واضح است که تفاوت های رفتاری همیشه ناشی از محیط نیستند. هر کودکی با خلق و خوی بی نظیر به دنیا می آید. اما آنچه که مهم است به کار گرفتن راهکارهای تربیتی، متناسب با نیازهای فردی کودک است.
صفاتی که خلق و خوی را شکل می دهند
خلق و خوی با مفهوم شخصیت متفاوت است. شخصیت کودک شامل مواردی مانند هوش و توانایی ها است. خلق و خو فقط به خصوصیات کودک متولد شده اشاره دارد. محققان دریافتند که خلق و خوی کودک از نه صفت مختلف تشکیل شده است:
1. سطح فعالیت: آیا کودک شما در مقایسه با سایر کودکان هم سن خود فعال تر است، یا از نظر فعالیتی در سطح متوسط قرار می گیرد؟
2. منظم بودن: آیا به نظر می رسد فرزندتان تمایل به انجام امور روزمره دارد؟ آیا کودک تان می خواهد هر روز در یک زمان مشخص غذا بخورد و بخوابد؟
3. رویکرد یا علاقه به موضوعات: آیا کودکتان از امتحان چیزهای جدید و دیدار با افراد جدید لذت می برد؟ یا ترجیح می دهد که ملاحظه کار بوده و در مواقعی که شرایط جدیدی را تجربه می کند، عقب بماند؟
4. سازگاری: کودک تان چقدر سریع می تواند تغییرات را بپذیرد؟ آیا او سریع تغییر می کند یا اگر برنامه اش تغییر کند ناراحت می شود؟
5. شدت واکنش: او هنگام تجربه موقعیت های مثبت و منفی چه میزان از واکنش عاطفی را نشان می دهد؟
6. آستانه حساسیت: کودک تان چگونه در برابر تحریک حسی مانند سلیقه، بافت، بو و صداها واکنش نشان می دهد؟
7. آسیب پذیری: آیا کودک تان می تواند روی یک کار متمرکز بماند، یا به راحتی حواسش نسبت به سر و صداها یا فعالیت هایی که در اطراف او انجام می شود، پرت می شود.
8. توجه و پایداری توجه: آیا فرزندتان تا زمانی که تکالیفش تمام شود می تواند روی یک تکلیف متمرکز باشد و کار کند یا به سرعت خسته می شود و علاقه خود را به آن فعالیت از دست می دهد؟
9. کیفیت زندگی: به طور متوسط، به نظر می رسد کودک تان حال و هوای نسبتاً خوبی دارد یا خلق و خوی او غالباً تغییر می کند و به نظر می رسد خلق او وابسته به آن چیزی است که اتفاق می افتد؟
دسته بندی های خلق و خوی
بر اساس این صفات، محققان سه دسته اصلی از بچه ها را طبقه بندی کرده اند. آن ها همچنین خاطرنشان کردند، حدود 35٪ از بچه ها در هیچ یک از گروه ها قرار نمی گیرند، اما در عوض به نظر می رسد که خلق و خوی این کودکان تلفیقی از این گروه هاست.
-آسان یا انعطاف پذیر: به نظر می رسد که حدود (40٪) از کودکانی که متولد می شوند" از پایدارترین حالت و نگرش مثبت به زندگی برخوردار هستند". آنها تا حد زیادی نسبت به تغییر در امور روزمره انعطاف پذیر هستند و از تجربیات جدید استقبال می کنند. شیوه ی پاسخ دهی آن ها به دنیای اطراف نسبتاً قابل پیش بینی است.
-فعال یا دشوار: حدود (10٪) از بچه ها، خلق و خوی فعال یا دشواری دارند که عکس العمل آن ها کمتر پیش بینی می شود. تغییرات روزمره را دوست ندارند و ممکن است از ملاقات با افراد جدید نگران باشند. آن ها معمولاً نسبت به تحریک، مانند صداهای بلند یا خاص، بسیار حساس هستند. آن ها همچنین نسبت به چیزهایی که دوست ندارند، واکنش های عجیبی نشان می دهند.
-بچه های آرام و گرم: (15%) از کودکان نیز کم تحرک تر هستند و از افراد و موقعیت های جدید ترس دارند. آن ها مایلند که به تدریج و به آرامی در معرض موقعیت ها و رویدادهای جدید قرار گیرند.
یافتن راهکارهای تربیتی متناسب با خلق و خو
مهم ترین نکته در پیدا کردن روش های تربیتی، متناسب بودن راهکار با خلق و خوی کودک است. به عنوان مثال، تحسین ممکن است در مورد کودکی که کم کم گرم می شود بسیار موثر باشد، زیرا ممکن است او را برای انجام فعالیت های جدید باانگیزه کند. چون کودکی که کم کم صمیمی می شود، احتمالا نسبت به روش پاداش و تقویت نیز به خوبی پاسخ می دهد.
یک کودک دشوار ممکن است به نادیده گرفتن، اتمام زمان یا از دست دادن یک امتیاز پاسخ بهتری بدهد. یک سیستم اقتصاد ژتونی (پاداش به رفتارهای مثبت) ممکن است، ابزاری مناسب برای تربیت و تشویق رفتارهای خوب برای جلب توجه کودک دشوار باشد. بچه های آسان یا انعطاف پذیر ممکن است با انواع راهکارهای نظم و انضباط به خوبی عمل کنند. ترکیبی از پیامدهای مثبت و منفی ممکن است ابزارهای موثری برای مدیریت رفتار باشد. بنابراین قبل از اینکه چگونگی تربیت کودک تان را ارزیابی کنید لازم است نیازهای منحصر به فرد کودک تان را بررسی و مداخلات تربیتی خود را متناسب با این نیازها تنظیم کنید.
