سلام نو – سرویس سیاسی: این روزها رابط تهران و مسکو به یکی از در مرکز توجه‌ترین مسائل سیاسی کشور بدل شده است و از مسئولین سیاسی کشور تا نمایندگان سابق، فعالین سیاسی و مردم هر کدام نظری در رابطه با شیوه ارتباط ایران و روسیه دارند.
ماجرا وقتی حساس‌تر شد که روسیه رسما پای جنگ اوکراین را به مذاکرات احیای برجام باز کرد و از آمریکا خواست تا برای تجارت با ایران به این کشور تضمین کتبی و رسمی دهد. این جا بود که بسیاری از درست بودن بدبینی خود نسبت روسیه و خنجر از پشت زدن‌های این کشور ایمان آوردند و سخنان جواد ظریف در آن فایل صوتی مشهور را یادآور شدند که روسیه چطور از به سرانجام رسیدن برجام ناراضی بود.
با توجه به این مسائل پرسش مهم این است که ایران در شرایط فعلی امکان ورود به تنش با روسیه به علت زیاده خواهی این کشور را دارد؟ علی بیگدلی، کارشناس روابط بین‌الملل در پاسخ به سلام نو می‌گوید: برای پاسخ به این سوال باید به نکاتی توجه کرد. نخستین آن‌ها این است که سیاست خارجی ما پس از انقلاب با نگاه به شرق شروع شد. نخستین شخصیتی که بعد از انقلاب به ایران آمد یاسر عرفات، رییس و بنیان‌گذار جنبش فتح بود. بعد هم روابط ما اندک اندک با الجزایر، لیبی، کره شمالی و در نهایت چین و شوروی برقرار شد. درست در همین زمان حس بیزاری از غرب نیز با سیاست خارجی ایران در هم تنید.
وی در ادامه با اشاره به عواقب چنین نگاهی گفت: مسئله دیگر این است که بعد از گذشت سال‌ها و غالب بودن نگاه به شرق، امروز جدا شدن ما از روسیه و وارد تنش احتمالی شدن با آن بسیار سخت است چون به هر شکل روسیه عضو شورای امنیت و یک قدرت جهانی و منطقه‌ای است و با ما رابطه بدی ندارد.
این استاد دانشگاه ادامه داد: این را می‌توان اشتباه ما دانست که از روز اول تنها به شرق نگاه کردیم. در نتیجه ما امروز آن چنان به سیاست‌های روسیه آلوده شده‌ایم که نه تنها قدرت و توان جدایی از سیاست‌های این کشور را نداریم، بلکه حتی اگر توان داشتیم شاید مصلحت نبود که چنین کنیم.
بیگدلی با اشاره به جفاهای روسیه در حق ایران به خصوص در سوریه و رای‌های مثبت این کشور به قطعنامه‌های شورای امنیت علیه ایران، گفت: با تمام جفاهای روسیه به ایران به خصوص در سوریه و عدم جذابیت مالی روسیه برای ایران باید گفت که به هر شکل روسیه یک قدرت جهانی و محلی است. در این شرایطی که ما با آمریکا داریم اساسا نمی‌خواهیم و نمی‌توانیم روسیه را از دست دهیم.
این کارشناس رورابط بین‌الملل درباره احتمال تنش و رودررویی ایران و روسیه گفت: ما نمی‌توانیم به این سطح از تنش با روسیه برسیم. امروز روسیه نسبت به غرب خشمگین است و ما اگر بخواهیم همین امروز با غرب نزدیک شویم یا باید بخشی از بازار نفت روسیه را بگیریم- که چندان هم برای ما مقدور نیست- و خشم روسیه را متوجه خود می‌کنیم. این در حالی که این روزها، با وجود تمام جفاهای روسیه در حق ایران، ما نیازمند این کشور هستیم. چون از روز اول بر این مسیر رفتیم این روزها در بند و به نوعی گرفتار روسیه هستیم.
وی در ادامه با بیان این که گرایش به روسیه زیر ساخت سیاست خارجی ما بوده و امروز توان این را نداریم که به سادگی از آن رها شویم ادامه داد: عربستان سعودی که فرهنگ و سیاست آن را به سخره می‌گیریم توان این را دارد که حتی جواب تلفن جو بایدن، رییس جمهور آمریکا را ندهد. کشوری که از متحدان قدیمی عربستان است و تا همین چند ماه پیش روابط به شدت گرم داشتند. از طرف دیگر هم روسیه را محکوم نمی‌کند و حالا هم ظاهرا در تدارک استقبال از رییس جمهور چین است.
بیگدلی احتمالی شکست برجام به خاطر تمایلات روسیه را چندان قوی ندانست و گفت: برجام همان اندازه که برای ایران مهم است برای آمریکا هم اهمیت دارد، به خصوص با توجه به اینکه دمکرات‌ها در آستانه انتخابات کنگره هستند و نیاز به دست آوردی در حوزه سیاست خارجی دارند. در بدترین حالت اگر آمریکا بخواهد می‌تواند روسیه را رها کند و قرارداد دو جانبه نیمه برجامی با ایران امضا کند. در نتیجه به نظر من برجام با شکست مواجه نمی‌شود چون به نفع ایران، آمریکا و اروپا نیست.
نظرات