چرا مردم آقامیری را به پناهیان ترجیح می‌دهند؟ / خشونت و شدت طرفدار نخواهد داشت

سلام نو – سرویس اجتماعی: "مواسات همه‌اش این نیست، در زمان امام زمان هر کس زکات ندهد گردنش را می‌زنند."  این بخشی از یکی از سخنرانی‌های علیرضا پناهیان، روحانی مشهور اصولگرا، در یکی از شب‌های محرم است. بخشی که به بحث مواسات می‌پردازد و می‌گوید ما در زمان امام خمینی و رهبری در مراحل بسیار ابتدایی مواسات هستیم و در زمان امام زمان به نقطه گردن زن برای زکات ندادن می‌رسیم.

این که این روایت ضعیف است یا قوی و متواتر است یا نه بحثی که در تخصص اهل فن حوزه است، اما آن اندازه که برای عموم مردم قابل مشاهده است، این است که این مطلب در تضاد کامل با شیوه حکومت رسول الله و امام علی است و با سیره ائمه شیعه نیز سازگار نیست.

علیرضا پناهیان روحانی و اهل حوزه است و قرائت خود از دین را دارد و آزاد است که این قرائت را مطرح کند، به ویژه اینکه برای مطرح کردن این قرائت حامیانی قدرتمند و تریبون‌هایی مثل صدا و سیما دارد. با این همه او باید با نتیجه تبلیغ چنین خوانش خشن و سختی از اسلام نیز کنار بیاید، نتیجه‌ای که تنها یک مورد آن میزان مخاطب پناهیان در مقایسه با کسی مثل حسن آقا میری است.

پناهیان روحانی ملبس به لباس روحانیت و با شوکت و هیبتی است که پشت و پناه و تریبون و هودار سیاسی دارد و سید حسن آقا میری روحانی خلع لباس شده‌ای است که منبر سنتی و شبکه‌های اجتماعی‌اش را دارد و به هیچ کدام از جناح‌های سیاسی کشور نیز نزدیکی خاصی ندارد. در این شرایط کلیپ پناهیان درباره زکات در یکی از صفحات نزدیک به او صد هزار ببیننده و کلیپ آقامیری درباره حر ۳.۹ میلیون ببینده در صفحه شخصی او داشت؛ چیزی نزدیک چهل برابر.

همین حالا متوسط بازدید از ویدئوهای صفحه پناهیان ۸۰ تا ۱۰۰ هزار است در حالی که آقامیری در هر ویدئو حداقل چند صد هزار بازدید کننده دارد و این نخستین بار نیست که یک سخنرانی با بازدید میلیونی دارد.

آیا خوانش آقامیری از اسلام بی‌عیب و نقص و بی‌کم و کاست است؟ آیا عملکرد او در فضای مجازی هیچ ایراد و عیبی ندارد؟ بی‌تردید چنین نیست اما مسئله این است خوانشی که او از اسلام مطرح می‌کند به ائمه و پیامبری که مردم می‌شناسند نزدیک‌تر از خوانش خشن پناهیان است.

در ذهن عموم مردم ما پیامبر اسلام همان مردی بود که بر پیمان جوانمردان مکه پایبند ماند، به دیدار کسی رفت که هر روز بر سر او خاکستر و زباله می‌ریخت، کودکانی که به او سنگ می‌زدند را مورد مرحمت قرار می‌داد و هر وقت هنگام جنگ می‌رسید هیچ وقت تیر اول را پرتاب نمی‌کرد تا آغازگر هیچ جنگی نباشد. در ذهن عموم مردم علی(ع) همان کسی است که در دوران حکومتش اسبِ کودکانِ یتیمِ سربازانش می‌شد تا مادر آن‌ها نان بپزد، برای یتیمان مایحتاج می‌برد و سر دشمنش را به خاطر خشم شخصی خود قطع نمی‌کرد.

مردمی که چنین تصویری از اسلام در ذهن دارند هیچ گاه نمی‌توانند خوانشی از اسلام را بپذیرند که در آن نواده رسوال الله در حکومتش به خاطر زکات ندادن سر کسی را قطع کند. چنین خوانشی و چنین گفتمانی نه تنها مردم را از منبر یک مبلغ خاص بلکه از اطراف جریان سیاسی او و مهم‌تر از همه از اسلام نیز دور می‌کند.

باید پذیرفت که فضای مجازی با تمام عیب و ایراداتش ترازوی به نسبت واقعی در حوزه مخاطب شناسی است. صد هزار مخاطب را نمی‌شود سه یا سی میلیون اعلام کرده و برنامه‌ای با سه میلیون مخاطب را نمی‌شود از روی آنتن پایین کشید، کاری که در صدا و سیما مرسوم است و یک برنامه هرچقدر هم پربیننده باشد اگر باب میل مدیران نباشد تعطیل می‌شود.

شاید امثال پناهیان، یکه‌تازِ صدا و سیمایی باشند که عملا دیگر وابسته به مخاطب نیست و ساز خود را می‌زند، ولی در یک رقابت واقعی و در فضایی که بیش از سی درصد ایرانیان در آن عضو هستند، پناهیان به روحانی سابقی که خلع لباس شده و از جانب مخالفانش به طعنه آخوند تلگرامی خوانده می‌شود باخته و باز هم خواهد باخت چون مردم در این فضا حق انتخاب دارند.

مقایسه میزان مخاطبان آقامیری و پناهیان یک پیام ثانویه اما مهم دیگر هم دارد. در یک فضای آزاد که سانسور و حذفی در میان نباشد گفتمانی که طرفدار تندروی و خشونت است بسیار بسیار کمتر از یک گفتمان عقلانی و رحمانی طرفدار دارد، هرچند که گفتمان تندرو قدرت، ثروت و نفوذ و حامیان سیاسی داشته باشد و گفتمان رحمانی و معقول از اسلام، تنها چند صفحه مجازی!

شاید برای همین است که به صورت پیوسته از بزرگان دین نقل می‌شود که با مردم با زبان نرم حرف بزنید و در قرآن هم توصیه می‌شود که «قولوا للناس حسنا*» با مردم به زبان خوش سخن بگویید.

*سوره بقره آیه ۸۳