فهیمه سادات آقامیر*: در دهه‌های اخیر، نگرانی‌های جهانی در مورد کاهش کیفیت هوا و تاثیر منفی آن برسلامتی انسان افزایش یافته است. آلودگی هوا یک موضوع بهداشت عمومی و یک عامل خطر برای ابتلا به بیماری های قلبی و تنفسی است. از جمله اثرات مشاهده شده، در مطالعات تجربی نشان می دهد که قرار گرفتن در معرض آلاینده های مختلف هوا، بیماری زایی عفونت های تنفسی ویروسی را افزایش می دهد.
این آلاینده ها باعث ایجاد گونه های فعال اکسیژن (ROS) و منجر به یک حالت اکسیداتیو می شود و در ادامه منجر به فعال شدن و افزایش فاکتورهای های پیش التهابی مانند IL-1β، IL-6 و IL-8 می شوند. علاوه بر این، آلاینده های هوا می توانند با القای سمیت سلولی و سمیت ژنی بر چرخه سلولی تأثیر بگذارند. این مکانیسم ها با هم، حالت التهابی و واکنش بیش از حد دستگاه تنفسی را تشدید می کنند و حفظ پایداریِ محیط داخلی بدن را تغییر می دهد در نتیجه توسعه بیماری ها را تسهیل می کند. اثرات آلاینده های هوا مانند ازن، ذرات معلق (PM10، PM2.5 و PM0.1) و آلاینده های هوا بر سلامت دستگاه تنفسی به طور گسترده گزارش شده است. به عنوان مثال، مطالعات اپیدمیولوژیک ارتباط بین بستری شدن در بیمارستان برای بیماری های فردی و افزایش سطح آلاینده هوا را مورد بررسی قرار دادند. این مطالعات نشان داد که ارتباط زیادی بین قرار گرفتن در معرض آلاینده‌های هوا و عفونت‌های ویروسی تنفسی، به ویژه ویروس سنسیشیال (RSV ) و ویروس انفلوانزا کروناویروس وجود دارد، چراکه سبب تغییر هموستاز مجاری تنفسی می شود. علاوه بر این، شواهد اپیدمیولوژیک نشان داده است که افزایش تظاهرات بالینی، بستری شدن و مراجعه به اورژانس مربوط به این عفونت ها با دوره هایی که آلودگی هوا زیاد است همراه می شود.
تحقیقات به طور خاص نشان داده است که قرار گرفتن طولانی مدت در معرض آلودگی هوا، به ویژه ذرات ریز، زیر 2.5 میکرومتر (PM2.5) و NO2، خطر ابتلا به کووید، بستری شدن در بیمارستان و مرگ را افزایش می دهد.
به عنوان مثال، در یکی از مطالعاتی که در دنیا انجام شده نشان داده شده است که قرار گرفتن طولانی مدت در معرض PM2.5 و NO2 به ازای هر میکروگرم اضافی PM2.5 یا NO2 در هر متر مکعب هوا، به ترتیب با 12 و 5 درصد افزایش در موارد کووید مرتبط است.
یکی از راه‌های اصلی که آلودگی هوا ممکن است خطر ابتلا به کووید را افزایش دهد، تضعیف سیستم تنفسی در برابر عفونت‌های ویروسی است. قرار گرفتن طولانی مدت در معرض ذرات ریز استنشاقی می تواند پاسخ های ایمنی ریه ها را افزایش دهد و به آنها آسیب برساند، که می تواند افراد را در برابر عفونت های تنفسی مانند کووید و دیگر عفونت های تنفسی آسیب پذیرتر کند.
با این حال مکانیسم های درگیر و مکانیسم های زیربنایی این فعل و انفعالات و درک جامع از پیامدهای آلاینده های هوا در دوره بالینی، بیماری زایی، یا پیش آگهی عفونت های ویروسی خاص هنوز نیاز به تحقیق دارد.
بنابراین افزایش مطالعات جدید کمک به اتخاذ تصمیمات بهداشتی و سیاستی کنترل عفونت های تنفسی، به ویژه در اقشار آسیب پذیر جامعه (کودکان زیر پنج سال و سالمندان بالای 65 سال و افرادی که نقص سیستم ایمنی دارند)، در دوره های حداکثر آلودگی هوا می کند. آلودگی هوا، به عنوان یک تهدید جدی بر سلامتی جامعه چه در حوزه بیماری های واگیر دار و غیر واگیر محسوب می شود و اهمیت این مسئله ایجاب می کند که مسئولین راهکار های دقیق و موثری را در کنترل آلودگی هوا به کار ببرند در غیر این صورت در آینده با مشکلات و درگیری های بیشتری در حوضه بهداشت و درمان مواجه هستیم.
*دانشجوی دکترای ویروس شناسی پزشکی دانشگاه تربیت مدرس
نظر شما