به گزارش سلام نو، روستای کنزق در فاصله سه کیلومتری شرق سرعین قرار دارد. این روستا قدمتی دیرینه دارد که نشانه هایی از آن در بقایای روستای قدیمی کنزق و غارهای طبیعی روستا قابل ملاحظه است.
در حوالی دامنه جنوب، جنوب غربی و شرق آن یک رشته خانه های صخره ای و زیر زمینی بااشکال و فضاهای مختلف کنده شده زیبا و شگفت انگیز قرار دارد. از روستای قدیمی و زلزله زده آن خرابه هائی پابرجاست.
این روستا در زلزله سال ۱۳۷۵ به کلی تخریب گردید و سپس با همکاری مردم و دولت بازسازی شد.
محوطه باستانی گنزق شامل قبرستان تاریخی، تپه و دخمه های صخره ای به هم پیوسته ای است که شواهد سطحی الارضی محوطه نشانگر استقرار قبل از اسلام می باشد. خانه های صخره ای که در سراشیبی تپه ای به صورت خانه های زیرزمینی و با اشکال مختلف حفاری شده اند. جنس این خانه ها از سنگهای رسوبی و ماسه فشرده است. برخی از منابع آگاه قدمت این خانه ها را به هزارة اول قبل از میلاد نسبت میدهند. اکثر ورودی های این خانه ها به موازات هم و غالباً در یک رشته امتداد قرار دارند. سرتاسر دامنه تپه را کنده های صخره ای با اشکال و پلان های متفاوت پوشانده است.
در قدیم این روستا راه ارتباطی سرعین به اردبیل به شمار می رفته است. غار های (خانه های زیرزمینی) باستانی این روستا مورد توجه گردشگران، به ویژه توریست های خارجی قرار گرفته است.
در دوره های اسلامی روی محوطه قدیمی خانه چینه ای و خشتی ساخته شده و به عنوان محل زندگی استفاده می شد که طی زلزله سال ۱۳۷۵ تخریب و هم اکنون این محوطه متروک و دخمه ها نیز در زیر انبوهی از آوار ناپدیده شده اند.
مشخصات جغرافیایی روستا:
روستای«گنزق» از توابع بخش سرعین شهرستان اردبیل، با مختصات جغرافیایی ۴۸ درجه و ۸ دقیقه طول شرقی و ۳۸ درجه و ۹ دقیقه عرض شمالی، در سه کیلومتری شهر سرعین واقع شده است. این روستا از شمال به اراضی اردی‌موسی، از جنوب به روستای تاریخی کلخوران، از شرق به روستای آق قلعه و از غرب به شهر توریستی سرعین محدود شده است. ارتفاع این روستا از سطح دریا ۱۵۵۰ متر است.
الگوی معیشت و سکونت
براساس سرشماری سال ۱۳۷۵، روستای«گنزق» ۸۳۳ نفر جمعیت داشته است. جمعیت این روستا در سال ۱۳۸۵، حدود ۱۰۲۵ نفر گزارش شده است. بیشتر مردم روستا به فعالیت های زراعی، دامپروری و صنایع دستی اشتغال دارند. گندم، جو، عدس و سیب زمینی از عمده ترین محصولات زراعی این روستا است. چمنزارها و مراتع غنی پیرامون روستا، امکان فعالیت های دامپروری را فراهم آورده است و پرورش دام، جایگاه ارزشمندی در اقتصاد این روستا دارد. پرورش زنبور عسل نیز در روستای«گنزق» رواج دارد. تولید صنایع دستی مانند گلیم، جاجیم، فرش، جوراب و شال گردن پشمی در میان زنان و دختران روستایی مرسوم است.
