سلام نو _ سرویس گردشگری: کاروانسرای میبد که با نام کارونسرای شاه عباسی میبد نیز شهرت دارد، از کاروانسراهای سبک صفوی و جاهای دیدنی میبد به شمار می‌رود.
به نظر می‌رسد این بنا را در محلی ساخته‌اند که پیشتر کاروانسرای قدیمی‌تری در آن قرار داشت.
این کاروانسرا مانند بسیاری دیگر از کاروانسراهای ایران شامل بخش‌هایی مانند ساباط، ایوان بیرونی، هشتی ورودی، حیاط مرکزی، حوضخانه، مهتابی، چهار هشتی زیبا و صد ایوان و اتاق برای استفاده‌ی کاروان‌ها می‌شود.
در حال حاضر اداره میراث فرهنگی میبد و کتابخانه مرکز اسناد در بخشی از این بنا مستقر شده‌اند و سالن شرقی کاروانسرا نیز به موزه زیلو اختصاص داده شده است.
سالن (سول) غربی کاروانسرا نیز به‌عنوان رستوران سنتی و کافی‌شاپ استفاده می‌شود. این مجموعه تاریخی در ۲ مرداد ۱۳۵۷، با شماره ثبت ۱۶۱۸ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسید.
آشنایی با کاروانسرای شاه‌عباسی میبد
می‌شود به استان یزد و مِیبُد سفر کنید و بازدید از کاروانسرای شاه عباسی میبد را از دست بدهید. این کاروانسرا در سال ۱۳۸۱ مرمت شده و به عنوان موزه زیلو، پذیرای گردشگران است.
کاروانسرای قدیمی شاه عباسی که در بلوار قاضی میرحسین شهر میبد جا خوش کرده است، در دوره‌ی قاجار ساخته شده و به سبک صفوی وفادار مانده و به همین دلیل هم به نام شاه عباسی مشهور شده است.
به‌نظر می‌رسد این بنا در محل کاروانسرای قدیمی‌تری شکل گرفته باشد.
کاروانسرای میبد حیاط بزرگ مرکزی، ایوان، هشتی ورودی، حوضخانه، مهتابی، هشتی و تعداد زیادی حجره دارد.
هم‌چنین چاپارخانه، یخچال سنتی و آب انبار در آن دیده می‌شود. این مشخصات نشان می‌دهند که این‌جا تنها محل استراحت کاروان‌ها نبوده، بلکه در زمان خود از بهترین مجموعه‌های راهداری در کشور به شمار می‌رفته است.
کاروانسرای شاه عباسی میبد، ساختاری چهارگوش دارد، آجری است و به سبک چهار ایوانی ساخته شده است. در حیاط آن ۲۴ حجره می‌بینید، اما با درنظر گرفتن اتاق‌های داخلی، درمجموع ۱۰۰ حجره در آن طراحی شده است.
در مرکز حیاط، حوض هشت‌گوشه‌ای دیده می‌شود که آب قنات در آن جاری است. چاپارخانه نیز در کنار کاروانسرا قرار دارد.
روی کتیبه‌ی ورودی آب انبار تاریخ ۱۰۷۰ نوشته شده که احتمالا به سال ساخت کاروانسرا اشاره می‌کند. در نوشته‌های مختلف، چند نام برای بانی کاروانسرا دیده می‌شود.
یکی از احتمال‌ها این است که محمد ولی میرزا بانی کاروانسرای میبد باشد. او فرزند فتحعلی شاه و حاکم یزد بوده است. محمد ولی میرزا کاروانسراهای دیگری هم در این ناحیه ساخته است.
کاروانسرای شاه عباسی میبد که سال ۱۳۵۷ ثبت ملی شد، هم‌اکنون مرمت شده و امکان بازدید از آن وجود دارد. اداره‌ی میراث فرهنگی میبد، کتابخانه مرکز اسناد، موزه زیلو و پلاس و رستوران سنتی و کافه در این کاروانسرا برقرار است.
اولین و تنها موزه زیلو در کشور توجه هنردوستان و گردشگران زیادی را به خود جلب کرده است. این موزه در دسته‌ی موزه‌های تخصصی سازمان میراث فرهنگی قرار می‌گیرد و زیلوهای قدیمی و جدید را به نمایش گذشته است.
۵۰ تخته زیلوی قدیمی در موزه عرضه شده که از مکان‌های مختلف جمع‌آوری شده‌اند. قدیمی‌ترین آن‌ها در سال ۷۸۵ خورشیدی با طرح محرابی بافته شده و بافنده‌ی آن علی بید ابن حاجی میبدی است.
دسته‌ی دوم، زیلوهای جدید هستند که در اندازه‌های کوچک بافته شده‌اند. بخش جذاب موزه هم کارگاه زیلوبافی و کاربافی‌ست که بافندگان را در حال انجام کار در آن می‌بینید.
بعد از گشت‌وگذار در محوطه‌ی کاروانسرای شاه عباسی میبد و تماشای آثار ارزشمند موزه زیلو، می‌توانید به رستوران سنتی مجموعه سر بزنید.
رستوران کاروانسرای میبد توانسته رضایت نسبی مشتریان را تامین کند؛ بیشتر خانواده‌ها به‌خاطر بهره بردن از فضای تاریخی کاروانسرا این رستوران را انتخاب می‌کنند و خاطره‌ای ماندگار را برای خود رقم می‌زنند.
سیر تاریخی کاروانسرای شاه‌عباسی میبد
طبق تحقیقاتی که بر کتاب “جامع مفیدی ” نوشته محمد مفید مستوفی انجام شده، بانی کاروانسرای شاه عباسی میبد را فردی به نام میرزا محمد امین فرزند خواجه محمد علی یزدی معرفی کرده است.
در سنگ نوشته های موجود درآب انباری که متصل به کاروانسراست تاریخ ۱۰۷۰ دیده می شود و از آن جا که طراحی آب انبار کاملا با معماری آن یکسان است ساخت هر دو را همزمان با هم می دانند.
اگرچه در اسناد تاریخی ساخت بنا را به دوره صفویان نسبت داده اند اما معماری کاروانسرا مطابق با طراحی دوره قاجار می باشد که از این بابت برخی کارشناسان معتقدند کاروانسرای فعلی بر خرابه های بنای قدیمی تر آن بازسازی و یا مرمت شده است!
کاروانسرای شاه عباسی میبد به عنوان یک مرکز اصلی از مجموعه بناهای راهداری محسوب می شده و عمارت های چاپارخانه، آب انبارو یخچال اطرافش را فرا گرفته بود.
داخل کاروانسرا حیاطی چهارگوش که گرداگردش را ایوانچه ها و حجره های پشتی با شیوه چهار ایوانی، فضای سرپوشیده، حوضخانه، مهتابی، چهار هشتی زیبا، یکصد اتاق و اجاق برای استفاده کاروانیان را مشتمل می شود.
از مجموع ۱۰۰ حجره تعداد ۲۴ حجره در فضای بیرونی بنا مورد استفاده قرار می گرفته، در قسمت میانی حیاط حوضچه و مهتابی هشت گوش که آب قنات در آن جریان دارد بر زیبایی بنا می افزاید و در فصول گرم خنکی حجره های پیرامونش را تامین می کرده.
نظر شما