سلام نو _ سرویس گردشگری: چاه نیمه چالهای طبیعی بزرگی درفاصله ۵۰ کیلومتری شهر زابل و۵کیلومتری شهرستان زهک ودر کنار روستای قلعه نوی قرا دارد.
آب مازاد رودخانه هیرمند توسط کانالی به آن هدایت می‌شود. گنجایش این مخازن ۷۰۰ میلیون متر مکعب است که به صورت دریاچه مصنوعی در آمده‌است.
در مواقع کم آبی، آب شرب و قسمتی از آب کشاورزی سیستان از این دریاچه مصنوعی تامین می‌شود.
در حاشیه آب‌های زلال چاه نیمه، پارک جنگلی و باغ وحشی احداث شده که منظره زیبایی را به وجود آورده‌است و به یکی از تفریحگاههای شهرستان زهک برای مردم سیستان تبدیل شده‌است.
آشنایی با چاه نیمه
چاه نیمه چاله ها و گودال های طبیعی بزرگی هستند که در شهرستان زهک و در کنار روستای قلعه نوی قرا دارند. در سیستان چهار چاه نیمه وجود دارد ۱٫۲٫۳٫۴ که آب مازاد رودخانه هیرمند توسط کانالی به آن هدایت می شود.
گنجایش ۳ مخزن ۱٫۲٫۳ ۷۰۰ میلیون متر مکعب و چاه نیمه ۴ نیز تا ۸۰۰ میلون متر مکعب است که به صورت دریاچه مصنوعی درآمده است.
ظرفیت کل این چاه نیمه ها در بهترین حالت یک هفتم تالاب بین المللی هامون است.
پس از خشکسالی سال ۱۳۴۹ که نبود آب در منطقه باعث مهاجرت تعداد زیادی از مردم سیستان به شهرهایی از جمله دشت گرگان، مشهد، کرمان گردید دولت وقت اکیپی را جهت مطالعه بر روی ایجاد منابع ذخیره آب مامور نمود و بدین منظور گروهی ژاپنی پس از مطالعه چاله های چاه نیمه را برای این منظور در نظر گرفتند و با ایجاد کانالهایی ورود آب را به این مخازن تسهیل کردند.
بنابراین مخازن طبیعی چاه نیمه به منظور ذخیره بخشی از آب مازاد رودخانه هیرمند و استفاده از این ذخیره در فصول کم آبی و خشک مورد استفاده قرار گرفت.
این مخازن در بهمن ماه ۱۳۶۰ آبگیری شد. اراضی اطراف این مخازن در ارتفاع ۴۹۵ تا ۵۱۰ متر از سطح دریا قرار دارند و ارتفاع کف مخازن بطور متوسط بین ۴۷۵ الی ۴۸۵ متر بوده و گودترین نقطه دارای ارتفاعی ۴۶۰ متر از سطح دریا می باشد.
این مخازن توسط دون رشته کانال بهم اتصال پیدا کرده اند.
تراز حداکثر دریاچه ۴۹۲ متر و ظرفیت کل این مخازن ۶۶۰ میلیون متر مکعب می باشد.
ضمن اینکه ظرفیت مفید و قابل بهره برداری در صورتیکه به طور ثقلی آب از آن خارج شود ۳۴۰ میلیون متر مکعب است. در رقوم پر آبی دریاچه (۴۹۲ متر) مساحت مخازن ۱ و ۲ و ۳ به ترتیب برابر با ۲۰ و ۱۷ و ۹ کیلومتر مربع مجموعاٌ ۴۶ کیلومتر مربع می باشد.
این مخازن در حال حاضر آب شرب کل منطقه سیستان و شهر زاهدان را نیز تامین می کند.
رودخانه هیرمند زابل، تنها شریان حیاتی سیستان است که از طرف کوههای بابا در افغانستان سرچشمه گرفته، و پس از طی مسافتی در حدود ۱۰۵۰ کیلومتر وارد دریاچه هامون می شود.
که البته در مدت هفت سال خشکسالی هیچ آبی وارد دریاچه هامون نشده و این دریاچه با تمام زیبائی به گودالی پر از شن و خاک تبدیل شده است.
