نشست تخصصی «توسعه زنجیره ارزش با محوریت صنایع پایین‌دستی» امروز (سه‌شنبه، ۲۵ بهمن‌ماه) در حاشیه دومین روز از چهارمین نمایشگاه و همایش حمایت از ساخت داخل در صنعت پتروشیمی، پالایش و پتروپالایش در جزیره کیش با حضور دکتر علی عسکری برگزار شد.
*آغاز عملیات اجرایی پارک‌های پایین دستی هلدینگ خلیج فارس*
احسان یونسیان، معاون پارک‌های پتروشیمیایی و توسعه صنایع تکمیلی گروه سرمایه‌گذاری و توسعه صنایع تکمیلی پتروشیمی خلیج فارس (پترول) در این نشست به تأکید هلدینگ خلیج فارس بر حوزه صنایع پایین‌دستی و جلوگیری از خام‌فروشی اشاره کرد و گفت: مطالعات مختلف زنجیره‌های مختلف صنعت بررسی و در نهایت توسعه چند زنجیره ارزش در حوزه‌های مختلف با اولویت حوزه متانول و زنجیره نفتا نهایی شد.
وی ادامه داد: از ۱۳ پارک پتروشیمیایی نهایی شده، در مرحله نخست احداث سه پارک پتروشیمیایی در کناره خلیج فارس و ۴ پارک کوچک‌تر در دستور کار قرار گرفت که هفته گذشته عملیات اجرایی آن آغاز شد.
*ضرورت توسعه صنعت پتروشیمی براساس الگوی جهانی*
مدیر تولید معاونت پارک های شیمیایی پترول نیز در این نشست درباره وضعیت صنعت پتروشیمی، اظهار داشت: ۲۰ مجتمع پتروشیمی و ۲ واحد یوتیلیتی در هاب عسلویه، ۲۰ مجتمع پتروشیمی و یک یوتیلیتی در هاب ماهشهر و ۲۶ مجتمع تولیدی پتروشیمی در سایر مناطق با ظرفیت ۹۰ میلیون تن در کشور فعال هستند.
علی مانی‌زاده با بیان اینکه صنعت پتروشیمی نخستین صنعت در تولید و خلق ارزش افزوده است به طوری که ارزش کل محصولات پتروشیمی ایران حدود یک درصد سهم جهانی است، گفت: بیش از ۳۰ میلیون تن محصول نهایی پتروشیمی در ایران تولید می‌شود که این رقم، ۸۶۰ میلیون تن در جهان و ۴۴ میلیون تن در عربستان به عنوان رقیب ایران است.
وی افزود: ایران در تولید محصول اتیلن و آمونیاک نزدیک تناژ جهانی است اما توسعه زنجیره پروپیلن یا آروماتیک‌ها نسبت به سهم جهانی مقداری نامتوازن بوده است، برای نمونه در تولید محصول متانول توسعه بسیاری در کشور صورت گرفته است به طوری که این محصول سهم ۳۸ درصدی از کل محصولات پتروشیمی تولیدی در کشور دارد در حالی که الگوی جهانی ۱۳ درصد است.
مانی‌زاده سهم عمده صنعت پتروشیمی در خاورمیانه را ۱۰ درصد از کل دنیا و سایر کشورها را۹۰ درصد عنوان کرد و گفت: تناژ تولیدی محصولات پتروشیمی ایران از سال ۱۳۹۰ تا ۱۳۹۹ تولید قابل توجهی بوده است اما از نظر ارزش محصولات، در کل میانگین ارزش محصولات پتروشیمی ۶۰۰ تا ۶۵۰ دلار در هر تن است که نشان‌دهنده این است که باید در راستای توسعه زنجیره ارزش گام برداریم.
*توسعه زنجیره ارزش امری اجتناب‌ناپذیر است*
مدیر تولید معاونت پارک های شیمیایی پترول به الگوی نامتوازن پتروشیمی‌های خوراک گازی و مایع اشاره کرد و افزود: توسعه محصولات آمونیاک، متانول و اتیلن وضعیت خوبی در کشور دارند اما توسعه مبتنی بر خوراک مایع توسعه خوبی نداشتیم و در حال حاضر توسعه پروپیلن، پارازایلین، بنزن و بوتادین ضرورت دارد.
وی با بیان اینکه همیشه توسعه زنجیره ارزش سودآفرین و ارزش‌آفزین نیست اما در عمل بی‌نیازی را برای کشور به ویژه در محصولات استراتژیک ایجاد می‌کند، تأکید کرد: توسعه زنجیره ارزش امری اجتناب‌ناپذیر است و باید حتما انجام شود.
