فرهنگ و هنر: دهم ماه ذی الحجه برای مسلمانان مصادف است با عید قربان که به یاد حضرت ابراهیم و فرزندش اسماعیل جشن گرفته می شود و این جشن دارای آداب و رسوم خاصی می باشد.
اهل سنّت که آنها را با نام های سنی و اهل تسنن نیز می شناسند، یکی از دو مذهب بزرگ اسلام می باشند که جمعیت زیادی از مسلمانان را تشکیل می دهند. شیعه و سنی در کلیات با هم مشترکند و تنها در برخی جزئیات با هم متفاوتند.
عید سعید قربان یکی از اعیاد بزرگ اسلامی است که دارای آداب و رسوم خاصی میان مسلمان به خصوص در میان اهل سنت است. به طوری که اهل تسنن، چند روز مراسم ویژه ای را به صورت عمومی برای عید قربان در نظر می گیرند.
اهمیت عید قربان در میان اهل سنت
عید قربان یکی از اعیاد مهم بین همه مسلمانان جهان است. در تقویم قمری اسلامی، عید قربان در روز دهم ماه ذیحجه قرار می گیرد و در کشورهای اسلامی، تعطیل رسمی است و مسلمانان در این روز جشن می گیرند.
از انس روایت است هنگامی پیامبر به مدینه امدند (اهل مدینه) دو روز داشند که به بازی و سرگرمی مشغول می شدند و جشن می گرفتند،پیامبر فرمود:«خداوند به جای آنها، دو روز بهتری برای شما قرار داده است، روز عید فطر و روز عید قربان» (حدیث صحیح – سنن نسائی رقم۱۵۵۶)
در این روز ابراهیم (ع) از آزمایش قربانی کردن پسر خود اسماعیل موفق بیرون آمد و خداوند قوچی را برای قربانی کردن آن به جای پسرش فرستاد و این گونه سنت قربانی کردن به وجود آمد. مسلمانان چه شیعه و چه سنی این عید را جشن می گیرند و قربانی می کنند.
وقوف در عرفات از نظر اهل سنت
شیعه امامیه می گوید:وقوف در عرفات از ظهر روز نهم ذی الحجه تا مغرب، از ارکان حج است و کسی که این وقوف را درک نکند حج او باطل می شود. آنچه رکن است، مقداری در سرزمین عرفات بماند، هرچند خیلی کم باشد؛ پس اگر هیچ به عرفات نرود، رکن را ترک کرده است. (موسوی شاهرودی، سید مرتضی، ص ۱۷۳ – ۱۷۴ )
مذاهب اهل سنت، در وقت آن اختلاف نظر دارند؛ برخی وقت آن را لحظ های از غروب شب دهم تا سحرگاه روز عید،(حج و عمره در آینه فقه مقارن، ص ۲۳۷) یا از سحرگاه روز نهم ذی الحجه تا سحرگاه روز عید می دانند(حج و عمره در آینه فقه مقارن، ص ۲۳۷) و گروهی دیگر از زوال خورشید روز نهم ذی الحجه تا فجر روز دهم، هرچند لحظه ای حضور داشته باشد. (الفقه علی المذاهب الخمسة، ج ۱، ص ۲۷۸.)
