سلام نو – سرویس گردشگری: مصر سرزمین فراعنه است و تاریخ، فرهنگ و هنر با فرعون‌ها گره خورده است. از هرم‌های عجیب و شکوهمندی که قبر فراعنه هستند تا اشیا باستانی که یافت می‌شوند، همه و همه در هم تنیدگی مصر و پادشاهان کهنش را اثبات می‌کند.
یکی از کهن‌ترین و ارزشمندترین آثار تاریخی مصر که مهر تایید دیگری بر این در هم‌تندیگی است ماسک یا نقاب توت‌عنخ‌آمون است، ماسکی ارزشمند، زیبا و پر جزئیات که نماد از آثار تاریخی ظریف و جذاب مصری است.
نقاب طلایی فرعون، توت‌عنخ‌آمون از دودمان هجدهم مصر باستان است که حدود ۱۳۰۰ سال قبل از میلاد مسیح بر مصر حکم می‌راند. این نقاب، در سال ۱۹۲۵ توسط هاوارد کارتر در مقبره KV۶۲ در دره پادشاهان کشف شد و اکنون در موزه مصر در قاهره نگهداری می‌شود. این نقاب، یکی از شناخته‌شده‌ترین آثار هنری در جهان و نماد برجسته مصر باستان است.
به گفته مصرشناس مشهور، نیکلاس ریوز، این نقاب «احتمالا شناخته‌شده‌ترین شیء خود مصر باستان باشد.» به باور برخی مصرشناسان این ماسک، ممکن است در ابتدا برای ملکه نفرنفروعاتن ساخته شده باشد.
نقاب، ۵۴ سانتیمتر (۱٫۸ فوت) طول و بیش از ۱۰ کیلوگرم (۲۲ پوند) یا ۳۲۱٫۵ اونس تروا وزن دارد و با سنگ‌های نیمه‌قیمتی تزئین شده‌است. طلسمی باستانی از کتاب مردگان نیز به‌صورت هیروگلیف بر روی شانه‌های نقاب حک شده‌است.
توت‌عنخ‌آمون کیست؟
توت‌عَنخ‌آمون از ۱۳۳۲ (پیش از میلاد) تا ۱۳۲۳ (پیش از میلاد) فرعون مصر بود. او یازدهمین فرعون مصر باستان از دودمان هجدهم یا همان پادشاهی نو بود. توت‌عنخ‌آمون از نامدارترین فراعنه مصر باستان است و به او شاه توت هم می‌گویند.
توت‌عنخ‌آمون در حدود نه سالگی بر تخت سلطنت نشست و تا زمان مرگش در حدود سن نوزده سالگی سلطنت کرد. اقدام برجسته سلطنت او، مقابله با تغییرات سیاسی مذهبی دانست. توت‌عنخ‌آمون در نه سالگی فرعون مصر شد و رهبری بازگشت از آیین آتون‌پرستی به آیین قبلی یعنی آمون‌پرستی را به‌دست گرفت.
توت عنخ آمون یکی از معدود پادشاهانی بود که در طول زندگی خود به عنوان خدا پرستش می شد، کاری که معمولاً پس از مرگ برای اکثر فرعون ها انجام می شد. در فرهنگ عامه امروزی توت عنخ آمون به خاطر ثروتش و البته مقبره تقریبا سالمش مشهور است، چنان چه کشف مقبره او یکی از بزرگترین اکتشافات باستان شناسی تمام دوران در نظر گرفته می شود. با این همه باید دانست توت عنخ آمون دوران سلطنتی کوتاه و تاثیر کمی بر مصر و مصریان داشت و شهرت خود بعد از مرگ به دست آورد جایی که دزدان مقبره‌اش به شکل مرموزی درگذشتند و این شایعه مطرح شد که فرعون مُرده دزدان مقبره را نفرین می‌کند.
توت عنخ آمون در یک دوره زمانی پرآشوب به سلطنت رسید. تغییر دین آخناتون، فرعون پیشین، باعث بی‌ثباتی سراسری شده بود و جانشین او، احتمالاً برادر ناتنی بزرگ‌تر توت عنخ آمون، اسمنخار، سلطنت ناگهانی کوتاهی داشت. در این شرایط سخت بود که توت عنخ آمون تاج و تخت را به ارث برد و به خدایان سنتی بازگشت. در این زمان، آیین سنتی خدای آمون دوباره برقرار شد و پادشاه متعاقباً نام خود را از توتانخاتن به توت عنخ آمون تغییر داد.
شاهی خوش شانس با گنجینه‌های سالم!
توت‌عنخ‌آمون هر چقدر زندگی کوتاه، پر از بیماری و رنجی داشت، اما در دوران مرگ خوش شانس بود. او در مقایسه با دیگر فرعون‌های بزرگ تاریخ مصر ثروت عظیمی ندارد، ولی اثاث قبر در مقبره او دست نخورده باقی مانده و کمتر مورد سرقت قرار گرفته است. البته به نظر می‌رسد که مقبره دو بار پس از مرگ مورد سرقت قرار گرفته، اما دزدان چیزهای کوچیکی دزدیدند و نظم کلی مقبره پابرجا است.
