱ ایجاد سپاه دانش.
۸- سال ۱۳۴۶ اجرای طرح تجربی سواد آموزی تابعی در اصفهان و دزفول.
۹- سال ۱۳۵۵ ارائه و اجرای طرح جهاد ملّی سواد آموزی.

آشنایی با نهضت سواد آموزی

مبارزه با بی سوادی یکی از اهداف آموزشی هر کشوری به خصوص کشورهای در حال توسعه است. جمهوری اسلامی ایران نیز اهمیت ویژه ای به این موضوع می دهد و در جهت مبارزه با بی سوادی برنامه ها و طرح های گسترده ای را اجرا کرده است. تشکیل نهضت سوادآموزی یکی از برنامه های دولت در جهت مبارزه با بی سوادی است. افرادی که به هر دلیل از جمله نداشتن امکانات کافی نتوانسته اند از آموزش و تحصیل بهره مند شوند، می توانند به راحتی درس خوانده و باسواد شوند.

بر اساس‌ اساسنامه‌ سازمان‌ نهضت‌ سواد آموزی، هدف‌ کلی‌ این‌ سازمان‌ عبارت‌ است‌ ازبا سواد نمودن‌ هدف دار افراد بزرگسال بی‌ سواد و انتخاب روش‌ های‌ پیشرفته‌ برای نابود کردن بی سوادی در جامعه .

در کلاس‌ های نهضت سواد آموزی، علاوه بر خواندن، نوشتن و حساب کردن، موضوعات مختلفی همچون همسرداری و تربیت فرزند به سواد آموزان آموزش داده می شود. به طور کلی مهارت هایی که از سازمان یونسکو اتخاذ شده است، در قالب برنامه درسی به افراد آموزش می شود.

اهداف سازمان

• آموزش خواندن، نوشتن، آموختن حساب و روخوانی قرآن مجید به بزرگسالان
• ارائه آموزش ابتدائی و فراهم کردن شرایطی دیگر برای بزرگسالان در جهت کسب مهارت هایی که در طول دوران کودکی و نوجوانی از آن ها محروم بوده اند
• افزایش توانائی بزرگسالان به منظور شرکت در برنامه های اجرائی دولت و جامعه
• تهیه برنامه ها و تشکیل کلاس هایی به منظور گسترش زمینه های فکری بزرگسالان که هدف آن کسب مدرک یا دریافت شغل بهتر نیست
• افزایش اعتماد به نفس در بزرگسالان در جهت افزایش آگاهی آنان
• افزایش سطح آگاهی بزرگسالان در زمینه مسائل جامعه و گسترش علاقه مندی آنان به مشارکت در تصمیم گیری ها
• افزایش آگاهی شهروندان نسبت به حقوق، وظایف و مسئولیت هایشان
• گسترش توانائی های بزرگسالان در جهت حل مسائل و مشکلات شخصی و اجتماعی خویش
• تربیت و بالا بردن سطح فرهنگ مناسب با سواد آموزان در محدوده ضوابط نهضت سواد آموزی
• ایجاد اشتیاق در افراد بی سواد برای درس خواندن و شرکت در کلاس‌ های نهضت سوادآموزی
• تشویق اعضای نهضت و آموزشیاران و سایر افرادی که با نهضت همکاری دارند
• فراهم کردن مواد آموزشی ساده در محیط زندگی کم سوادان در زمینه های مختلف اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی، بهداشتی، دینی و ….
• استفاده از فن آوری نوین روز برای آموزش کم سوادان و بی سوادان
• آموزش مهارت های اساسی زندگی و شغلی سوادآموزان
• آموزش به کودکانی که به سن سواد آموزی رسیده اند اما به هر دلیل تحت پوشش آموزش و پرورش قرار نگرفته اند
• تهیه مواد آموزشی و کمک آموزشی از جمله کتب لازم مطابق با نظر متخصصین مربوطه

راهبردهای‌ سواد آموزی نهضت سواد آموزی ‌ در دو مرحله خلاصه می شود

الف‌ – آموختن‌ برای‌ خواندن‌

ب‌ – خواندن‌ برای‌ آموختن‌

در مرحله‌ اول، به‌ افراد سواد خواندن و نوشتن به افراد داده می شود. در مرحله‌ بعد، از مهارت‌ خواندن‌ افراد برای افزایش‌ دانش‌ و آگاهی‌ فرد برای بهتر زندگی‌ کردن‌ استفاده می شود. در سازمان نهضت سواد آموزی، هدف آموزش‌ خواندن‌ و نوشتن به افراد بی سواد و کمک سواد نیست.

