سلام نو _ سرویس گردشگری: قلعه ها تاریخی امروزه به عنوان یکی از آثار تاریخی و جاذبه های گردشگری در سراسر جهان شناخته شده اند.
این بنا های تاریخی را با توجه به اقلیم منطقه ای که در آنها ساخته می شدند می ساختند و هر یک کاربری متفاوتی داشتند.
سرزمین ایران در طول تاریخ خود بر اثر هجوم طوایف مهتلف هجوم تورانی ها، هپتالی ها و ترک های اوارن، ترکمانها، عثمانی ها، روس ها دستخوش تغییر و تحولات سیاسی، اختلال در زندگی و قتل و غارت اموال مردم بوده است.
زندگی در چنین وضع خشونت آمیز و محیط جغرافیایی نا امن شکل و فرم مکان سکونت ایرانیان را تحت تاثیر قرار داده بود، به طوریکه مکان سکونت مردم باید به گونه ای طراحی می شد که بتواند پناهگاهی از شر دشمنان و سرکشان باشد.
همین موضوع باعث شده است در هر گوشه و کنار ایران شاهد قلعه های مختلفی باشیم.
یکی از این قلعه های تاریخی که در شهرستان زرند ساخته شده، قلعه و چهار برج شاهرخ خان بود که در ادامه این مطلب به معرفی آن می پردازیم.
آشنایی با قلعه و چهاربرج شاهرخ خان
به یزدان آباد سری بزنید و از چهار برج شاهرخ خان دیدن کنید. این چهار برج در گذشته جایی برای نگهبانی بوده‌اند؛ اما این روزها سکویی شده‌اند برای تماشای مناظر شهر.
به دیدن بنا که بروید، علت شهرتش را می فهمید. سقف مفرنس‌کاری و درهای چوبی که با چوب‌های اصیل ساخته شده‌اند، همگی گواه به ارزش تاریخی آن می‌دهند.
مهم ترین بنای بخش یزدان آباد که هم از نظر وسعت و هم از نظر زیبائی دارای ارزش تاریخی می باشد، قلعه و چهار برج معروف شاهرخ خان در مرکز یزدان آیاد است.
منظره جالب و در خور توجه چهار برج شاهرخ خان هم از داخل آن و هم نمای خارجی آن بسیار زیبا و دیدنی می باشد.
در چهار گوشه قلعه چهار برج سر بفلک کشیده که در قدیم مخصوص نگهبانان و مراقبت از اوضاع امنیتی اطراف قرار گرفته، تماماً به سبک معماری سنتی ساخته شده است.
خوشبختانه هنوز حوادث طبیعی بخصوص زلزله های اسفند ۸۳ و اردیبهشت ۸۵ به لحاظ استحکام و مقاومت بنای مذکور نتوانسته به آن آسیب جدی وارد نماید.
قلعه و چهار برج شاهرخ خان مهم ترین اثر تاریخی و جاذبه گردشگری شهر یزدان آباد در شهرستان زرند است که طبق شواهد قدمت آن به بیش از ۲۰۰ سال می رسد.
شهرستان زرند در شمال غربی استان کرمان قرار دارد و به دلیل وجود معدن های زغال‌سنگ، سنگ آهن و مس یکی از شهر های صنعتی و مهم این استان است.
در گذشته بسیاری از مکان‌ها و آثار تاریخی شهرستان زرند بر اثر زلزله تخریب شده اند اما طبق نوشته‌های مورخان این شهر از قرن ششم تا هشتم هجری یکی از شهرهای بزرگ و پرجمعیت ایران بوده که به نام «زراوند» شناخته می‌شده است.
قلعه و چهار برج معروف شاهرخ خان از جمله بناهایی، که در برابر این زلزله ها مقاومت کرده، است و اکنون در مرکز یزدان آباد قرار دارد.
معماری جالب قلعه و چهاربرج شاهرخ خان
قلعه شاهرخ خان طبق اصول قدیمی معماری بناهای کویری در ایران ساخته شده است.
یکی از اصول این معماری، ساخت بنا حول یک حیاط مرکزی معروف به باغچال بوده است. حیاط این بنا به منظور ایجاد فضای عایق حرارتی و همچنین دسترسی آسان تر به آب قنات حدودا یک طبقه پایین تر از سطح زمین ساخته شده است.
شاید همین امر باعث بالا بودن مقاومت این بنا در برابر زلزله باشد. نقشه قلعه با در نظر گرفتن مکان های مخصوص زندگی و سکونت سران قوم، رعیت ها و همچنین جایگاه مخصوص نگهداری احشام طراحی شده است.
معماری خاص قلعه و چهار برج شاهرخ خان با گچ بری و مقرنس های زیبا در حاشیه و سردر اتاق ها و سقف ها به همراه درب های چوبی قدیمی و کنده کاری شده، زیبایی و جلوه خاصی به این بنا بخشیده اند که مانند نگینی در دل شهر کویری یزدان آباد می درخشد.
طبق گفته ریش سفیدان و ساکنان بومی و سالمند یزدان آباد در ارتباط با احداث قلعه و چهار برج یزدان آباد، در ابتدا این بنا فقط به صورت یک عمارت مسکونی بدون برج بوده است.
ولی پس از گذشت چندین سال به دلیل هجوم غارتگران و دزدان به شهرها و آبادی های اطراف، دستور ساخت برج ها توسط شاهرخ خان، یکی از ملاکین معروف یزد آباد، صادر میشود.
به قول حاج اصغر خان سیف الدینی، یکی از ریش سفیدان منطقه:
«ابتدا ساختمان های قلعه ساخته شده و چون خبری از دزدی و چپاول نبود مردم با خیال راحت و امنیت خاطر زندگی می کردند. بعد از گذشت سالها خبر آوردند که دزدان و راهزنان از حوالی شیراز به شهرها و روستاها حمله می کنند و مال مردم را به غارت می برند. بعد از پخش این خبر مرحوم شاهرخ خان برای حفظ جان خود و خانواده اش و نیز مردم آن ناحیه، دستور می دهد تا به منظور دیده بانی و مراقبت از آن روستا چهار برج در چهار گوشه قلعه بسازند که در مدت پنجاه روز چهار برج مخصوص دیده بانی ساخته می شود».
نظر شما