به گفته مانی‌زاده، سودآوری و ارزش‌آفرینی، افزایش اشتغالزایی، دستیابی سریع و کم‌هزینه به خوراک از طریق ارتباط واحدها، سرعت بالای استقرار و راه‌اندازی فعالیت‌ها در پارک شیمیایی، صرفه‌جویی قابل ملاحظه در هزینه‌های احداث و راه‌اندازی به دلیل زیرساخت‌ها را از مزایای ایجاد پارک‌های شیمیایی است.
وی سه رکن اساسی رویکرد کشورهای پیشرفته در خصوص تکمیل زنجیره ارزش را تشکیل یک نهاد قوی و تخصصی وابسته به دولت به منظور جذب سرمایه‌گذاران و اجرای سیاست‌های مربوط به پارک شیمیایی، وضع حمایت‌ها و مشوق‌هایی به منظور هدایت سرمایه‌گذاری (توسعه نرم) و توسعه ابتدایی زیرساخت‌ها و تنظیم برنامه‌های بلند مدت (توسعه سخت) عنوان کرد.
*۱۰ فرصت سرمایه‌گذاری در پارک متانول پارسیان*
مدیر تولید معاونت پارک‌های شیمیایی پترول، درباره پارک زنجیره ارزش متانول که در هلدینگ خلیج فارس نهایی شده است، تصریح کرد: مطالعه عمیقی روی این موضوع و بازار متانول کشور، زنجیره و دانش فنی آن انجام شده است و در نهایت زنجیره ارزش مبتنی بر محصولات شیمیایی برای پارک متانول پارسیان تعریف شده که محصولات آن در کشور تولید نمی‌شود و ارزش افزوده بالایی ایجاد می‌کنند.
مانی‌زاده ادامه داد: پارک زنجیره ارزش متانول پارسیان با توجه به تمرکز ۶۰ درصدی تولید متانول در عسلویه در منطقه ویژه اقتصادی صنایع انرژی‌بر پارسیان در نظر گرفته شده است که این منطقه لجستیک بسیار فوق‌العاده‌ای دارد.
وی با اشاره به اینکه ۱۰ فرصت سرمایه‌گذاری برای این پارک در نظر گرفته شده است، گفت: این پارک با سرمایه‌گذاری ۲.۵ میلیارد دلار، ظرفیت تولید ۱.۴ میلیون تن محصول نهایی و فروش سالیانه ۱.۵ میلیارد دلار ایجاد خواهدشد که برای ۲۲۰۰ نفر به طور مستقیم اشتغالزایی دارد.
مانی زاده افزود: شرکت‌های پایین‌دستی متنوعی در صنعت کاشی، خودرو، چسب، ساختمان، رنگ و رزین، نساجی و… می‌توانند از این پارک بهره ببرند.
*جلوگیری از خروج ارز با ایجاد پارک گوگرد نایبند*
مدیر تولید معاونت پارک‌های شیمیایی پترول، در زمینه پارک زنجیره ارزش گوگرد نایبند در عسلویه نیز ادامه داد: با بررسی‌های انجام شده، از افزایش تولید گوگرد در سال‌های آتی می‌توان محصولات ارزشمندی تولید کرد. این زنجیره در منطقه ویژه اقتصادی پارس در کنار فرودگاه عسلویه احداث خواهد شد.
وی تأکید کرد: سالانه ارز قابل توجهی برای خرید کود کشاورزی از کشور خارج می‌شود که با ایجاد این پارک از خروج این ارز جلوگیری هم خواهد شد.
مانی زاده، سرمایه‌گذاری این پارک گوگرد را ۴۱۰ میلیون دلار عنوان کرد که در سه فاز در زنجیره ارزش گوگرد انجام می‌شود و تصریح کرد: اشتغالزایی ۳۵۰۰ نفری مستقیم و ۱۷۵۰۰ غیرمستقیم، جلوگیری از خام‌فروشی و کاهش واردات کود اوره کشاورزی از اهداف کلان اجرای این پارک است.
*پیشنهادی برای شفاف شدن اقتصاد*
رشید قانعی در نشست تخصصی توسعه زنجیره ارزش با محوریت صنایع پایین‌دستی به نگاه جدید هلدینگ خلیج فارس از یک سال گذشته به صنایع پایین دستی اشاره و اظهار کرد: استقبال چشم‌گیری از چهارمین نمایشگاه حمایت از ساخت داخل امسال انجام شده است که نویدبخش اتفاقات خوب در توسعه ساخت داخل است.
مدیرعامل پترول به بررسی دو روش توسعه صنایع پایین‌دست در هلدینگ خلیج فارس اشاره کرد و افزود: در روش تولید بدون کارخانه از ظرفیت خالی صنایع پایین دستی استفاده خواهد شد به طوری که زیرمجموعه هلدینگ خلیج فارس محصولات خود را به صورت امانی در اختیار صنایع پایین دستی قرار می‌دهند تا افزون‌بر ارزش‌آفرینی، از قاچاق این محصولات نیز جلوگیری شود.
