شهادت امام علی النقی (ع) در سال ۱۴۰۲ چه روزی و چند شنبه است؟ + تاریخ دقیق

شهادت امام علی النقی در روز ۳ رجب است. تاریخ دقیق این روز در تقویم شمسی و قمری سال جاری را در این مطلب مرور کرده ایم و در انتها زندگی نامه مختصر حضرت امام هادی از تولد تا امامت و شهادتش در سامرا را آورده ایم که خواهید خواند. با ما همراه باشید.

حضرت امام علی بن محمد النقی الهادی (علیه السلام) دهمین پیشوای شیعیان جهان در نیمه ماه ذی الحجه سال ۲۱۲ هجری قمری در محلی به نام صریا در اطراف مدینه منوره به دنیا آمدند.

پدر بزرگوارشان حضرت امام جواد (ع) و مادر مکرمه شان بانوی گرامی و با فضیلت و تقوا به نام سمانه است.

مشهورترین القاب ایشان، «نقی» و «هادی» و کنیه آن حضرت «ابوالحسن» (ابوالحسن الثالث) است.

امام هادی (ع) پس از شهادت پدر گرامیشان در سال ۲۲۰ هجری قمری و در سن ۸ سالگی به امامت رسید.

این امام همام (ع) در مدت امامت خود با چند تن از خلفای عباسی (معتصم برادر مأمون، واثق پسر معتصم، متوکل برادر واثق، منتصر پسر متوکل، مستعین پسر عموی منتصر و معتزّ پسر دیگر متوکل) معاصر بود.

مدت امامت امام هادی (ع) ۳۴ سال و عمر شریفشان ۴۲ سال بود که در سال ۲۵۴ در شهر سامراء توسط معتزّ عباسی ملعون مسموم و شهید، و در خانه خود مدفون گردید.

مضجع پاک و نورانی امام علی النقی (ع) و فرزند عزیزشان حضرت امام حسن عسکری (ع) (مشهور به حرم امامین عسکریین) در سامرا، زیارتگاه و ملجاء شیعیان، عاشقان و ارادتمندان است.

مرقد شریف حضرت نرجس خاتون (س) همسر امام حسن عسکری (ع) و مادر امام زمان (عج) و حضرت حکیمه خاتون (س) دختر امام جواد (ع) و خواهر امام هادی (ع) نیز در جوار قبور مطهر این دو امام بزرگوار (ع) قرار دارد.

تاریخ دقیق شهادت امام علی النقی (ع) در سال ۱۴۰۲

تاریخ شهادت امام علی النقی ملقب به هادی در تقویم سال ۱۴۰۲ روز دوشنبه ۲۵ دی مصادف با ۳ رجب ۱۴۴۵ است.

سه نقل قول در مورد تاریخ شهادت امام هادی (ع) وجود دارد. بنا به قولی ایشان در روز ۲۵ جمادی الثانی سال ۲۵۴ به شهادت رسیده اند. طبق قول دیگری روز شهادت ایشان سوم رجب آن سال می‌باشد و برخی از مورخین معتقدند که ایشان در روز ۲۷ جمادی الثانی دیده از جهان فرو بسته اند.

تاریخ شهادت امام هادی به شمسی: دوشنبه، ۲۵ دی ۱۴۰۲
تاریخ شهادت امام هادی به میلادی: Monday, January ۱۵, ۲۰۲۴
تاریخ شهادت امام هادی به قمری: إثْنَان، ۳ رجب ۱۴۴۵

شهادت امام علی النقی الهادی برابر است با دوشنبه ۲۵ دی ۱۴۰۲ مصادف با ۱۵ ژانویه ۲۰۲۴ میلادی و یا ۳ رجب سال ۱۴۴۵ قمری.

دوشنبه ۲۵ دی ۱۴۰۲ شهادت امام هادی است و تعطیل نیست.

امام علی بن محمد(ع)، معروف به هادی و نقی، که دهمین امام شیعیان است، در سوم رجب، و به قولی در ۲۵ جمادی الآخر، در سامرا به شهادت رسید.

امام علی النقی(ع)، از ذی قعده سال ۲۲۰ قمری، که پدر بزرگوارش حضرت امام محمد تقی(ع)، معروف به جوادالائمه(ع)، به شهادت رسید، بنا به وصیت آن حضرت، مقام منیع امامت را بر عهده گرفت.گفتنی است، هنگامی که امام هادی(ع) مقام امامت را بر عهده گرفت، از عمر شریفش بیش از هشت سال و پنج ماه نگذشته بود و وی به مانند پدر ارجمندش در سنین کودکی به این مقام عظیم نایل آمد.

