به گزارش سلام نو روز ۲۵ آذر از سوی «شورای فرهنگ عمومی کشور» به نام روز پژوهش نامگذاری شده است.
وزارت علوم تحقیقات و فناوری نیز از سال ۱۳۷۹ چهارمین هفته آذر ماه را به نام هفته پژوهش نامگذاری کرد و از سال ۱۳۸۴ این نام به «هفته پژوهش و فناوری» تغییر یافت.
ارج نهادن به مقام شامخ پژوهشگران و تجلیل از پژوهشگران برتر، شناسایی و طرح مشکلات و چالش‌های پیش روی و ارتقاء سطح پژوهش و فناوری در کشور از جمله اهداف این اقدام بود.
در این راستا هر سال مراسم هفتة پژوهش با مشارکت بیشتر دستگاه‌های اجرایی کشور برگزار می‌شود.
تقدیر از مقالات برتر، تقدیر از پژوهشگران نمونه، تقدیر از مدیر تحقیق نمونه، تقدیر از پروژه‌های برتر و انتشار کارنامه پژوهشی در هر سال از مهم‌ترین برنامه‌های هفته پژوهش است.
علت نامگذاری روز پژوهش
اندیشیدن، پژوهش و نوآوری، اساسی ترین نیاز برای دست یابی به پیشرفت، توسعه، رفاه عمومی و استقلال واقعی است.
تأکید بر پژوهش و تشویق پژوهش گران و دانشمندان به فعالیت های پژوهشی مورد نیاز کشور، یکی از مهم ترین راه های رسیدن به خودکفایی است.
پس از پیروزی انقلاب اسلامی، به منظور گسترش فرهنگ پژوهش در جامعه، روز ۲۵ آذر از سوی «شورای فرهنگ عمومی کشور» به نام روز پژوهش نامگذاری شد.
وزارت علوم تحقیقات و فناوری نیز از سال ۱۳۷۹ چهارمین هفته آذر ماه را به نام هفتة پژوهش نامگذاری کرد و از سال ۱۳۸۴ این نام به «هفته پژوهش و فناوری» تغییر یافت.
ارج نهادن به مقام شامخ پژوهشگران و تجلیل از پژوهشگران برتر، شناسایی و طرح مشکلات و چالش‌های پیش روی و ارتقاء سطح پژوهش و فناوری در کشور از جمله اهداف این اقدام بود.
در این راستا هر سال مراسم هفتة پژوهش با مشارکت بیشتر دستگاه‌های اجرایی کشور برگزار می‌شود.
تقدیر از مقالات برتر، تقدیر از پژوهشگران نمونه، تقدیر از مدیر تحقیق نمونه، تقدیر از پروژه‌های برتر و انتشار کارنامه پژوهشی در هر سال از مهم‌ترین برنامه‌های هفته پژوهش است.
پژوهش، به معنای عام، بررسی یا کاوشی سخت کوشانه و به معنای خاص، تحقیق و تجربه‌ای جامع با هدف کشف واقعیت‌های نو و تفسیر درست این واقعیت‌ها، تجدید نظر در نتیجه‌گیری‌ها، نظریه‌ها و قوانین پذیرفته شده در پرتو واقعیت‌های کشف شده و به کارگیری عملی نتیجه‌گیری‌ها، نظریه‌ها و قوانین جدید است.
در معنایی دیگر، پژوهش فرایند رسیدن به راه حل‌های قابل اطمینان از طریق گردآوری، تحلیل و تفسیر داده‌ها به گونه‌ای برنامه‌ریزی شده و نظام‌منداست.
تاریخ دقیق روز پژوهش
پس از پیروزی انقلاب اسلامی، به منظور گسترش فرهنگ پژوهش در جامعه، روز ۲۵ آذر از سوی «شورای فرهنگ عمومی کشور» به نام روز پژوهش نامگذاری شد.
وزارت علوم تحقیقات و فناوری نیز از سال ۱۳۷۹ چهارمین هفته آذر ماه را به نام هفتة پژوهش نامگذاری کرد و از سال ۱۳۸۴ این نام به «هفته پژوهش و فناوری» تغییر یافت.
