سلام نو _ سرویس گردشگری: کویر لوت، بیابانی پهناور است که قریب به ۱۰ درصد از گستره ایران را در بر می‌گیرد. کویر لوت، از جمله مناطق خشک و فراگرم جهان محسوب می‌شود که ۱۲۰ هزار کیلومتر مربع وسعت دارد. این منطقه سرشار از ناشناخته‌ها است. مدت‌ها چال مرکزی گندم بریان در نزدیکی این کویر را به‌عنوان گرمترین نقطه کره زمین می‌دانستند و البته در باور نادرست، عده‌ای آن را بزرگترین بیابان جهان می‌پندارند. حال آنکه ۲۴ بیابان دیگر در جهان وجود دارد که بزرگ‌تر از کویر لوت هستند و جالب‌تر آنکه بزرگترین بیابان جهان در قطب جنوب واقع شده است.
اما این مسئله، چیزی از عظمت و شگفتی کویر لوت نمی‌کاهد؛ چراکه این پهنه سوزان و اسرارآمیز، آن‌قدر جذابیت داشته است که به‌عنوان نخستین اثر طبیعی ایران در فهرست میراث طبیعی یونسکو ثبت شود. همراه ما باشید تا با کویر لوت، این سرزمین کهنسال و خون‌گرم، بیشتر آشنا شویم.
وسعت دشت لوت
«دشت لوت» یا «بیابان لوت» که در نزد مردم به دلیل برخی شباهت ها با «دشت کویر» اغلب «کویر لوت» نامیده می شود نخستین دشت بیابانی وسیع در جنوب شرقی ایران و از جمله بیابان های فراگرم و خشک جهان است که در میان سه استان خراسان جنوبی، سیستان و بلوچستان و کرمان گسترده شده است. این دشت حدود ۱۰ درصد از وسعت خاک ایران را دربر گرفته است.
بیابان لوت با قرارگیری در قطب حرارتی زمین در سال های ۲۰۰۵، ۲۰۰۶، ۲۰۰۷ و ۲۰۰۹ به عنوان گرم ترین نقطه ی زمین اندازه گیری شد و در سال ۲۰۰۵ با دمای بالای ۷۰ درجه ی سانتی گراد، رکورد گرم ترین دما در کره ی زمین را ثبت کرد.
کویر لوت به سه واحد جغرافیایی تقسیم می شود: ۱) لوت شمالی که از عناصر و ناهمواری هایی از جنس ریگ، شن و ماسه تشکیل شده است ۲) لوت مرکزی، شگفت انگیزترین قسمتِ دشت لوت، که یکی از بی نظیرترین پدیده ها در دنیا مانند کَلوت ها (عوارضی طبیعی با اشکال مختلف که در اثر سازوکار آب و باد و فرسایش زمین پدید آمده اند) و همچنین توده ها و تپه های عظیم ماسه ای را در خود پدید آورده است ۳) لوت جنوبی که غنی ترین پوشش گیاهی این کویر را دارد.
بیابان لوت و سامانه ی محیطی آن دارای ارزش های بالفعل و بالقوه ی فراوانی است که شاخص ترین پدیده های طبیعی بیابانی را در قالب مجموعه ای بی همتا به نمایش گذاشته است: ناحیه ی کلوت ها با داشتن مرتفع ترین یاردانگ های دنیا (تشکیل شیارهای طولی و طویل در مناطق صحرایی به ویژه در زمین های سست و نرم در اثر وزش باد)، بلندترین تپه های ماسه ای و نبکاهای جهان (پدیده ای حاصل از تعامل فرسایش باد و پوشش گیاهی به صورت تلی از ماسه با تاجی از پوشش گیاهی)، خندق های عظیم فرسایشی، شبکه های هیدرولوژیک، چاله های زمین ساختی، پدیده های کم نظیر نمکی و دشت های وسیع ریگی (هامادا)، قنات ها، محوطه ها و روستاهای تاریخی، سکونتگاه های تمدن های باستانی در حاشیه ی آن و غیره.
دشت لوت کجاست
حتما تاکنون متوجه شدید لوت برخلاف اسم آن کاملا بی آب و علف نیست! در بخش بیابانی لوت شهری دیدنی به نام شهداد وجود دارد که همچون نگینی در بین تپه‌های شنی این بیابان خودنمایی می‌کند. شهر ماهان که در اصل یکی از زیباترین باغ‌های کشور است نیز در بخشی از استان کرمان و در مجاورت بخش بیابانی قرار دارد.
هر دو مکان نامبرده شده در فهرست جهانی یونسکو به ثبت رسیده‌اند و نه تنها گردشگران داخل کشور بلکه افرادی از کشورهای دیگر نیز برای دیدن این عجایب طبیعت به کرمان سفر می‌کنند.
همان گونه هم قبلا اشاره کردیم لوت بخشی از خراسان جنوبی، یزد، سیستان و بلوچستان و کرمان را تحت سلطه خود دارد. ماهان و شهداد در مسیر کویر هستند و به راحتی از مسیر کرمان به سیستان بلوچستان می‌توان هم از زیبایی این باغ‌ها لذت برد و هم محو تماشای تپه‌های شنی لوت شد.
جاده‌های شهداد آسفالت هستند از نسبتا از کیفیت خوبی برخوردار هستند و با ماشین‌های شخصی می‌توان از مسیرهای آن عبور کرد اما جاده مخصوص که منطقه گرم لوت به نام گندم بریان نیازمند ماشین‌های آفرود است و بهتر است که به تنهایی و با ماشین‌های دیکر عبور از این مسیر را امتحان نکنید.
در راه سفر به ماهان از سمت کرمان به سیستان بلوچستان، شهر شهداد در انتهای جاده منشعب شده از مسیر کرمان به ماهان قرار دارد ولی حتما دقت کنید از جاده آسفالت استفاده کنید تا به پهنه کویر برسید. کرمان از ماهان ۳۵ کیلومتر فاصله دارد ولی این فاصله برای شهداد چیزی حدود ۹۵ کیلومتر است.
به‌نظر نمی‌رسد که در بخش‌های مرکزی کویر لوت حیات گیاهی و جانوری وجود داشته باشد؛ اما در برخی از ایام سال که شرایط آب‌وهوایی مساعدتر است، می‌توان حیات موقت و مقطعی را مشاهده کرد. به‌عنوان مثال، فصل بهار در منطقه دشت سر، پس از باران‌های محدود فصلی گیاهان چمنی رشد می‌کنند و در اندک زمانی می‌سوزند و خشک می‌شوند.
نظر شما