یک کارشناس حشرات دفتر موزه ملی تاریخ طبیعی و ذخایر ژنتیکی سازمان حفاظت محیط زیست با اشاره به اهمیت پدیده گرده افشانی و تاثیر آن روی زندگی انسان‌ها گفت: گرده‌افشانی یکی از مهمترین مکانیزم‌های طبیعت است. اگر یک سال گرده افشان‌ها حذف شوند، نیمی از گیاهان گلدار نیز از بین می‌روند.
علیرضا نادری در گفت و گو با ایسنا با اشاره به اهمیت گرده افشانی در طبیعت و محیط زیست خاطرنشان کرد: بیشتر مردم به‌صورت عمومی از اهمیت گرده افشانی باخبرند. پیشینه گرده افشانی به میلیون‌ها سال قبل از ظهور انسان روی کره خاکی برمی‌گردد؛ زمانی که گیاهان گلدار ۲۳۰ میلیون سال پیش تکامل خود را آغاز کردند. حشرات و جانوران گرده افشان نیز همسو با گیاهان گلدار تکامل یافتند. در حال حاضر نیز گیاهان گلدارعمده گیاهان کره زمین را با بیش از ۹۰ درصد تشکیل می‌دهند همچنین زندگی صدها هزار گونه از حشرات گرده افشان نیز به گیاهان گلدار وابسته است.
وی در ادامه گفت: زنبور عسل به علت جمعیت این گونه و منافعی که برای انسان دارد، برجسته تر شده است و به عنوان اصلی‌ترین گرده افشان شناخته می‌شود. اهمیت گرده افشان‌ها جایی مشخص می شود که اگر یک سال حذف شوند، نیمی از گیاهان گلدار نیز از بین می‌روند و دچار انقراضی بزرگ می‌شوند.
نادری با اشاره به رابطه دو سویه زندگی گرده افشان‌ها و انسان‌ها در مناطق شهری و کلانشهرها گفت: ما در شهرهای بزرگ پوشش گیاهی خود را از دست داده‌ایم و پوشش گیاهی موجود به‌صورت کاشته شده و غیر بومی است. طبیعتا گرده افشان‌ها در شهر به پوشش گیاهی غیربومی اهمیت نمی‌دهند. ما نیز در شهرها نیازی به گرده افشان‌ها برای حفاظت نداریم چراکه پوشش گیاهی در شهر به دست انسان به وجود می‌آید.
این کارشناس حشرات اضافه کرد: مسئله در حاشیه شهرها کمی متفاوت است. در حاشیه شهرها که هنوز گیاهان بومی وجود دارند، ارزش گرده افشان‌ها بالاست. این موجودات برای حفظ پوشش گیاهی که باعث تولید اکسیژن، حفظ آب و جلوگیری از فرسایش خاک می‌شود، اهمیت بالایی دارند.
نادری با اشاره به وضعیت گرده افشان‌ها درکشورهای دیگر گفت: گرده افشان‌ها در کشورهای درحال توسعه و توسعه یافته دچار مشکل هستند. پوشش گیاهی رو به نابودی است و این وضعیت سبب شده تا جمعیت گونه‌های گرده افشان رو به انقراض برود. در کشورهای توسعه یافته مطالعات گسترده‌ای برای جلوگیری از انقراض این موجودات آغاز شده است.
وی افزود: به جززنبورعسل که اصلی‌ترین گرده افشان محسوب می‌شود، بسیاری از جانوران این کار را انجام می‌دهند. موجوداتی مانند خفاش گرده‌خوار و شهدخوار، پرنده‌های شهدخوار، برخی مارمولک‌ها، بندپایان و حشراتی مانند زنبورهای وحشی، پروانه‌ها، بال توری‌ها، مگس‌ها و سوسک‌ها از اصلی‌ترین موجودات گرده افشان هستند. سوسک موجودی است که ۴۰۰ هزار نوع مختلف دارد که از زیرخاک گرفته تا روی درخت زندگی می کنند. چندهزار گونه از این سوسک‌ها از گرده گل تغذیه می‌کنند.
نادری با اشاره به ارتباط گرده افشانی و حساسیت زایی گفت: گرده گل یکی از موادی است که می‌تواند حساسیت‌زا باشد. برای کنترل این موضوع ما با گرده‌افشان‌ها کاری نداریم بلکه این گیاهان گرده پراکن هستند که می‌توانند مشکل ساز شوند. ما باید از گونه‌هایی استفاده کنیم که بومی منطقه هستند. این گیاهان به علت تطابق طولانی مدت با محیط حساسیت زا نیستند. وقتی از گونه‌های غیربومی استفاده شود، ممکن است بدن کسی که به گیاهان بومی واکنش نداده در مواجهه با گیاه غیربومی دچار آلرژی شود.
وی با اشاره به نکات لازم برای جلوگیری از ایجاد حساسیت توصیه کرد: مردم در روزهایی که گرده‌افشانی صورت می‌گیرد و در برخی موارد بارندگی نیز رخ می‌دهد، هوا گرمتر است و شکوفایی درختان اتفاق می‌افتد، کمتر در محیط بیرون باشند و از ماسک استفاده کنند همچنین بهتر است افرادی که مشکوک به آلرژی هستند از بو کردن گیاهان گرده افشان پرهیز کنند.
نادری در پایان اظهار کرد: متاسفانه در شهر تهران اصول استفاده از گیاهان بومی رعایت نمی‌شود و کاج‌ها و سروهای ما با گرده افشانی باعث آزار شهروندان می‌شوند حتی گیاه اقاقیا نیز برای افرادی که دچار آلرژی و اسم هستند، ناراحت کننده است. در برخی کشورها این‌گونه درختان را جمع آوری می‌شوند و درختان بدون گل و بدون شرایط ایجاد آلرژی جایگزین می‌شوند.
نظر شما