روز پژوهش در ایران، ۲۵ آذر است.
روز پژوهش برابر است با شنبه ۲۵ آذر ۱۴۰۲ مصادف با ۱۶ دسامبر ۲۰۲۳ میلادی و یا ۲ جمادی الثانی سال ۱۴۴۵ قمری.
هفته پژوهش از ۲۵ آذر ماه با شعار «بدون پژوهش و مطالعه تصمیم گیری نکنیم» آغاز می‌شود و تا ۲۹ آذر ادامه دارد.
| تاریخ روز پژوهش به شمسی | شنبه، ۲۵ آذر ۱۴۰۲ |
| تاریخ روز پژوهش به میلادی | Saturday, December ۱۶, ۲۰۲۳ |
| تاریخ روز پژوهش به قمری | سبت، ۲ جمادی الثانی ۱۴۴۵ |
پژوهش چیست
واژه پژوهش از نظر لغوی به معنای بررسی، مطالعه و به حقیقت امری رسیدگی کردن است. در اغلب مباحث علمی مفهوم پژوهش، برای اشاره به شیوه علمی دستیابی به یک واقعیت به کار می‌رود.
پژوهش را می‌توان مجموعه فعالیت‌های دستیابی به یک واقعیت به کار می‌رود.
پژوهش را می‌توان مجموعه فعالیت‌های جهت‌داری دانست که پژوهشگر با استفاده از آنها به واقعیت پی‌می‌برد و روش‌های پژوهش ابزارهای دستیابی این واقعیت هستند.
بر اساس تعریفی دیگر، پژوهش عبارت است از یک عمل منظم که در نتیجه آن پاسخ‌هایی برای سوال‌های مورد نظر و مطرح شده در موضوع پژوهش به دست می‌دهد (نادری،۳۴) سکاران پژوهش را چنین تعریف می‌کند: پژوهش را می‌توان تلاش منظم و سازمان یافته‌ایی برای بررسی مسئله‌ای خاص که به یک راه حل نیاز دارد، توصیف کرد و شامل گام‌هایی است که طراحی و پیگیری می‌شوند تا پاسخ‌هایی برای مسئله مورد نظر به دست آید.
به بیان دیگر پژوهش عبارت است هرگونه فعالیت بدیع در چهارچوب جستجو، کنکاش یا بررسی دقیق علمی که به صورت نظام یافته، با هدف کشف ارزیابی و کاربرد واقعیت (از جمله اطلاعات) و روش‌ها و قوانین طبیعی نوین و دستیابی به دانش و شناخت علمی نوین یا فرآورده‌ها یا فرآیندها نظام‌ها یا موقعیت‌های جدید یا بهبود یافته صورت می‌پذیرد.
روی هم رفته، پژوهش به هر گونه فعالیت نظام یافته و خلاق در راستای گسترش مرزهای دانش و حل مشکلات اقتصادی علمی، فنی، اجتماعی و فرهنگی جامعه و نو آوری در روش‌ها و فنون دستگاه‌ها و محصولات و یا اصلاح و بهبود آنها گفته می‌شود (مهدوی به نقل از منابع مختلف ۷۴-۷۳).
پژوهش‌های علمی چیست
هر گونه کار نظام یافته و خلاق را که به منظور افزایش ذخیره دانش علمی و کاربردی عملی آن انجام گیرد می‌توان تحت عنوان پژوهش‌های علمی تعریف کرد، این یک تعریف عام است و برای اینکه به طور دقیق‌تر با مفهوم علوم طبیعی و ویژگی‌های علوم اجتماعی انسانی انطباق داشته باشد، دو تعریف تکمیلی زیر ارائه می‌شود
پژوهش‌های علمی در علوم طبیعی، مهندسی و فن‌آوری ، علوم پزشکی و کشاورزی را می‌توان چنین تعریف کرد: هر گونه کار خلاق و نظام یافته به منظور تعیین ماهیت پدیده‌های طبیعی در ارتباط بین آنها در مورد قوانین طبیعت و کمک به کاربرد علمی آگاهی از قوانین پژوهش‌های علمی در علوم اجتماعی را می‌توان چنین تعریف کرد:
هر گونه کار نظام‌یافته و خلاق به منظور افزایش و بهبود شناخت بشر، فرهنگ و جامعه و استفاده از چنین دانشی برای حل مشکلات بشری و اجتماعی.
