بازدید از دخمه زرتشتیان را از دست ندهید

سلام نو _ سرویس گردشگری: در نزدیکی شهر یزد برج های خاموشی وجود دارد که از بزرگترین و مهم ترین آثار به جا مانده از گذشتگان ایران به شمار می رود.

این دخمه ها که به برج های خاموش نیز مشهور هستند این روزها به عنوان جاذبه های گردشگری پذیرای عموم مسافران داخلی و خارجی هستند.

در ساخت این برج ها قواعد و اصول جالبی مورد توجه قرار گرفته است و موقعیت قرار گیری اجساد زنان و مردان و کودکان نیز به طور مجزا تعیین شده بودند.

دخمه چیست

دخمه ها بناهایی هستند که با استفاده از خشت خام ساخته می شوند و ممکن است به طور طبیعی نیز ایجاد شوند. این بناها در گذشته کاربرد بسیار داشتند.

برای مثال، زرتشتیان اجساد مردگان خود را در این بناها قرار می دادند تا گوشت آنها توسط پرندگان از بین بروند. سپس، استخوان باقی مانده از آنها را درون چاله ای در میانه دخمه قرار می دادند.

آنها معتقد بودند که اجساد در حال تجزیه مردگان نباید چهار عنصر اصلی (آب، خاک، آتش و باد) را آلوده کنند. این عناصر برای زرتشتیان بسیار مقدس بودند. بنابراین، با دفن مردگان در خاک مخالفت می کردند.

علاوه بر این، این افراد سوگواری و شیون را در هنگام مرگ عزیزان جایز نمی شمردند و پیروان خود را از این کار منع می کردند.

در طی زمان و تغییرات دین زرتشت، تغییراتی هم در نحوه ساخت دخمه ها پدیدار شد. برای مثال، برای ساخت دخمه، به جای خشت از سنگ استفاده می کردند تا از خاک به عنوان عنصر اصلی استفاده نکرده باشند.

همچنین، دخمه ها را در ارتفاع خیلی زیاد می ساختند تا دسترسی حیوانات را محدود کنند. بدین ترتیب، گوشت مردار فقط توسط پرندگانی مثل کرکس از میان می رفت.

در دوران پهلوی، با گسترش شهرها و تغییر زیرساخت های آبرسانی و … زرتشتیان نیز با حفظ اعتقاد و اصول پاک نگاه داشتن چهار عنصر مقدس، این رسم خود را متوقف کردند.

آنها با تدفین اجساد در گورهای سیمانی همچنان مانع از جذب مواد تجزیه شده در خاک یا آب های زیرزمینی می شوند. بنابراین، دخمه زرتشتیان یزد مانند سایر دخمه های ایران کاربری قبلی خود را از دست داده اند.

ساعات بازدید دخمه زرتشتیان یزد

دخمه زرتشتیان یا برج خاموشان یکی از آثار دین زرتشت در 15 کیلومتری جنوب‌شرقی یزد است. از آنجا که معادل دخمه در زبان انگلیسی Tower of silence به معنای برج سکوت است، دخمه‌های یزد با این نام نیز شهرت دارند و پارسیان هند که از زرتشتیان ایران به شمار می‌روند به آن، دخمو می‌گویند.

این دخمه‌ها در حوالی منطقه صفاییه قرار گرفته و بر روی یک کوه رسوبی و کم ارتفاع به نام کوه دخمه خودنمایی می‌کنند. سده‌ها پیش این بنا به منظور برگزاری آیین تدفین مردگان ساخته شد و امروزه یکی از آثار شاخص زرتشتیان در ایران به شمار می‌رود.

اگر چه دخمه‌های زرتشتیان در تهران، کرمان، سیرجان، اصفهان، تفت، اشکذر، اردکان و دیگر شهرها نیز وجود دارد؛ اما دخمه‌های شهر یزد به دلیل قرارگیری در پایتخت مذهبی زرتشتیان و نزدیکی به شهر و سایر بناهای تاریخی، از بازدیدکنندگان بیشتری برخوردارند.

همین موقعیت ویژه باعث شده تا مورد توجه قرار گیرند و نامشان به همراه بناهای اطراف در سال 1377 با شماره 2096 در فهرست آثار ملی ایران به ثبت برسد.

در گذشته، زرتشتیان بر اساس باورهای دینی خود اجساد مردگان خود را در دخمه می‌گذاشتند تا خوراک درندگان و پرندگان شوند و تنها استخوان‌های آن‌ها باقی بماند.

هیچ خبری از خاکسپاری نبود؛ چرا که آن‌ها مردار آدمی را ناپاک می‌دانستند و بر این باور بودند که اجساد، خاک را که عنصری مقدس است، آلوده می‌کند؛ بنابراین استخوان مردار نیز در همان دخمه و در میان یک چاه باقی می‌ماند.

این روش تدفین برای مدت طولانی رواج داشت تا اینکه در دوران پهلوی به کلی ممنوع شد و تمامی دخمه‌ها کم‌کم به آرامگاه تبدیل شدند. با این وجود، رمز و راز این روش و چراهایش چیزی نیست که به همین راحتی‌ها دست از سر آدمی بردارد و ذهن کنجکاوش را راحت بگذارد.

ساعت بازدید: نیمه اول سال از 8 صبح تا 19:00 و نیمه دوم سال از 8 صبح تا 17:00

آدرس: استان یزد، 15 کیلومتری جنوب‌شرقی شهر یزد، منطقه صفائیه، کوه دخمه

دسترسی با وسایل نقلیه عمومی

برای رسیدن به دخمه‌ها می‌توانید از اتوبوس استفاده کنید. به این منظور سوار یکی از اتوبوس‌های خطوط زیر شده و در میدان ایثار پیاده شوید:

• پایانه شهدای محراب - فجر فرهنگیان شامل مسیر: خیابان کاشانی-میدان ابوذر-میدان جانباز-بلوار شهید قندی-خیابان شهید صیاد شیرازی-بلوار بوستان- چهار راه سیتی سنتر- میدان ایثار- بلوار طراوت- میدان توحید- بلوار شهیدان انتظاری- میدان امام هادی- بلوار انبیا- بلوار الماس و بالعکس
• پایانه شهدای محراب - ملاصدرا شامل مسیر: شهدای محراب- میدان ابوذر- خیابان تیمسار فلاحی- خیابان شهید نیرنگ- خیابان ارشاد اسلامی- خیابان 24 متری- خیابان ملاصدرا - خیابان منتظرالفرج - چهارراه پژوهش- بلوار دانشگاه- خیابان تندگویان - بلوار شهیدان اشرف- میدان ایثار و بالعکس