خطبه پس از برنامه حکمین و تاخت و تاز ضحّاک بن قیس
وَ مِنْ خُطْبَه لَهُ عَلَیْهِ السَّلامُ
از خطبه های آن حضرت است
پس از برنامه حکمین و تاخت و تاز ضحّاک بن قیس، که در این خطبه به آنچه
در اطراف قلمرو حکومتش بهوجود آمده اشاره نموده و پیروانش را به ایجاد
نظم و صلاح ترغیب فرموده
اَیُّهَاالنّاسُ الْمُجْتَمِعَهُ اَبْدانُهُمْ، الْمُخْتَلِفَهُ اَهْواوُهُمْ! کَلامُکُمْ
ای مردمی که بدنهاتان با هم، و خواهشهاتان مختلف است! کلامتان
یُوهِی الصُّمَّ الصِّلابَ، وَ فِعْلُکُمْ یُطْمِعُ فیکُمُ الاَْعْداءَ. تَقُولُونَ فِی
سنگ سخت را می شکند، و عملتان دشمن را نسبت به شما به طمع می اندازد. در مجالس
الْمَجالِسِ کَیْتَ وَ کَیْتَ، فَاِذا جاءَ الْقِتالُ قُلْتُمْ: حیدی حَیادِ.
لاف و گزاف می زنید، و به وقت جنگ فریاد می کنید: ای جنگ از ما دور شو!
ما عَزَّتْ دَعْوَهُ مَنْ دَعاکُمْ، وَلاَ اسْتَراحَ قَلْبُ مَنْ قاساکُمْ. اَعالیلُ
دعوت کسی که شما را بخواند ارزش نیابد، و قلب آن که رنج شما را تحمل کند آسایش ندارد. بهانه های دور از
بِاَضالیلَ، دِفاعَ ذِی الدَّیْنِ الْمَطُولِ. لایَمْنَعُ الضَّیْمَ الذَّلیلُ،
منطق می آورید، همانند بدهکاری که بی دلیل از طلبکار تمدید می طلبد. ذلیل و ترسو ستم را از خود بازنمی دارد،
وَ لایُدْرَکُ الْحَقُّ اِلاّ بِالْجِدِّ. اَیَّ دار بَعْدَ دارِکُمْ تَمْنَعُونَ؟ وَ مَعَ اَیِّ
و حق بدون تلاش به دست نمی آید. از کدام خانه بعد از خانه خود دفاع می کنید؟ و همراه کدام
اِمام بَعْدی تُقاتِلُونَ؟ الْمَغْرُورُ وَاللّهِ مَنْ غَرَرْتُمُوهُ،
پیشوا پس از من به جنگ می روید؟ به خدا قسم فریب خورده کسی است که شما او را فریب داده اید،
وَ مَنْ فازَ بِکُمْ فَقَدْ فَازَ وَاللّهِ بِالسَّهْمِ الاَْخْیَبِ، وَ مَنْ رَمی بِکُمْ
و آن که شما بهره او شوید به خدا قسم که به تیر قرعه ای که سهمی ندارد دست یافته، و آن که به کمک شما تیر
فَقَدْ رَمی بِاَفْوَقِ ناصِل. اَصْبَحْتُ وَاللّهِ لااُصَدِّقُ قَوْلَکُمْ،
انداخت تیری بی کمان و پیکان پرتاب کرد. به خدا سوگند نه گفته شما را باور می کنم،
وَلا اَطْمَعُ فی نَصْرِکُمْ، وَلا اُوعِدُ الْعَدُوَّ بِکُمْ. ما بالُکُمْ؟ ما دَواوُکُمْ؟
و نه طمعی به یاری شما دارم، و نه دشمن را از شما می ترسانم. شما را چه شده؟ دوای دردتان چیست؟
ما طِبُّکُمُ؟ الْقَوْمُ رِجالٌ اَمْثالُکُمْ. اَقَوْلاً بِغَیْرِ عَمَل؟! وَ غَفْلَهً مِنْ
و راه علاجتان کدام است؟ دشمن هم مانند شماست. چرا سخن بدون عمل؟! و غفلت
غَیْرِ وَرَع ؟! وَ طَمَعاً فی غَیْرِ حَقٍّ؟!
بدون ورع؟! و طمع در غیر حق؟!
خطبه درباره قتل عثمان
وَ مِنْ کَلام لَهُ عَلَیْهِ السَّلامُ
از سخنان آن حضرت است
فی مَعْنی قَتْلِ عُثْمانَ
درباره قتل عثمان
لَوْ اَمَرْتُ بِهِ لَکُنْتُ قاتِلاً، اَوْ نَهَیْتُ عَنْهُ لَکُنْتُ ناصِراً. غَیْرَ اَنَّ مَنْ
اگر به کشتن عثمان امر کرده بودم قاتلش بودم، و اگر نهی کرده بودم یارش بودم. البته کسی که او را
نَصَرَهُ لایَسْتَطیعُ اَنْ یَقُولَ: خَذَلهُ مَنْ اَنَا خَیْرٌ مِنْهُ. وَ مَنْ خَذَلَهُ
یاری داد نمی تواند بگوید من از کسی که او را یاری نداد بهترم. و آن که او را یاری نداد
لایَسْتَطیعُ اَنْ یَقُولَ: نَصَرَهُ مَنْ هُوَ خَیْرٌ مِنِّی. وَ اَنَا جامِعٌ لَکُمْ اَمْرَهُ:
نمی تواند بگوید آن که یاریش کرد از من برتر است. من وضعش را در چند جمله برای شما خلاصه می کنم:
اِسْتَأْثَرَ فَاَسَاءَ الاَْثَرَهَ، وَ جَزِعْتُمْ فَاَسَأْتُمُ الْجَزَعَ. وَ لِلّهِ حُکْمٌ
او به جور و اسراف حکومت راند، و شما هم بیش از حد بیتابی کردید. برای خدا حکم حقّی است
واقِــعٌ فِــی الْـمُـسْـتـأْثِـرِ وَالْـجـازِعِ.
درباره او که جور و اسراف داشت، و برای شما که خارج از حد عمل کردید