تمام آب مصرفی دشت سیستان از طریق این رود تأمین می شود. در ضمن، دوام رودخانه های منشعب از آن و دریاچه و مخازن چاه نیمه، همه بستگی به جریان آب هیرمند دارد. هیرمند در مرز ایران و افغانستان به دو شعبه تقسیم می شود.
شعبه اصلی که به نام رود مشترک نامیده می شود قسمتی از مرز مشترک دو کشور را تشکیل می دهد، سپس وارد افغانستان می شود.
شعبه دیگر، در خاک ایران است که خود به دو شاخه تقسیم می شود. یکی به طرف چاه نیمه ها و دیگری به طرف مناطق کوهک و زهک می رود که دو سد انحرافی در این دو منطقه بر روی آن احداث شده است.
قابل ذکر است که حجم آب این چاه نیمه ها با توجه به خشکسالی های مکرر سالهای اخیر و پرداخت نشدن حقابه دریاچه هامون از طرف کشور افغانستان کاهش یافته و خطر زیست محیطی و بین الملی آن منطقه را تهدید خواهد کرد و در صورتی که آب ورودی از کشور افغانستان کماکان به صورت سیل وارد منطقه سیستان شود مشکلات آب شرب نیز بر تهدیدات ناشی از خشکسالی ۱۵ ساله می افزاید.
ویژگی‌های جالب چاه نیمه
سالیان سال است که خشکسالی سرزمین سیستان و بلوچستان را تهدید می‌کند. به همین منظور چندین دریاچه مصنوعی بسیار بزرگ در این منطقه ایجاد شده تا آب اضافی رودخانه هیرمند به آن‌ها هدایت شود.
در حال حاضر تعداد چاه نیمه به چهار حوضچه وسیع محدود می‌شود که هرکدام از آن‌ها بین ۷۰۰ تا ۸۰۰میلیون مترمکعب گنجایش دارند.
وجود این دریاچه‌های مصنوعی جذابیتی خاص و دیدنی در این منطقه ایجاد کرده است. گردشگران و مردمان محلی برای آب‌تنی و گذران اوقات فراغت یا تفریح به این منطقه می‌آیند و آب‌وهوایی عوض می‌کنند.
آب این چاه‌ها نقش حیاتی در زندگی مردمان این مرزوبوم دارد. همچنین قسمت مهمی از آب شرب و کشاورزی اهالی منطقه از این دریاچه‌های مصنوعی تأمین می‌شود.
یک صزب‌المثل قدیمی است مبنی بر اینکه هر جا آب هست، آبادی هست. این ضرب‌المثا اینجا هم صدق می‌کند.
حضور این حوضچه‌ها در این منطقه از جاذبه گردشگری آن حکایت دارد. در واقع این ۴ دریاچه مصنوعی یا همان نیمه چاه زهک، نمایی بسیار دیدنی به منطقه‌ای کویری داده است.
آب این دریاچه‌ها شرایط زندگی اطراف منطقه را کاملاً تغییر داده است.
با سفر به این منطقه به ناحیه‌ای نسبتاً سرسبز وارد می‌شوید. همین موضوع فضایی مناسب برای چادرزدن در کنار آب یا شنا در آب این دریاچه‌ها را فراهم می‌کند.
گشت‌وگذار در این منطقه تقریباً یک روز از زمان گردشگران را می‌گیرد.
در نتیجه به گردشگرانی که رنج سفر به استان دیدنی سیستان و بلوچستان را به خود هموار کرده‌اند، پیشنهاد می‌کنیم در کنار بازدید از چاه نیمه زابل، سری به دیگر جاهای دیدنی سیستان و بلوچستان مانند «روستای قلعه نوی قرا» بزنند که فاصله چندانی با این منطقه ندارد.
در نهایت هم برای تکمیل گشت‌وگذار در سیستان‌وبلوچستان از «جنگل جزینک» دیدن کنند. این منطقه دیدنی در شهرستان زهک قرار دارد و یکی از بزرگ‌ترین جنگل‌های بیابانی کشور است.
نظر شما