آنچه آرامگاه توت‌عنخ‌آمون را از دست‌برد نجات داد ورودی کوچک و پنهان شده در زیر سنگ‌ها بود که در طول همه این سال‌ها جلب توجه نکرد. به جز این حکومت کوتاه، گنجینه کم به نسبت دیگر فراعنه و سرنوشت تلخ چند دزدی که در ابتدا دنبال سرقت از مقبره بودند باعث شد تا گنجینه فرعون جوان سالم بماند.
مثلا چهارمین تابوت توت‌عنخ‌آمون به تنهایی از ۱۱۰۰ کیلوگرم طلای خالص ساخته شده بود. در یکی از اتاق‌های مقبره او حدود ۶۵۰ وسیله پیدا شد که تعدادی از آن‌ها با طلا و سنگ‌های گران‌قیمت تزیین شده بودند. با این حال نقاب توت‌عنخ‌آمون ارزش دیگری دارد.
نقاب توت‌عنخ‌آمون؛ نماد شکوه و فرهنگ مصر
این نقاب، ۵۴ سانتیمتر بلندی، ۳۹٫۳ سانتیمتر عرض و ۴۹ سانتیمتر عمق داشته و از دو لایه طلا با عیار بالا ساخته شده‌است که این لایه‌ها از ۱٫۵–۳ میلیمتر ضخامت برخوردار هستند. خود نقاب در مجموع، وزنی معادل ۱۰٫۲۳ کیلوگرم دارد.
کریستالوگرافی اشعه ایکس که در سال ۲۰۰۷ انجام شد نشان داد که نقاب، عمدتاً از آلیاژ مس و طلای ۲۳ عیار ساخته شده‌است تا مراحل سرد مورد استفاده برای شکل‌دادن به نقاب را تسهیل کند. سطح نقاب نیز با یک لایه بسیار نازک (تقریباً ۳۰ نانومتر) از دو آلیاژ طلای مختلف پوشانده شده‌است: یک لایه سایه-روشن با طلای عیار ۱۸ برای صورت و گردن و طلا با عیار ۲۲ برای بقیه نقاب.
صورت، نمایان‌گر تصویر استاندارد و مرسوم فرعون‌ها است و اصلا غریبه نیست. نقاب دارای سرپوش نمس است که در بالای آن نشان سلطنتی کبری (وادجت) و کرکس (نخبت) وجود دارد که به ترتیب نماد حکومت توت‌عنخ‌آمون در مصر سفلی و مصر علیا است.
نقاب همچنین دارای نقش و نگار و منبت‌کاری است و شیشه‌های رنگی و سنگ‌های قیمتی، از جمله لاجورد (چشم و ابروها را احاطه کرده)، کوارتز (چشم‌ها)، ابسیدین (مردمک چشم‌ها)، و تزئیناتی همچون عقیق جگری، آمازونیت، فیروزه و سفال در بخش‌های مختلف نقاب، استفاده شده‌است.
طلسمی محافظ با خط هیروگلیف مصری در ده خط عمودی و دو خط افقی در پشت و شانه‌های نقاب، حک شده‌است. این طلسم، نخستین بار در پادشاهی میانه مصر، ۵۰۰ سال پیش از توت‌عنخ‌آمون، روی نقاب‌ها ظاهر و در فصل ۱۵۱ کتاب مردگان استفاده شده.
نقاب توت‌عنخ‌آمون چطور کشف شد؟
اتاق دفن توت‌عنخ‌آمون در سال ۱۹۲۲ در گورستان تبانی در دره پادشاهان پیدا شد و در سال ۱۹۲۳ افتتاح شد. دو سال دیگر طول کشید تا تیم کاوش به رهبری هاوارد کارتر باستان‌شناس اهل انگلستان، توانستند تابوت سنگین حاوی مومیایی توت‌عنخ‌آمون را باز کنند. در ۲۸ اکتبر ۱۹۲۵، آن‌ها درونی‌ترین تابوت از سه تابوت موجود در اتاق را باز کردند تا نقاب طلایی برای نخستین بار پس از حدود ۳۲۵۰ سال، نمایان شود.
در دسامبر ۱۹۲۵، نقاب از مقبره برداشته شد و در یک جعبه قرار داده شد و پس از طی ۶۳۵ کیلومتر (۳۹۵ مایل) به موزه مصر در قاهره رسید و در معرض دید عموم قرار گرفت.
چرا نقاب توت‌عنخ‌آمون ارزشمند است؟
نقاب توت عنخ آمون به دلیل جایگاه نمادین، هنری و تاریخی آن دارای اهمیت است. این نقاب نشان دهنده قدرت و الوهیت پادشاه است و شکوه صنایع دستی مصر باستان را به نمایش می گذارد و دیدی ارزشمندی از فرهنگ و تاریخ مصر باستان ارائه می دهد.
نقاب توت‌عنخ‌آمون چقدر ارزش مالی دارد؟
عموما این نقاب چیزی در حدود ۲ میلیون دلار ارزش‌گذاری می‌شود، البته این عدد مستقل از ارزش تاریخی این اثر است.
آیا این ماسک نفرین شده است؟
نفرین فراعنه یا نفرین مومیایی، نفرینی است که ادعا می شود بر هر کسی که مومیایی یک مصری باستان، به ویژه یک فرعون را اذیت کند، نازل می‌شود. ادعا می شود که این نفرین باعث بدشانسی است.
نظر شما