در استفاده از روش علمی برای پیش‌بینی وقوع پدیدها در جهان پیش‌فرض آن است که این پدیدها اتفاقی، دمدمی و بی نظم بوده و قابل پیش‌بینی است، زیرا در غیر این صورت انجام پژوهش علمی غیر ممکن بود.
پژوهش علمی همان کاربرد روش علمی است، در جستجوی شرایطی است که طی آن پدیده‌خاصی رخ می‌دهد و مشخص کردن شرایط دیگری است که در آن این پدیده رخ نمی‌دهد.
به عبارت دیگر، قضیه اصلی روش علمی آن است که تحت چه شرایطی یک پدیده رخ می‌دهد؛ (سرمد، بازرگان، حجازی: ۲۱-۲۰).
باید توجه داشت که: تمام پژوهش‌های به منظور حل مسئله انجام می‌گیرند.
در هر پژوهشی، پژوهشگر در پی کشف قوانین و اصول کلی حاکم بر روابط بین متغیرها است، تا به این وسیله بتواند رویدادهای آینده را پیش‌بینی کند.
پژوهش مستلزم انجام آزمایش، مشاهده دقیق رویدادها، ثبت عینی موارد مشاهده شده و استفاده از روش‌های عینی و آماری برای تحلیل دادها و اطلاعات مشاهده شده است.
پژوهش بر اساس مشاهده و توصیف دقیق صورت می‌گیرد.
پژوهشگر باید در زمینه‌ای که پژوهش می‌کند از تجربه و تخصص کافی برخوردار باشد
پژوهشگر مستلزم شکیبایی، پشتکار و اجتناب از شتاب است
پژوهشگر باید در انجام پژوهش از هر گونه پیش داوری و سوگیری اجتناب کند (شریفی۲۹-۲۸).
چند نکته مهم درباره پژوهش
اهمیت پژوهش
پژوهش یکی از اساسی‌ترین نیازها برای نیل به پیشرفت و توسعة همه جانبة یک کشور است و قدرت و استقلال هر کشوری بر پژوهش و تولید علم استوار است.
بنابر این نوع و سطح فعالیت‌های پژوهشی یکی از شاخص‌های اصلی توسعه و پیشرفت محسوب می‌شود.
موفقیت در تمام فعالیت‌های مربوط به توسعه از جمله صنایع، کشاورزی و خدمات به نحوی به گسترش فعالیت‌های پژوهشی بستگی دارد.
پژوهش یکی از محورهای مهمی است که ضامن پیشرفت و توسعة پایدار در هر کشور به شمار می‌آید. اگر پژوهشی صورت نگیرد، دانش بشری افزایش نخواهد یافت و دچار سکون و رکود خواهد شد.
بدون انجام پژوهش، امور آموزشی نیز از پویایی و نشاط لازم برخوردار نخواهد بود.
ازاین رو یکی از عوامل اساسی پیشرفت در کشورهای توسعه یافته، توجه خاص به امر پژوهش است. اصولاً پیشرفت و توسعه، ارتباط مستقیمی با تحقیقات علمی دارد و رشد و توسعة کشورهای پیشرفته در نتیجة سرمایه‌گذاری در بخش پژوهش است.
حجم وسیع پژوهش‌های علمی در کشورهای توسعه یافتة صنعتی گویای این واقعیت است.
منطق پژوهش
پژوهش، فرایندی منطقی و معقول است که هدف آن کشف روابط بین پدیدارها است.
به دلیل نظم و ترتیب حاکم بر پدیدارها و رویدادها، امکان تنظیم قوانین، اصول و نظریه‌ها در رشته‌های گوناگون فراهم شده است و این قوانین و اصول و نظریه‌ها، به نوبة خود گویای نظم و همسانی موجود در پدیده‌هاست.
