سلام نو _ سرویس گردشگری: بازارهای سنتی یکی از دیدنی ترین جاذبه های هر شهرند و گشت و گذار در آن ها شما را با روح و فرهنگ آن شهر آشنا و فرصت های بیشمار خرید را نصیب تان می کند. بعضی شهرهای ایران بازاری بزرگ و تاریخی دارند و که بافت سنتی و جذاب و در عین حال سادگی ای که در آن ها موج می زند خیلی ها را به این بازارها می کشاند.
آشنایی با بازار اردبیل
بازار تاریخی و سرپوشیده اردبیل در مرکز شهر و طرفین خیابان اما خمینی قرار گرفته و با معماری سنتی که روح و ظرافت هنری در آن موج می زند تاریخ کهن ایران را به نمایش گذاشته است. این بازار از قرن های هفتم و هشتم هجری قمری تا به حال به مرکزی پویا برای فعالیت های تجاری تبدیل شده و مایحتاج ساکنان شهر را تامین می کرده است. قدمت و معماری سنتی، بازار اردبیل را تبدیل به یکی از جذاب ترین بازارهای ایران کرده و خیلی ها در سفر به این شهر بازدید از بازار را در لیست برنامه هایشان قرار می دهند.
این بازار هم مثل دیگر بازارهای سنتی ایران از راسته ها، سراها، تیمچه ها و البته گرمابه و مسجد تشکیل شده که در هر کدام از آن ها طراحی و معماری ای چشم نواز به کار رفته است. شرایط خاص سیاسی و جغرافیایی اردبیل باعث شده که این شهر همیشه در همه ی دوره های تاریخی مخصوصا در زمان صفویان رونق اقتصادی خوبی داشته باشد و بدون شک این بازار با قدمت طولانی ای که دارد مرکز همه ی امور تجاری و اقتصادی شهر بوده است.
نمی توانیم این بازار را متعلق به یک دوره ی تاریخی بدانیم چون اینجا در زمان ها و دوره های مختلفی ساخته شده و از آثار دوره سلجوقی، زندیه و صفویه به شمار می رود. حتی در میان سفرنامه های قدیمی هم اسم این بازار دیده می شود و در توصیف بازار به وجود مسجدی در مرکز آن اشاره شده است. با اینکه این بازار در قرن های ۷ و ۸ قمری رونق زیادی داست اما اوج رونق آن را باید مربوط به دوره صفوی دانست.
در قرن ۱۰ قمری که شاه طهماسب اول حکومت می کرد بازاهای اردبیل مثل بازار بقالان، خراطان، قیصریه و … رونق زیادی داشتند و مردم زیادی برای خرید و فروش به این بازارها می رفتند. از آنجایی که اردبیل خاستگاه پادشاهان صفوی و همینطور محل تدفین تعدادی از آن ها بوده در نتیجه خود شهر و البته بازار آن همیشه اهمیت زیادی داشته است.
در سال های بعد، قسمتی از بازار بزرگ و تیمچه ها و سراها از موقوفات بقعه شیخ صفی‌الدین اردبیلی شد. طبق نوشته های تاریخی، بقعه شیخ صفی‌الدین اردبیلی موقوفات زیادی داشته که درآمد آن ها مخصوص امور خیریه شهر بوده و صرف وضعیت معشیتی افراد فقیر می شده است. در آمد آن قسمت از بازار که از موقوفات این بقعه بود هم برای خود بقعه خرج می شد.
معماری جذاب و دیدنی بازار بزرگ اردبیل
بازار کنونی اردبیل معرف آثاری از دوره صفویه و قاجاریه است و بخش‌های مختلفی چون راسته‌ها، تیمچه‌ها، سراها، مسجد و گرمابه دارد. در داخل این بازار همچنین مسجد جامع و مسجد اعظم قرار دارند.
بازار بقالان، قصابان، خراطان، سراجان، قیصریه، چاقوفروشان، کلاه‌دوزان، راسته اصلی بازار، راسته پیر عبدالملک، راسته قیصریه، راسته کفاشان، راسته غلامان، بازار زرگران، سراجان، پنبه‌فروشان، مسگران، چاقوسازان، آهنگران، سرای خشکبار (حاجی میرزا)، سرای گلشن، سرای وکیل، سرای نو یا زنجیرلو، سرای حاج احمد، سرای حاج شکر، سرای مجیدیه، سرای امام جمعه، سرای دوگچی و تیمچه زنجیرلی قسمت‌های مختلف این بازار را تشکیل می‌دهند.
سرای خشکبارهای بازار اردبیل از دو بازارچه موازی هم تشکیل شده است که هر دو بر راسته بازار عموداند و هرکدام دارای پنج دهانه و ۵۱ مغازه هستند. سرای گلشن نیز دو بازارچه و یک سرا دارد که در مقابل سرای زنجیرلی واقع شده‌اند و به راسته بازار و راسته پیر عبدالملک مربوط می‌شوند. از دیگر بخش‌های مهم بازار می‌توان به چهار سوق یا بازار بزرگ قیصریه اشاره کرد. این بخش مدور شکل است و گنبد کروی بلند و ساده دارد.
بازار اردبیل با طاق‌های جناغی و گنبدهای ساده پوشش یافته و عرض طاق‌نمای مغازه‌ها به‌طور متوسط سه متر و قطر پایه‌های طاق‌ها حدود ۸۰ سانتی‌متر است. روشنایی داخل این بازار از طریق روزنه‌های تعبیه شده در پوشش‌های گنبدی تأمین می‌شود.
بر سر بازارچه شمال شرقی، سنگ‌نبشته‌ای به چشم می‌خورد که به‌علت فرسودگی امکان قرائت آن وجود ندارد. این سنگ‌نوشته حاوی نام بانی و تاریخ بنا است. قسمت عمده بازار اردبیل در تغییرات شهری در نیم قرن گذشته تخریب شده و ارتباط بعضی از بخش‌های آن با مرکز بازار از بین رفته است؛ به‌طوری که این بازار در حال حاضر در مرکز شهر و در طرفین خیابان امام خمینی قرار دارد و بازدیدکنندگان به وضوح می‌توانند جدایی بازار طلافروشان را از بازار قیصریه فعلی مشاهده کنند. این مجموعه در سال ۱۳۶۴ مرمت شد و با شماره ۱۶۹۰ در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسید.
نظر شما