آموزش خواندن و نوشتن وسیله ای است برای فراگیری آموزش های‌ لازم‌ در جهت‌ خود کفایی و مستقل شدن.

‌ برای اینکه مهارت‌ سواد پایه‌ تقویت‌ و حفظ‌ شود و فرد از این‌ مهارت‌ در زندگی‌ استفاده کند و هم چنین مجددا به بی سوادی برنگردد، باید پس‌ از سواد آموزی‌ فعالیت های‌ انجام گیرند.‌ فعالیت هایی که از سواد در جهت بهبود فرهنگ‌ عمومی‌ و توسعه‌ و پیشرفت‌ جامعه‌ استفاده می کنند.

این فعالیت ها شامل موارد زیر می شوند:

تقویت‌ و بالا بردن‌ سطح‌ فرهنگ‌ نوسوادان‌

افزایش‌ دانش‌ و آگاهی‌ نوسوادان‌ در زمینه‌ های‌ مختلف‌ و ضروری‌

افزایش‌ قابلیت‌ نوسوادان‌ برای‌ مشارکت‌ بیشتر در سازندگی‌ و پیشرفت‌ کشور

به عهده گرفتن و اجرای بهتر مسئولیت های‌ فردی، خانوادگی‌ و اجتماعی‌

توسعه‌ و گسترش‌ فرهنگ‌ نوشتاری‌ در بین‌ سواد آموزان

نهضت سواد آموزی خدمات مختلفی را در جهت علم آموزی به افراد کم سواد و بی سواد ارائه می دهد. در همین جهت، سامانه جامع سواد آموزی از طرف این نهضت راه اندازی شده است. افرادی که به هر نحوی با نهضت سواد آموزی ارتباط دارند از جمله سواد آموزان و آموزش دهندگان، می توانند از این سامانه استفاده کنند.

در سامانه سواد آموزی خدمات مختلفی به سواد آموزان و آموزش دهندگان ارائه می شود. هدف اصلی از راه اندازی این سامانه ارائه خدمات آنلاین و غیر حضوری به سواد آموزان و آموزش دهندگان سواد آموزی بوده است.

در سامانه نهضت سواد آموزی، خدمات نهضت با سهولت بیشتری به این افراد ارائه می شود. بسیاری از امور مربوط به کارکنان به صورت غیر حضوری و آنلاین از طریق این سامانه انجام می شود و دیگر نیازی به مراجعه حضوری به نهضت سواد آموزی نیست.

یکی از خدماتی که در سامانه نهضت سوادآموزی ارائه می شود، برگزاری کلاس های مجازی است. افرادی که جزو سواد آموزان نهضت می باشند می توانند با ورود به سامانه سواداموزی به نشانی http://savad.ir در کلاس های مجازی که برای آن ها تعیین شده است، شرکت نمایند.

هدف از راه اندازی سامانه نهضت سوادآموزی، ارائه خدمات آموزشی به افراد کم سواد و بی سواد است. برای استفاده از خدمات آموزشی از طریق این سامانه، سوادآموزان و تعلیم دهندگان باید در این سایت ثبت نام کنند.

برخی از امکانات سامانه نهضت سواد آموزی شامل موارد زیر می شود:

خدمات مربوط به سوادآموزان

• آموزش به صورت غیرحضوری
• دریافت ویدیوی آموزشی
• نام نویسی در دوره های سوادآموزی
• ثبت درخواست انتقالی
• امکان ثبت مدارک تحصیلی و ویرایش آن
• تصدیق میزان تحصیلات و دانش
• میز خدمات غیر حضوری