سلام نو _ سرویس گردشگری: ساختار متفاوت و عرض متباین این بازار، حکایت از ساخت تدریجی‌اش دارد و با ۲۷۴ متر طول، ارتفاع آن بین ۴ تا ۶ متر متغیر است.
بازار خان در حقیقت طویل‌ترین و همچنین پهناورترین بازار شهر یزد به حساب می‌آید که زیربنای آن در دوره قاجار گذاشته شده است. این بازار شامل دو بخش شمالی جنوبی و شرقی غربی می‌شود.
بخش شمالی جنوبی ۷۸ متر طول دارد و دارای ۵۳ باب مغازه است. بخش شرقی غربی نیز ۱۸۰ متر طول دارد و ۱۰۰ حجره در آن جای گرفته‌اند. این اثر در تاریخ ۹ اردیبهشت ۱۳۸۲، با شماره ثبت ۸۵۴۴ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسید.
آشنایی با بازار و حمام خان یزد
بازار خان از بزرگترین بازارهای شهر یزد است که به دوران ناصرالدین شاه قاجار تعلق دارد و محمد تقی‌خان بافقی آن را ساخته است. طول این بازار به حدود ۲۷۴ متر می رسد و ارتفاع آن بین ۴ تا ۶ متر است.
در مجموع، حدود ۱۵۳ مغازه در بازار خان فعال است و بخش های مختلفی همچون بازار، حمام، میدان و مدرسه نیز در آن به چشم می خورد.
این بازار خود از بازارهای دیگری تشکیل شده است که عبارتند از: بازار زرگری، بازار پنجه‌علی، بازار قیصریه، بازار علاقبندی، بازار کاشیگری، بازار چیت‌سازی، بازار ملا اسماعیل، بازار افشار، بازار صدری (شاهزاده فاضل)، بازار دروازه مهریز، بازار مسگری و بازار نخودبریزها.
در گذشته این بازار مخصوص خوانین بود و مردم عادی نمی توانستند از آن استفاده کنند؛ به همین دلیل نامش را بازار خان گذاشتند . وجود ۲۰ تیمچه در این بازار نشان دهنده پویایی آن پس از گذشت این همه سال است.
یکی از بخش های مجموعه خان، بازار خان است. این بازار که با ۲۷۴ متر طول، لقب پهناورترین و طویل ترین بازار یزد را نیز یدک می کشد، توسط محمد تقی خان بافقی و نوادگان او احداث گردید.
محمد تقی خان بافقی موسس خوانین و یکی از حکام یزد بود که در طول عمر خود آثار گرانبهایی نظیر باغ دولت آباد، بازار قیصریه، میدان خان، باغ گلشن و مدرسه خان را از خود برجای گذاشت.
حمام خان -که از دیگر بخش های مجموعه خان محسوب می شود- نیز توسط او در حوالی سال ۱۲۱۲هجری احداث گردید. حمام خان یزد از جمله آثار تاریخی ارزشمندی است که به یک باره احداث نگردید و روند ساخت آن ها سال ها به طول انجامید.
شاید این پرسش در ذهن افراد بوجود آید که به چه دلیل حمام خان را چنین نامگذاری کرده اند. در پاسخ باید گفت که بنا به روایت های مختلف، این حمام به دلیل اینکه بیشتر مورد استفاده افراد ثروتمند و اعیان قرار می گرفت، به این نام شهرت یافته است.
البته این بدان معنا نیست که افراد عادی حق استفاده از این حمام را نداشته اند، بلکه مردم عادی نیز برای انجام فعالیت های گوناگون نظیر عبادت، تبادل نظر و گذراندن اوقات فراغت در آن جمع می شدند و به گفتگو می پرداختند.
معماری تماشایی بازار و حمام خان یزد
بازار خان یزد از طولی برابر با ۲۷۴ متر و ارتفاعی بین ۴ تا ۶ متر تشکیل شده است. این بازار از دو بخش شمالی-جنوبی و شرقی-غربی تشکیل شده که بخش شمالی-جنوبی ۷۸ متر از مساحت بازار را به خود اختصاص داده و بخش-شرقی غربی با طولی برابر با ۱۸۰ متر، ۱۰۰ حجره را در خود جای داده است.
بازار خان در مجموع ۱۵۳ حجره دارد که در میان حجره های آن، حمامی تاریخی نیز به چشم می خورد. این حمام که به حمام خان یزد شهرت دارد، مانند بازار خان، از معماری چشم نواز و بخش های دیدنی مختلفی تشکیل شده است.
حمام خان متشکل از اجزای مختلفی چون میان در، بینه، گرمخانه، گاورو، طویله، فضای پشتیبانی، تون، قرینه، سربینه و ورودی بوده و از استخری با مساحت تقریبی شش در دوازده متر تشکیل شده است.
همچنین فضاهای مختلفی برای رختکن، جاکفشی و نشستن در این حمام تعبیه شده که در نوع خود بسیار جالب و منحصربفرد است.
جالب است بدانید که دیوارهای بخش سربینه حمام خان در گذشته به نقاشی ها و طرح های زیبایی منقوش بود اما متاسفانه گذر زمان تاثیر خود را برجای گذاشته و فقط بخشی از طرح ها و نقاشی ها از دستان ویرانگر زمان جان سالم بدر برده اند.
گفتنی است که بخش گرمخانه حمام نیز بی شباهت به بخش سربینه نیست و از فضایی بسیار دلنشین و سقفی گنبدی شکل و ستون هایی در وسط و اطراف آن تشکیل شده است.
در بخش شاه نشین حمام دیوارهای خوش رنگ و زیبایی قرار دارند که نقاشی هایی از وقایع و شخصیت های شاهنامه روی آن ها طراحی شده است. گفته می شود که این نقاشی ها متعلق به دوران قاجارند و در بازسازی بنا به آن افزوده شده است.
سبک معماری خاص و تماشایی، طراحی نورگیر، بکارگیری از پنجره های رنگارنگ و جذاب و در آخر گچ بری های بسیار زیبا در سقف این بنا دست به دست هم داده اند تا حمام خان به یکی از زیباترین و جذاب ترین اماکن تاریخی کشورمان مبدل شود.
نظر شما