اذکار و فضائل روز عید
روایت است که عبدالله بن عباس و دیگر اصحاب رسول الله تکبیر عید قربان را بعد از نماز صبح روز عرفه شروع می نمودند و بعد از نماز عصر آخرین روز از ایام تشریق به پایان می رسانیدند.(حدیث صحیح-سنن بیهقی رقم ۶۰۷۲)
ابو هریره،عمر،عبدالله بن مسعود،و عبد الله بن عمر، دربازار، بعد از نماز ها، وقت خواب، نشستن وپیاده رفتن خود را مشغول تکبیر گفتن می نمودند. (صحیح بخاری-رقم۹۷۰-۹۶۹)
عبدالله بن عمر میگفت:رسول الله به همراه اصحاب در هر دو عید تکبیر گویان با صدای بلند به سوی نماز می رفتند. (حدیث صحیح –سنن بیهقی رقم۵۹۲۵)
کیفیت نماز عید
نماز عید دو رکعت است که پس از تکبیره الحرام و دعای استفتاح (وجهت) هفت تکبیر دیگر بگوییم، در رکعت دوم بعد از تکبیر انتقال (بالا امدن از سجود) پنج تکبیر دیگر میگوییم، در هر رکعت پس از تکبیرات تعوذ گفته ( اعوذ بالله …) و سوره حمد می خوانیم، در بین تکبیرات، حمد و ثنای خدا را می گوییم و او را مورد مجد و تعریف قرار می دهیم. (( سبحان الله و الحمدلله و لا اله اله الله و الله اکبر)) و بر پیامبر صلی الله علیه وسلم صلوات می فرستیم. ( معجم الکبیر طبرانی – حدیث صحیح رقم ۹۵۱۹ )
توجه: کسانی که به نماز عید همراه امام نرسند و همچنین زنانی که در خانه هستند می توانند نماز عید را به جا آورند. (صحیح بخاری/ رقم ۹۸۷ )
در صورت نرسیدن به نماز جماعت ( نماز عید) تعداد رکعات نماز و چگونگی آن هیچ تغییری نمی کند، آن طور که از انس رضی الله عنه روایت شده است. (حدیث حسن – سنن بیهقی رقم ۶۰۳۱)
آداب و رسوم اهل سنت در عید سعید قربان
اهل سنت در عید سعید قربان آداب و رسوم زیر را دارند:
خانواده های اهل سنت چند روز قبل از فرا رسیدن عید قربان به نظافت و غبار روبی منازل و محیط اطراف خود پرداخته و خود را برای به جا آوردن مراسم عید بزرگ اسلامی آماده می کنند.
پوشیدن لباس نو
قبل از عید قربان خانواده های اهل سنت لباس نو تهیه می کنند و در شب عید قربان غسل کرده و همه مردم لباس نو می پوشند.
خواندن نماز عید
یکی از کارهایی که هر مسلمانی باید در این روز انجام دهد و از ثواب بزرگ الهی نیز بهره مند شود، اقامه نماز عید قربان در مصلی ها و مساجد است. در صبح روز عید، همراه با طلوع خورشید،موذن مردم را برای اقامه نماز به مسجد فرا می خواند و مردم پس از شستشوی بدن و پوشیدن لباسهای نو برای اقامه نماز در مسجد کنار یکدیگر قرار می گیرند.
نماز عید دو رکعت است که در رکعت اول هفت تکبیر و در رکعت دوم نیز پنج تکبیر گفته می شود و بعد از نماز، خطیب بالای منبر می رود و خطبه نماز عید که شامل دو قسمت است را ایراد می کند.
زیارت اهل قبور
مسلمانان اهل سنت بعد از خواندن نماز به سوی قبرستان می روند و با قرائت قرآن و فاتحه از درگاه خداوند، برای اموات طلب آمرزش می کنند.
دید و بازدید
پس از برگزاری نماز مردم به دیدار بستگان خود رفته و عید را تبریک می گویند و کدورت ها را کنار گذاشته و از هم حلالیت می طلبند. این عید بزرگترین عید مذهبی آنان است، به همین خاطر در عید قربان بزرگترها سعی می کنند به کوچکترها عیدی بدهند.
سنت قربانی کردن
مردم اهل سنت در روز دهم ذی حجه به ذبح قربانی پرداخته و گوشت قربانی به سه قسمت تقسیم می کردند که قسمتی برای نیازمندان، قسمتی برای میهمانان و قسمتی نیز برای خانواده است.
پیامبر صلی الله علیه و اله و سلم در روز عید قربان قبل از نماز چیزی نمی خورد تا از نماز بر می گشت. نظر علماء بر این است که بعد از نماز عید غذای خود را با گوشت قربانی اش شروع کند. (فتح البای شرح حدیث ۹۵۵ صحیح بخاری)
نظر شما