وی در تشریح روش دیگر ادامه داد: نحوه حمایت از صادرکنندگان در دنیا متفاوت از ایران است. در ایران فرقی بین یک صادرکننده موفق با یک صادرکننده خرد نیست و پیشنهاد داده‌ایم که وزارت صمت صادرکنندگان موفق را بررسی کند و حداقل اجازه دهند که هلدینگ‌ها مستقیم با آن‌ها کار کنند تا اقتصاد به سمت شفافیت برود.
قانعی گفت: پتروشیمی‌ها نیز تمایل بیشتری برای همکاری با صنایع تکمیلی دارند و با این روند، ارتباط بین صنایع تکمیلی و پتروشیمی‌ها ایجاد تقویت شده و ارزآوری بیشتری نیز برای کشور ایجاد می‌شود.
وی اظهار امیدواری کرد که با توسعه این روش، صادرات کشور افزایش یافته و انقلابی در کشور صورت می‌گیرد.
مدیرعامل پترول در پایان اعلام کرد که شرکت‌های داخلی حاضر در این نمایشگاه طرح‌های بسیار خوبی برای ارائه دارند و این نمایشگاه بهترین فرصت برای افزایش تعاملات شرکت‌های پتروشیمی با شرکت‌های فناور و دانش بنیان است.
*صنایع پایین‌دستی قدردان هلدینگ خلیج فارس است*
حسین دُر، رئیس هیئت مدیره اتحادیه سراسری تعاونی‌های تأمین نیاز صنایع پایین‌دستی پتروشیمی نیز در این نشست تخصصی اظهار داشت: هلدینگ خلیج فارس در حال ایجاد یک انقلاب در صنعت پتروشیمی کشور است.
وی ادامه داد: برخی مخالفان و کشورهای بیگانه نمی‌خواهند که توسعه پارک‌های پتروشیمیایی انجام شود و مدام مسیر توسعه را با چالش روبرو می‌کنند.
رئیس هیئت مدیره اتحادیه سراسری تعاونی‌های تأمین نیاز صنایع پایین‌دستی پتروشیمی با تأکید بر اینکه توسعه صنایع پایین‌دستی نیاز کشور است، افزود: صنایع پایین‌دستی قدردان هلدینگ خلیج فارس است و خواهش می‌کنم مسیر توسعه زنجیره ارزش و ایجاد پارک‌های پتروشیمیایی را با قدرت ادامه دهید.
*زیرساخت‌ها برای شفافیت صنایع فرآهم شده است*
معاون صنایع عمومی وزارت صنعت، معدن و تجارت نیز در این نشست تخصصی اظهار داشت: برگزاری چنین نشست‌ها و نمایشگاه‌هایی به منظور توسعه صنایع پایین‌دستی و افزایش تولید داخل بسیار در کشور ضرورت دارد.
محمدمهدی برادران، افزود: ضرورت دارد که صنایع پایین‌دستی با شرکت‌های بالادست قراردادهای بلندمدت داشته باشند.
وی ادامه داد: در تلاش هستیم که در بورس کالا دو تالار داخلی و تالار صادراتی داشته باشیم و همچنین از صنایع برتر در کشور حمایت بیشتری کنیم.
برادران بر ضرورت دقیق‌تر شدن نظارت‌ها تأکید کرد و گفت: زیرساخت‌ها برای شفافیت صنایع از ابتدای سال ۱۴۰۲ فراهم شده تا از قاچاق کالا جلوگیری شود زیرا نمی‌توان برای جلوگیری از قاچاق، قیمت‌ها را افزایش داد.
وی از هلدینگ خلیج فارس به عنوان یکی از پیشران‌های اقتصادی کشور نام برد و بیان کرد: همه ایده‌ها در کمیته تخصصی بازار پتروشیمی بررسی می‌شود زیرا همه پیشنهادها برای توسعه ملی و رضایت مردم است.
معاون وزارت صمت با قدردانی از پتروشیمی‌ها اظهار داشت: این نهاد هرگونه حمایتی را برای رفع محدودیت‌ها و تسهیل روند شرکت‌ها خواهد داشت.
گفتنی است، چهارمین نمایشگاه و همایش حمایت از ساخت داخل در صنعت‌پتروشیمی، پالایش و پتروپالایش از دوشنبه (۲۴ بهمن‌ماه) به مدت سه روز در جزیره کیش دایر است. / روابط عمومی شرکت صنایع پتروشیمی خلیج فارس
نظر شما