روستای کوهستانی«گنزق» با بافتی متراکم، در جوار یکی از دره های زیبای سبلان استقرار یافته است. بافت کلی روستا طرحی منظم و الگویی شطرنجی دارد. خانه های صخره ای و زیرزمینی که ابعادی متنوع و استقراری ناهمگون دارند، از ویژگی های اصلی این روستا به شمار می روند. برخی از این خانه ها دارای روزنه و نورگیر استوانه ای و برخی دیگر، دایره ای شکل و یا غیرهندسی هستند. در این خانه های صخره‌ای طاقچه هایی با طاق های قوسی یا کنده کاری تعبیه شده است. نمونه نزدیک به این نوع خانه ها را میتوان در بافت سنتی روستای میمند در استان کرمان نیز ملاحظه کرد. در خانه های جدید روستا مصالح تیرآهن، آجر، سیمان، گچ و سنگ به کار رفته است. چشم انداز کلی روستا تلفیقی از کوه، درخت زار و خانه های صخره ای است. بنابراین دو نوع الگوی سکونت قدیمی و جدید در روستا وجود دارد.
جاذبه‌های گردشگری
روستای «گنزق»در دامنه کوه سبلان و در کنار دره ای زیبا واقع شده است. بیدزارهای حاشیه دره، یونجه زارهای سرسبز و نیز هوای بسیار تمیز و پاک از مهمترین جاذبه های طبیعی روستا به حساب می آیند.
خانه‌های صخره ای یا غارهای باستانی کنزق
از زیر معبد آناهیتا تا روستای کنزق از دوران مادها تونلهای زیرزمینی تودرتو و دهلیزهای چند اطاقه ایجاد شده است که برای زندگی جمعی استفاده می شده است. این راه زیر زمینی دو در بزرگ یکی در جلوی آبگرم «گاومیش گلی» و دوم در وسط دره «ساری دره» در مقابل یک چشمه آب آشامیدنی سرد قرار دارد که انبوهی از درختان جلوی آن را پوشانیده اند. این دو در رمزدار فقط برای مردمان آشنا با رمز قابل استفاده بوده است. در داخل تونل ها در هر بیست قدم مشعلدانهائی به چشم می خورد. این تونلهای تودرتو به سالن بزرگی به طول ۲۰ و عرض ۵ متر متصل می شوند. در ادامه به دره با ابعاد ۱×۲ متر به سالن خان بزرگ یا اتاق فرماندهی موسوم به آغ قالا منتهی می شود. سقف این بنا گنبدی شکل با روزنه بزرگ و به اندازه نشستن شصت نفر می رسد که احتمالاً بر در مجالس خاص مورد استفاده قرار می گرفته است. جایگاه نگهبانان نیز در اندرون به وضوح مشخص است. تونل های زیادی در داخل تونل های اطراف گنبد و آخورهای فراوانی که نشانه نگاه داری حیواناتی مانند اسب است در آن وجود دارد.
تا کنون نزدیک به ۳۰ واحد صخره ای کوچک و بزرگ بصورت منفرد یا مجتمع شناسائی شده اند. اکثر این واحدهای صخره ای دارای درهای ورودی باریک به فضای منفرد یا مجتمع با پلان های متفاوت و فضاهای عریض و طویل منتهی می شود، برخی از آنها دارای نورگیر و روزنه استوانه ای شکل و برخی حالت دایره و غیر مهندسی نامنظم دارند اما تنها برخی از آنها دارای ستون هستند هر چند برآمدگی هائی بصورت نیم ستون بعنوان پایه و تفکیک کننده در داخل آنها وجود قرار دارد. در اغلب این منازل صخره ای جاچراغی ها و تاقچه های طاق قوسی وجود دارد.
پیدا شدن سفالهای خاکستری در محدوده داخلی و خارجی این منطقه قدمت آن را به هزاره اول قبل از میلاد می رساند. به روایت دیگر این دهکده را می توان از آثار دوران آیین میترا تلقی نمود.
آرامگاه امامزاده سید صادق «گنزق» که از نظر مردم روستا، از نوادگان امام جعفر صادق (ع) می باشد، زیارتگاه روستاییان است. این آرامگاه که رو به روی روستای قدیمی «گنزق» قرار دارد، در اثر زلزله سال ۱۳۷۵ کاملاً تخریب گردید و سپس نوسازی شد. در گذشته بنای این آرامگاه با آجرهای قرمز پخته شده و طرح هشت ضلعی ساخته شده بود. در میان مردم روستا برگزاری مراسم محلی، مذهبی و آیین های ملی با استقبال ویژه ای همراه است.
