بازدید از چاه‌های باستانی زهک را از دست ندهید

سلام نو _ سرویس گردشگری: سیستان و بلوچستان سرزمین پیدائی که تنها کافی است باورش کنی، آن وقت سفرت سرشار از خاطره های ماندگار خواهد شد.

قوم سیستانی و بلوچ سالهاست که در اخوت و برادری در این منطقه زندگی می کنند و آداب و رسوم آنها را می توان در انواع مراسمات شادی , بازیهای بومی محلی و مناسبتهای خاص جستجو کرد که رقص چوب سیستانی و بازیهایی مثل کبدی(کودی) مهمترین آنهاست.

در هر منطقه و سلیقه های مختلف نوع خوراک و مصارف غذایی متفاوت است ولی کشک زرد بعنوان صبحانه پایه در برخی خانواده های روستایی استفاده می شود . از دیگر غذاهای محلی می توان به تجگی (سمنو)، شوربه و بورک اشاره نمود.

تجگی (سمنو)،کشک زرد ، بورک و آچار نیز از مهمترین سوغات های منطقه بشمار می رود.

آشنایی با چاه‌های باستانی زهک

تعدادی از چاههای باستانی با قدمتی در حدود ۲۰۰۰سال در حوالی شهرستان زهک به دست آمده که به جهت آگاهی از سیستم آبرسانی در آن دوران دارای اهمیت است .

سیستم آن بدین صورت بوده که یک چاه بزرگ بعنوان یک چاه مادر عمل می کرده و دارای چرخ آب و یا از طریق مجراهایی با چاه های کوچک پراکنده در کل منطقه ارتباط و اتصال داشته و با جریان باد و حرکت چرخ باد، چاه مادر چرخ آب متصل به چرخه باد درون چاه، آب به حرکت درمی آمده و از طریق مجراهای موجود به چاه های کوچکتر در نقاط مختلف جهت تأمین آب شرب و کشاورزی جریان می یافته است.

قطر دهانه چاه مادر ۴۱۰ سانتیمتر و چاه های کوچکتر ۱۵۰ سانتیمتر است که نمونه ی آن از روستاهای گوری میرشاه و خمک به دست آمده است.

دو حلقه چاه در روستای خمک کشف شده و هم چنین نظیر آنها در روستای گوری، میرشاه، مجتمع محمد شاهکرم و روستای شیخ لنگی کشف شده است که در طراحی و ساخت این چاه از آجرهای خاص دوره اشکانی با ابعاد ۲۸ سانتی متر در ۲۸ سانتی متر استفاده شده است.

چاه های باستانی زهک سیستان که از آنها برای مصارف خانگی و کشاورزی استفاده می‌شود، عملیات شناسایی‌شان در سال ۱۳۸۱ آغاز شده و در همان سال نیز در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده است.

با توجه به وضعیت آب و هوایی سیستان و بلوچستان، فصل بهار، اواخر تابستان و اوایل پاییز زمان مناسب تری برای بازدید از جاذبه های این استان هستند.

درباره زَهَک

زَهَک یکی از شهرهای استان سیستان و بلوچستان ایران است. این شهر، مرکز شهرستان زهک است. جمعیت این شهر طبق سرشماری سال ۱۳۹۰، برابر با ۷۵۴۱۹ نفر بوده‌است.

شهرستان زهک در نقطهٔ پایانی جادهٔ ترانزیت و خط آهن در حال ساخت چابهار به مرز افغانستان قرار دارد و مرز میلک نقطه مهمی در ارتباط ایران و آسیای میانه است.

شهر زهک پیش از تقسیمات کشوری جدید جزئی ازشهرستان زابل به‌شمار می‌آمد. این شهرستان با مساحت ۹۵۰ کیلومتر مربع در شمال استان قرار گرفته و فاصله مرکز شهرستان تا مرکز استان ۲۱۳ کیلومتر است و از یک شهرودو بخش (مرکزی وجزینک) و چهار دهستان (زهک، خواجه احمد، جزینک، خمک) با ۲۰۳ آبادی دارای سکنه تشکیل یافته‌است.

بر طبق تصویب‌نامه هیئت وزیران، بخش شهرکی و نارویی از شهرستان زابل تفکیک شده‌است و به شهرستان زهک بامرکزیت زهک ارتقاء یافت.

این شهر دارای آب و هوایی گرم و خشک است. مردم آن اغلب کشاورز و دامدار هستند و به برکت رودخانه فصلی هیرمند و چاه نیمه‌های چهارگانه تعدادی از اهالی به شغل صیادی اشتغال دارند.

از نقاط دیدنی این شهرستان می‌توان به چاه نیمه‌ها چهارگانه که علاوه بر مخازن ذخیره آب شرب و کشاورزی مکانی برای تفریح مردم می‌باشند، ودهانهٔ غلامان، زاهدان کهنه، جنگل جزینک، باغ وحش، رودها کانال‌ها ومعابر آب، آتشکدهٔ کلکنگ، روستای باستانی قلعه نو، ده رستم، پنج سهمی و بسیاری نقاط جذاب دیگر نام برد. فعالیت‌های تحقیقاتی دانشگاه زابل در مجتمع تحقیقاتی تفریحی بقیه ا۰۰۰ دانشگاه زابل در کنار چاه نیمه‌ها زمینه رشد و توسعه بخش کشاورزی را مهیا می‌سازند.

این شهرستان ازایستگاه پرورش ماهی زهک به عنوان تنها ایستگاه تکثیر ماهیان تکثیر ماهیان گرم آبی در شرق کشور با ظرفیت تولید ۳ میلیون قطعه بچه ماهی و دو کارگاه مدار بسته پرورش ماهیان سرد آبی با ظرفیت ۱۰۰ تن در سال و تکثیر ماهیان سرد آبی با ظرفیت ۵/۵ میلیون تن در سال و بهترین نژاد کاو سیستانی با جمعیتی بالغ بر ۱۴۰ هزار راس برخوردار می‌باشد.

سد زهک که در ۲۷ کیلومتری جنوب شرقی زابل قرار دارد رودخانه سیستان را به دو کانال تقسیم می‌کند. یکی کانال طاهری و دیگری کانال شهر نامیده می‌شود.

ساخت دانشگاه آزاد زهک نیز از سال ۱۳۸۵ آغاز شده‌است. شهرستان زهک دارای طرفیت‌های ویژهٔ اقتصادی، تجاری، سیاحتی، کشاورزی و تحقیقاتی می‌باشد که متأسفانه با کم‌کاری و کوتاهی وبی کفایتی مسئولان این شهرستان از نظرها دور مانده‌است. منطقه‌ای که با تغییرات زیاد مقامات در آن هیچ تغییری در رویه کاری آنان ایجاد نمی‌شود. به امید روزی که مسئولی دلسوز و از دل مردم همهٔ استعدادهای زهک را شکوفا نماید.

شهر هخامنشی دهانه غلامان یا دروازه بردگان در پیرامون زهک قرار دارد.

بررسی باستان‌شناختی در تپه گوری کهنه زهک به شناسایی دو دوره استقراری اشکانی و «اسلامی پسین» انجامیده‌است. این شهرهم اکنون دروازه تجارت ایران به کشورافغانستان وجاده ابریشم می‌باشد.