خلاصه زندگینامه امام علی النقی (ع)

امام، ابوالحسن علی النقی الهادی (ع)، پیشوای دهم شیعیان، در نیمه ذیحجه سال ۲۱۲ هجری در اطراف شهر مدینه در محلی به نام «صریا» به دنیا آمد. پدرش امام جواد(ع)، نهمین پرچمدار امامت، و مادرش «سمانه» از بانوان بافضیلت بود.

امام دهمین، به القابی چون: «نقی» و «هادی» ملقب و به «ابوالحسن ثالث» مشهور است. امام هادی (ع) به سال ۲۲۰ هجری، در حالی که هنوز هشت بهار از عمر گرامی اش نگذشته بود، بر مسند امامت و جانشینی پدر بزرگوار تکیه زد.

مدت امامت آن بزرگوار ۳۳ سال و عمر شریفش ۴۱ سال و چند ماه بود. در سال ۲۵۴ هجری در شهر سامرا به شهادت رسید.

امام علی النقی(ع) با چند تن از خلفای عباسی معاصر بود که به ترتیب زمان عبارتند از:

۱ـ «معتصم»، برادر مامون؛

۲ـ «واثق»، پسر معتصم؛

۳ـ «متوکل»، برادر واثق؛

۴ـ «منتصر»، پسر متوکل؛

۵ـ «مستعین»، پسر عموی منتصر؛

۶ـ «معتّز» پسر دیگر متوکل.

امام هادی(ع)، در زمان معتّز مسموم گردید و به شهادت رسید و در خانه خود در شهر سامرا به خاک سپرده شد.

امام علی النقی(ع) در ایام امامت خویش با خلافت شش تن از خلفای بنی عباس معاصر بود و آنان عبارت بودند از: معتصم، واثق، متوکل، منتصر، مستعین و معتز.
رفتار این عده از خلفای عباسی با امام علی النقی(ع) متفاوت بود. برخی رفتار خصمانه و برخی دیگر رفتار متعادل تری اعمال می نمودند. ولی همه آنان، در غصب خلافت و نادیده گرفتن حقوق امامت، هم رأی و هم نظر بودند.

در میان آن ها، متوکل عباسی (دهمین خلیفه عباسیان) بیش از همه، نسبت به اهل بیت(ع) و خاندان امامت و علویان صاحب نام، دشمنی می ورزید و از هر راه ممکن در صدد اذیت و آزار آنان بر می آمد و حتی نسبت به درگذشتگان اهل بیت(ع) نیز عقده گشایی می کرد و دستور می داد که قبور امامان معصوم(ع)، به ویژه قبر مطهر اباعبدالله الحسین(ع) و خانه های مجاور آن را خراب کرده و زمین های کربلا را شخم زده و زراعت نمایند.

وی، در سال ۲۴۳ قمری، امام علی النقی(ع) را از مدینه منوره به سامرا فراخواند و آن حضرت را برای همیشه از موطن اصلی وی و اجداد طاهرینش دور نمود.
تنها منتصر عباسی (یازدهمین خلیفه عباسیان) پس از ترور و هلاکت پدرش متوکل، در ایام کوتاه مدت خلافت خویش، نیکی های در خور توجهی به علویان و وابستگان به خاندان رسالت و امامت نمود، که در برابر آزار و اذیت های بی حد و حساب سایر خلفای عباسی، قابل جبران نمی باشد.

امام علی النقی(ع) به مدت یازده سال در سامرا (پایتخت عباسیان) و در محله عسکر (منطقه مسکونی نظامیان) به حالت تبعید، زندگی نمود و در این مدت، تحت مراقبت و نظارت دستگاه امنیتی خلافت قرار داشت و از تماس با دوستان و یاران خویش محروم بود.سرانجام در سوم رجب و یا به روایتی در ۲۵ جمادی الآخر سال ۲۵۴ قمری، در ایام خلافت معتز عباسی، به وسیله معتمد عباسی، برادر خلیفه وقت، مسموم و در آن غریبه سرا، به شهادت رسید.

به هنگام شهادت آن امام همام، جز فرزندش امام حسن عسکری(ع)، کسی در بالینش حاضر نبود.

امام حسن عسکری(ع) در ماتم پدر بزرگوارش، بسیار گریست و گریبان درید و خود متوجه غسل، کفن و دفن آن حضرت گردید. برخی از نادانان و یا متعصبان به امام حسن عسکری(ع) خرده گرفته که چرا وی گریبانش را درید. آن حضرت به آنان پاسخ داد: شما چه می دانید از احکام دین خدا؟ حضرت موسی بن عمران(ع) در ماتم برادرش هارون(ع) گریبان چاک زد.