علاوه بر معبد تپه باستانی آناهیتا که در سال ۱۳۴۱ ه.ش از میان رفت، تپه قلعه «گوی ترک» از تپه های جالب این ناحیه است. «گوی ترک» از سرداران ماد کوچک « آتروپاتن» و کرسی دار «ساری قیه» بوده است که قبر وی در پائین قلعه قرار دارد.
این قلعه که اکنون ویران شده است به بنای «گازیر بولاغی» و « کهریزان» در « سلیمان گوزه سی » نزدیک امامزاده صادق «گنزق» قرار گرفته است. سنگ قبر های روستای « گنزق» و چله خانه قدمت این ناحیه را به دوران ساسانی می رساند. برخی این چله خانه را امامزاده ای مربوط به دوران خلفای عباسی می دانند و برخی قدمت آن را به دوران شیخ صفی الدین اردبیلی جد خاندان صفوی نسبت می دهند.
آداب و رسوم:
مراسم «شال سالاما» که در شب چهارشنبه سوری توسط پسران جوان انجام می گیرد، از آداب و رسوم این روستا است. در این مراسم جوانان روستا، شال یا روسری بزرگی را از روزنه پشت بام خانه های فامیلی آویزان کرده و از صاحب خانه هدیه ای طلب می کنند. صاحب خانه نیز هدیه ای بافتنی یا خوراکی به شال یا روسری می بندد. در پایان مراسم، هدیه های جمع آوری شده مابین جوانان شرکت کننده تقسیم می شود. در عید نوروز، پس از مراسم تحویل سال، بزرگ ترها به افراد کوچ خانواده عیدی می دهند و دسته جمعی به دیدار از خانواده های یکدیگر می پردازند و یا به زیارت امامزاده می روند.
در ایام نوروز مردم روستا با اجرای بازی هایی از قبیل تخم مرغ بازی جلوة خاصی به این جشن می بخشند.
روستاییان کنزق در برپایی مراسم سوگواری ایام محرم، با مشارکت در عزاداری به سینه زنی و نوحه خوانی می پردازند و در شب های احیاء ماه مبارک رمضان با تجمع در مسجد روستا ضمن عبادت و اجرای مراسم این شب ها، تا سحر شب زنده داری می کنند.
لباس اهالی روستا:
لباس مردان روستا مشتمل بر کت و شلوار است. برخی از مردان از کلاه شاپو استفاده می کنند. در گذشته مردان این روستا شلوار گشادی را که از پشم بافته میشد می پوشیدند و کلاه پوستی بر سر می نهادند. جوراب پشمی بلند، پاتاوه (ساق‌بند) و چاروق نیز به عنوان پاپوش مورد استفاده قرار می گرفت. لباس زنان روستا بیشتر از نوع لباس های محلی است. آنان پیراهن گلدار بلند و دامنی چین‌دار (شلیته یا تنبان) بر تن می کنند و با «یایلیق» (روسری) سر خود را می پوشانند. تنوع رنگ در لباس های زنان و دختران این روستا چشم‌گیر است.
.jpg)
غذای محلی روستا:
از انواع غذاهای محلی روستای کنزق می توان به «آش دوغ» (دوغا آشی یا آیران آشی)، «خشیل»، «سوغان سو»، «بزباش»، «شوربا»، «سوتلی پلو»، «قیقناغ»، انواع کباب و نان لواش محلی اشاره کرد.
سوغات و صنایع دستی:
مهمترین سوغات روستای«گنزق» عبارت است از: انواع صنایع دستی مانند گلیم های زیبا و منقش، جاجیم، فرش و همچنین انواع تولیدات دامی، لبنی و عسل.
مسیر دسترسی:
روستای تاریخی «گنزق» از طریق شهر سرعین قابل دسترسی بوده و در سه کیلومتری آن قرار دارد.
منبع: تریپ یار
نظر شما