مدیریت علمی؛ عامل ارتقای بخش پژوهش
در کشورهای توسعه نیافته، ضعف در مدیریت سازمان ها و نهادهای دولتی و مدیریت مراکز علمی و تحقیقاتی و نیز ناتوانی در جذب افراد متخصص که در خارج از کشور پرورش یافته اند، از مهم ترین عوامل ضعف قوای پژوهشی کشور است.
نبود مدیریت قوی و توان مند در نهادهایی که عهده دار پژوهش هستند، مهم ترین مانع پیشرفت و توسعه در کشورهای جهان سوم از نظر علمی و تحقیقاتی به شمار می آید.
با دست یابی به مدیریت علمی که بر نظامی منطقی و اصولی استوار است، مشکلات را می توان کاهش داد.
مدیریت علمی بدان معنا نیست که ما بهترین دانشمندان را به سطح مدیریت در بخش های اساسی منتقل کنیم. برای مدیریت علمی در یک مرکز پژوهشی، نیازمند فرد یا افرادی هستیم که افزون بر داشتن بینش قوی از وضعیت کشور، درک درستی از پژوهش و تحقیقات در حال اجرا در جهان کنونی داشته باشند.
آفت های تحقیق و پژوهش
- عدم نیازسنجی
یکی از عوامل رکود و گرفتار شدن به آسیب ها، بی اطلاعی از نیازها و پرسش ها و ارائه نکردن تعریف درستی از چارچوب نیازها در کشور است.
بی شک توسعه در هر کشوری به میزان شناختی وابسته است که دست اندرکاران آن کشورها از نیازها دارند و نظامی که برای پاسخگویی به آن نیازها طراحی نموده اند؛ زیرا بدون شناخت نیازها، نمی توان انتظار پاسخگویی داشت و بدون پاسخگویی، توسعه و تکامل جامعه ممکن نخواهد بود.
در هر صورت، فعالیت های تحقیقاتی و دستاوردهای پژوهشی، بدون مطالعه دقیق نیازها و نداشتن برنامه روشن و اولویت بندی شده، خسارت بزرگی خواهد بود که متوجه امر تحقیق و پژوهش است که گاه دست اندرکاران پژوهشی را گرفتار کار تکراری می نماید و گاه استعدادها را به مسایل غیرضروری مشغول می سازد.
- عدم پشتیبانی مالی از پژوهشگران
وقت گیر بودن امور پژوهشی و ناچیز بودن سود مادی بازگشتی از یک پژوهش برای پژوهشگران و در مقابل، گرانی ابزار پژوهش و منابع تحقیقاتی، اعم از کتاب و رایانه، علت دیگر است که می تواند موجب کم شدن انگیزه تحقیق باشد.
- اولویت ندادن به پژوهش های مورد نیاز
انجام پژوهش های متفرقه، با توجه به علاقه شخصی و بدون در نظر گرفتن اولویت ها، نه تنها موجب توسعه پژوهش نمی شود، بلکه چه بسا پژوهش های تکراری را به دنبال داشته باشد که موجب از بین رفتن امکانات محدودِ موجود نیز می شود.
پژوهشگران برای رفع این مشکل، باید در کارهای علمی و تحقیق و پژوهش، اولویت ها را رعایت کنند و آنچه را بیشتر مورد نیاز جامعه است، ترجیح دهند.
پیام تبریک برای روز پژوهش
ای تلاش گر عرصه علم و معرفت!
باصلابت و اطمینان قدم بردار،
که راه بهشت خدا از دیار علم می گذرد
«روز پژوهش بر شما مبارک باد.»
