سلام نو-سرویس گردشگری:آرامگاه شیخ احمد جامی یکی از مهم‌ترین جاهای دیدنی تربت جام به شمار می‌آید که در حاشیه شمال غربی این شهر، در کنار مقبره و مسجد خواجه عزیزالله، در محله‌ای به نام سعدآباد واقع شده است.
معرفی شیخ جامی
شیخ احمد جامی (یا جام) که نام کامل وی احمد ابن ابوالحسن جامی نامقی ترشیزی است، از عارفان، شعرا و موسیقی‌دانان مشهور قرن پنجم و ششم هجری قمری بوده است. وی در سال ۴۴۰ هجری قمری در روستای نامق از توابع ترشیز (کاشمر فعلی) به دنیا آمد و در سن ۹۵ سالگی در تربت جام درگذشت. شیخ احمد در سن ۲۲ سالگی دچار تحول روحی شده و به عرفان روی می‌آورد. وی در این دوران از مردم کناره گرفته و ۱۸ سال در ارتفاعات نامق و کوهستان بزد، گوشه عزلت اختیار می‌کند و به مطالعه قرآن و تفاسیر و تحقیق در حال عرفا می‌پردازد تا این که به خدمت حضرت خضر(ع) مشرف می‌شود. ایشان در سن ۴۰ سالگی به تعلیم، ارشاد، گفتار و نگارش رساله و کتاب مشغول می‌شود و در سفرهایی که به نقاط مختلف می‌رود، در میان طبقات مردم از جمله برخی حکمرانان و زمامداران سیاسی نفوذ به دست می‌آورد. شیخ احمد القابی چون شیخ الاسلام، قطب الاوتاد، شیخ ابونصر احمد ژنده پیل، پیر جام و شیخ جام دارد.
مزار شیخ
بقعه جامی که از جاهای دیدنی استان خراسان رضوی محسوب می‌شود، در واقع یک مجموعه است. این مجموعه از بخش‌های مختلفی چون مقبره شیخ احمد، ایوان، گنبدخانه، مسجد کرمانی، گنبد سفید، مسجد عتیق، مدرسه امیر جلال‌الدین فیروزشاهی و مسجد جامع نو تشکیل شده است. البته الحاقات دیگری در این مجموعه وجود دارد که در دوره‌های مختلف به وجود آمده‌اند مانند آب‌انبار، مسجد زیرزمینی و قبور مجاور مزار.
گنبد
گنبد و گنبدخانه در قلب مجموعه واقع و چهارنمای خارجی آن توسّط بناهای اطراف پوشیده شده است؛ دیوارهای گنبدخانه، در داخل تا حد کتیبه و هشت بخشی گنبد بالا می‌رود. ۴ سه کنج و ۴ طاق‌نمای پُر، ۸ ضلعی زیر گنبد را میسازد و سطح زیر گنبد نیز با یک کاربندی پوشانده شده است. ساختمان و طرح بنای گنبد، یادآور مقبره سلطان سنجر در مرو (قرن ۱۲میلادی) و بقایای آرامگاه تیموری مجاور مسجد هرات است که در سال ۱۲۰۰ میلادی بر پا شده است. به نظر می‌رسد ورودیهای شمالی، جنوبی و شرقی، اصلی باشند؛ وجود گچبریهای اطراف ورودی غربی، بیانگر این است که این فضا، که قبلاً محراب بوده و در زمانی که دیگر گنبدخانه محل برگزاری نماز نبوده، دری در آن تعبیه شده است. سه جفت درِ گنبدخانه، مربوط به قرن هشتم هجری است که یکی از آنها تاریخ ۷۳۳هجری قمری را نشان می‌دهد. یک جفت درِ دیگر که در حال حاضر ورودی غربی (محراب سابق) است، مربوط به قرن ۱۵ میلادی است. دیوارها و گنبد با طرحهای هندسی و گیاهی با زمینههای مختلف آبی رنگ تزیین شده که از نظر سبک، مربوط به نیمه دوّم قرن چهاردهم میلادی است. کتیبه زیر گنبد (گریو)، کتیبهای قرآنی است. ولی کتیبه بزرگ زیرین آن، اطّلاعات مهم تاریخی در بردارد.
این گنبدخانه، اوّلین بنایی است که بعد از گذشت ۹۷ سال از فوت شیخ در سال ۵۳۶هجری قمری در کنار قبر او برپا شده و چون بر روی قبر او ساخته نشده، مقبره نیست. از طرف دیگر، چون پس از مرگ شیخ، مزار او محل اجتماع مریدان و فرزندان وی بوده است، از این رو درگذشته به‌عنوان جماعت خانه مورد استفاده بوده که وجود چلّهخانههای داخل آن نیز گواهی بر صحّت این ادّعاست و از طرف دیگر، به عنوان نمازخانه نیز میتوانسته مورد استفاده زائران مزار شیخ قرار گرفته باشد.
نظر شما