از امام هادی(ع) تشییع جنازه با شکوهی به عمل آمد. دوستداران اهل بیت(ع)، فقها، قضات، دبیران، امیران و حتی بزرگان دربار خلافت در تشییع جنازه مطهر وی شرکت کرده و وی را در یکی از حجره های خانه اش دفن نمودند.

هم اکنون قبر شریفش، به همراه قبر مطهر فرزندش امام حسن عسکری(ع) و قبر خواهرش حکیمه خاتون دختر امام جواد(ع) و قبر نرگس خاتون مادر امام زمان(ع) در یک ضریح مقدس قرار دارد و در شهر سامرا، مزار شیعیان و دوستداران اهل بیت(ع) می باشد.

از اوضاع سیاسی زمان علی النقی (ع) تا زیارت جامعه ی کبیره

پیشوای دهم شیعیان حضرت امام هادی علیه السلام در سال ۲۱۲ ه.ق در شهر صریا (نزدیک مدینه) دیده به جهان گشود. پدر ایشان حضرت امام محمدتقی جوادالائمه علیه السلام و مادرشان بانویی فاضله و عفیفه به نام سمانه است. نام مبارک ایشان علی از القابشان نقی، هادی و نجیب؛ و کنیه شان ابوالحسن می باشد.

مدت امامت ایشان حدود ۳۴ سال است یعنی از سال ۲۲۰ ه.ق (سال شهادت امام جواد علیه السلام) تا سال ۲۵۴ ه.ق که در شهر سامرا به شهادت رسیدند.

پس از شهادت، امام حسن عسکری علیه السلام بر پیکر مطهر پدر خویش نماز گزارد و پس از تشییع جنازه، ایشان را در منزل خویش به خاک سپردند.

در مورد شهادت امام هادی علیه السلام و قاتل آن حضرت اختلاف است: برخی معتمد عباسی را قاتل آن حضرت میدانند (یعنی این واقعه در زمان خلافت معتمد رخ داده است) و به عقیده ی برخی دیگر معتز عباسی، فرمان قتل آن بزرگوار را صادر و معتمد آن را اجرا کرد. (یعنی این واقعه در زمان خلافت معتز روی داده است.)

اوضاع سیاسی زمان امام هادی علیه السلام

امام علی النقی الهادی علیه السلام در سال ۲۲۰ ه.ق به امامت رسیدند.

در این زمان ایشان در مدینه بودند و در آنجا به مدت ۱۳ سال وظایف امامت خود را انجام می دادند؛ مردم از این سرچشمه ی حیات معنوی و علمی و فکری سیراب می شدند و ایشان نیز به همه ی امور شیعیان رسیدگی می کردند تا این که متوکل (خلیفه ی وقت) که در دشمنی با ائمه اطهار علیه السلام مشهور بود؛ به خاطر هراسی که از نفوذ و محبوبیت امام علیه السلام در جامعه داشت ایشان را از مدینه به سامرا فراخواند زیرا احساس می کرد که باید امام را از نزدیک تحت نظر بگیرد.

پس از آمدن امام به سامرا، اگرچه ایشان ظاهرا آزاد بود اما «متوکل» منزلشان را طوری انتخاب کرده بود که همواره تحت نظر باشند. او به طور مرتب دستور تفتیش منزل ایشان را صادر می کرد و تمام دیدارها و رفت و آمدها توسط نیروهای حکومتی کنترل می شد.

او جو بسیار خفقان آمیزی را بر جامعه حکمفرما کرده بود و سختگیری و فشار زیادی را بر شیعیان اعمال می کرد:

متوکل، علویان را در محاصره ی اقتصادی قرار داده بود. به شاعران درباری مال فراوانی می داد تا در اشعار خود به ائمه علیه السلام بی احترامی کنند. او اکثر سادات جلیل القدر آن زمان را دستگیر و زندانی کرده بود. از هولناکترین اقدامات او در دوره ی حکومتش، انهدام و تخریب مرقد امام حسین علیه السلام بود.

اوضاع معیشتی مردم و خصوصا علویان در زمان خلفای عباسی مخصوصا متوکل و بقیه ی خلفای هم عصر امام هادی علیه السلام، بسیار دشوار بود زیرا آنان بیت المال مسلمین را صرف خوشگذرانی هایی می کردند که به گواهی تاریخ، هزینه های مربوط به آ نها بی سابقه بوده است.