پژوهش می‌تواند منبع درآمد باشد؛
پژوهشی که سرمایه‌ای برای انجام آن در نظر گرفته می‌شود،
یک منبع مالی است
«روز پژوهش مبارک»
پژوهش،
شکافتن پوسته های جهل،
و رسیدن به واقعیت هاست؛
و در این میان،
هر چه تلاش وسیع تر و عمیق تر باشد،
نتیجه بیشتر و بهتر است
فرا رسیدن روز پژوهش،
روز قدرشناسی از توسعه دهندگان دانش و بینش جامعه بشری،
بر دانشمندان و پژوهش گران عرصه های گوناگون فکری و علمی کشور گرامی باد
فرا رسیدن روز پژوهش،
روز گرامی داشت شأن والای پژوهشگران و محققان کوشا و متعهد،
بر رادمردان سنگرهای علمی و فکری این آب و خاک گرامی باد
فرا رسیدن روز پژوهش،
روز ارج نهادن به مقام شامخ محققان و پژوهش گران خستگی ناپذیر و متعهد کشور سربلندمان،
بر این مجاهدان پرتلاش تولید علم و فکر گرامی باد…
پژوهش به بشر این توانایی را می‌دهد که،
بهتر با دنیای پیرامون خود رابطه برقرار کند؛
و به اهدافش دست یابد…
وقتی به جست وجوی گوهر ناب علم قدم می زنی،
گام هایت را آهسته بر زمین بگذار؛
این بال های ملائک است که زیر گام های باصلابت تو بر زمین گسترده است
«روز پژوهش گرامی باد.»
فرا رسیدن روز پژوهش،
روز تبیین ارزش و جایگاه جست وجوگری خستگی ناپذیر،
در راه اعتلای علمی و فکری ایران،
بر پژوهش گران متعهّد کشورمان گرامی باد…
روز پژوهش،
روز توجّه مضاعف به نقش پژوهش های متعهدانه در پیشرفت و توسعه بشر،
بر دانشمندان و پژوهش گران میهن سرافرازمان گرامی باد
شایسته است که با نزدیک شدن هفته پژوهش، فرصت را مغتنم بشمارم و ضمن گرامی داشت هفته پژوهش تلاش های خستگی ناپذیر تمامی اساتید و فرهیختگان را ارج نهاده و از همه تلاشگران این عرصه پر زحمت و مملو از خیر و نیکی تشکر نمایم. سلامت، سعادت و مزید توفیقات یکایک دلسوزان و خدمتگزاران ایران، بویژه شما پژوهشگران عزیز را از خداوند منان خواستارم.
تا چهل سالگی که مغزم خوب کار می کرد به ریاضیات و پژوهش پرداختم.
از چهل تا شصت سالگی که ذهنم ضعیف شده بود به فلسفه روی آوردم
و در اواخر که به کلی کله ام کار نمی کرد به سیاست
برتراند راسل
روز پژوهش بر شما دوست پزوهشگر خستگی ناپذیر مبارک باد
اینجانب به مناسبت هفته پژوهش ، زحمات تلاشگران عرصه علم و دانش و مجرب در پیشبرد اهداف متعالی ایران را ارج می نهم و از خداوند متعال توفیقات روزافزون را برای این فرهیختگان خواستارم.
پژوهش و نوآوری در کنار رشد جایگاه علمی ایران در جامعه جهانی، در صورت کاربردی شدن و بهره برداری از آن در بخش های مختلف زمینه ساز خودکفایی و استقلال اقتصادی کشور خواهد شد.
روز پژوهش گرامی باد
پژوهش، یعنی غواصی در دریای ژرف و بی پایان دانش. روز پژوهش بر شما پژوهشگر متعهد مبارک باد.
اینجانب بر خود واجب می دانم به مناسبت روز ۲۵ آذر ماه روز پژوهش عرض تبریک و خسته نباشید خود را تقدیم محضر همکاران و کارکنان خدوم و زحمتکش می نمایم.
پژوهش می تواند منبع درآمد باشد.
پژوهشی که سرمایه ای برای انجام آن در نظر گرفته می شود یک منبع مالی است.
روز پژوهش مبارک
فرا رسیدن روز پژوهش، روز قدرشناسی از توسعه دهندگان دانش و بینش جامعه بشری، بر دانشمندان و پژوهش گران عرصه های گوناگون فکری و علمی کشور گرامی باد.
پژوهش و کار علمی بخشی از استحکام و قوام ساختار اقتصادی و فرهنگی کشور خواهد بود که امتداد آن نویدبخش افق درخشان ایران فرداست.
امید فراوان دارم که همه بتوانیم در تمامی مراحل زندگی خود کسب دانش، انجام پژوهش و عمل به دانشته هایمان را به بهترین شکل ممکن به اجرا درآوریم.
روز پژوهش مبارک
نظر شما