شاید برایتان جالب باشد در بخش‌هایی از همین ایران خودمان مراسم جن‌گیری برگزار می‌شود. البته احتمالا آنچه در ذهن شما درباره جن‌گیری وجود دارد با آنچه در جنوب ایران برگزار می‌شود متفاوت است. در ادامه با ما همراه باشید تا شما را بیشتر با مراسم زار آشنا کنیم.
مراسم زار چیست؟
مراسم زار مراسمی است که به جز قاره آفریقا و شبه قاره هند در هرمزگان و جزیره قشم و روستاهای اطراف به منظور خارج کردن جن و ارواح خبیثه از بدن افراد انجام می‌شود. در واقع زار یک نوع بیماری است که فرد مبتلا به آن توسط نوعی باد یا جن تسخیر می‌شود و تا جن یا باد از بدن بیمار خارج نشود، مریض را هوایی می‌کند و ممکن است او را بکشد. اگر کسی گرفتار یکی از بادها بشود به او اهل هوا می گویند و تنها برگزاری مراسم زار است که می تواند حال او را خوب کند. باد در معتقدان به این نوع جن‌گیری، نیرویی اسرارآمیز و مرموز است که می‌تواند همه جا بر نوع بشر مسلط شود و در این صورت هیچ انسانی توان مبارزه با آن را ندارد و به ناچار تسلیم یا قربانی آن می‌شود.
به اعتقاد بومیان جنوب ایران بیماری زار بیشتر در جنوب کشور شایع است و حدفاصل سنی برایش تعیین نشده است. هر فردی با هر سنی مستعد گرفتن این بیماری است. بابازار یا مامازار به کسانی گفته می شود که معالجه این «اهل هوا» را به عهده می گیرند.
اگر بابازار یا مامازار احتمال بدهند کسی مبتلا به یکی از بادها شده او را هفت روز به دور از مردم نگه می دارند و هفت روز او را از دیدن سگ، مرغ، شخص نامحرم منع می کنند. همچنین آنها مسئول مراقبت از بیمار جن زده هستند و تمام شب باید معجون یا داروی مخصوص زاران را به تن او بمالند. بابازار یا مامازار برای اهالی روستاهایی که در آن این مراسم برگزار می شود، مانند فرمانده‌ای هستند که هرچیزی بگوید باید اجرا بشود.
مراسم زار چگونه برگزار می‌شود؟
زنان و مردانی که در مراسم زار حضور پیدا می کنند بهترین لباس های خود را می پوشند و عطر خاصی به خود می زنند. آنها در مراسم سکوت را رعایت می کنند و اگر کسی صحبت کند مامازار یا بابازار حق دارند او را تنبیه کنند. در این مراسم بزی قربانی می شود و خون آن در سفره بزرگی که در مجلس پهن می شود، وجود دارد. در این سفره از انواع غذاها گرفته تا گیاهان معطر از جمله ریاحین جنوب، میوه کُنار، خرما، گوشت وجود دارد.
یکی از مهمترین عناصر این مراسم موسیقی خاص آن است. مردم بومی معتقدند که موسیقی زار کمک می کند تا جن ها مهربان شده و از بدن فرد مبتلا بیرون بیایند. البته موسیقی این مراسم را به سه بخش باید تقسیم کرد. سایت چونک در این باره نوشته است: بخش اول مربوط کشورهای عربی مانند عراق، مصر، روسیه، کویت و برخی کشورهای خلیج فارس نظیر خوزستان است. بخش دوم به کشورهای هند، پاکستان، افغانستان و سیستان بلوچستان ایران گرایش دارد و بخش سوم متعلق به کشورهای سواحل آفریقا، هندوستان و کشورهای جنوبی خلیج فارس مثل بندرعباس است.
مراسم با طنین پرجذبه طبل و دمام آغاز می شود و بابازار آواز می خواند. جمعیت چوب هایی که در دست دارند را به هم می زنند و با جمع شدن دور بیمار پاسخ بابازار را در آوازخوانی می دهند. بابازار چوب خیزرانی که در دست خود دارد را به بیمار میزد و به نوعی با این کار جن را تهدید می کند. پس از آن صدای فریادی در جمعیت بلند می‌شود و همزمان با تند شدن ریتم موسیقی، سر بیمار نیز سریع‌تر به چپ و راست می‌چرخد. آنقدر این کار انجام می شود که بیمار رعشه میگیرد و دوباره فریاد میزند و پس از آن بی حرکت می شود. پس از آن پارچه ای که روی صورت بیمار است برداشته می شود و بیمار با در آغوش گرفتن بابازار از او برای درمان قدردانی می کند.
فارغ از اینکه برخی این مراسم را خرافات می دانند آیین ها و آداب و رسوم مردم نقاط مختلف کشور بسیار جالب و جذاب است. مراسم زار یک وجه متفاوت از سبک زندگی اهالی برخی روستاهای جنوب کشور است که سابقه دیرینه ای دارد و هنوز هم برخی آن را گرامی می دارند.