فعالیت های امام علیه السلام

امام هادی علیه السلام با این که شدیدا تحت نظر بود، اما از پای ننشست و فعالیت های خود را به شیوه ای مطابق اوضاع زمان خویش به پیش برد. از مهمترین فعالیت های ایشان این بود که به مردم از راه های گوناگون آگاهی داده و منصب امامت و مقام علمی خود را در طی سخنان خویش و در مناظرات و پرسش و پاسخ های علمی، آشکار کرده و تثبیت کنند. همچنین عدم مشروعیت حکومت بنی عباس را تبیین می کردند. یکی دیگر از محورهای فعالیت امام، آماده کردن مردم و شیعیان نسبت به غیبت حضرت مهدی علیه السلام بود. البته ایشان با نهایت احتیاط و جلوگیری از حساس شدن حکومت، این موضوع را به طور سربسته در ضمن سخنان خویش ذکر می فرمودند.

وضعیت علمی زمان آن بزرگوار

در حکومت بنی عباس از طرف خلفا به مسائل علمی و فرهنگی تمایل نشان داده می شد. در این زمان بسیاری از کتب سایر ملل به عربی ترجمه شد و همین امر موجب شد افکار مردم و اوضاع علمی جامعه متحول شود.

همچنین مکاتب کلامی مانند اشاعره و معتزله رونق گرفته بود و شبهاتی مانند جسمیت خداوند، جبرگرایی مطلق یا اختیار مطلق، حادث یا قدیم بودن قرآن و... مطرح می شد که موضع گیری امام هادی علیه السلام و پاسخ ایشان به چنین شبهاتی، اولا اصالت و حقانیت مواضع شیعه را نشان می داد و ثانیا مسلمین را از گرفتاری در دام چنین شبهاتی حفظ می کرد.

اصحاب امام هادی علیه السلام

فضل بن شاذان: از متکلمان بزرگ شیعه در قرن سوم هجری است که از اصحاب امام هادی علیه السلام به شمار می رود.

حضرت عبدالعظیم حسنی علیه السلام: از سادات جلیل القدری است که نسب شریفش به امام حسن مجتبی علیه السلام می رسد. او از نظر علمی و عقیدتی مورد تایید امام هادی علیه السلام بود.

زیارت جامعه ی کبیره

از امام هادی علیه السلام چندین دعا و زیارت نامه برجای مانده است که از مشهورترین آنها زیارت جامعه ی کبیره است. این زیارت دارای سند صحیح بوده و از نظر بلاغت نیز در بالاترین درجه قرار دارد. شروح متعددی به فارسی و عربی بر این زیارت نوشته شده است. زیارت جامعه ی کبیره متضمن مفاهیمی بسیار عالی و مطالبی بدیع است.

از دیگر زیارات بر جای مانده از امام هادی علیه السلام، زیارت غدیر است که در آن هم خصوصیات و ویژگی های حضرت علی علیه السلام و هم حادثه ی غدیر ذکر شده است.

برخی از سخنان امام هادی علیه السلام

« الدُّنْیا سُوقٌ رَبِحَ فیها قَوْمٌ وَ خَسِرَ آخَرُونَ؛ دنیا همانند بازاری است که عدّه ای در آن سود می برند و عدّه ای دیگر ضرر و خسارت متحمّل می شوند.»

« النّاسُ فِی الدُّنْیا بِالاْمْوالِ وَ فِی الاَّْخِرَةِ بِالاْعْمالِ؛ مردم در دنیا به وسیله ثروت و تجملات شهرت می یابند ولی در آخرت به وسیله اعمال محاسبه و پاداش داده خواهند شد.»

« مَنْ رَضِیَ عَنْ نَفْسِهِ کَثُرَ السّاخِطُونَ عَلَیْهِ؛ هر که از خود راضی باشد بدگویان او زیاد خواهند شد. »

« اِنّ اللّهَ جَعَلَ الدّنیا دارَ بَلْوی وَالاْخِرَةَ دارَ عُقْبی، وَ جَعَلَ بَلْوی الدّنیا لِثوابِ الاْخِرَةِ سَبَباً وَ ثَوابَ الاْخِرَةِ مِنْ بَلْوَی الدّنیا عِوَضا؛ همانا خداوند، دنیا را جایگاه بلاها و امتحانات و مشکلات قرار داد؛ و آخرت را جایگاه نتیجه گیری زحمات، پس بلاها و زحمات و سختی های دنیا را وسیله رسیدن به مقامات آخرت قرار داد و اجر و پاداش زحمات دنیا را در آخرت عطا می فرماید.»

« الْعُجْبُ صارِفٌ عَنْ طلب الْعِلْمِ، داعٍ إلیَ الْغَمْطِ وَالْجَهْلِ؛ خودبینی و غرور، انسان را از تحصیل علوم باز می دارد و به سمت حقارت و نادانی می کشاند.»

زمامداران جهاندار و مقتدر، بر قله کوهسارها، شب را به روز آوردند، در حالی که مردان نیرومند از آنان پاسداری می کردند، ولی قله ها نتوانستند آنان را از خطر مرگ برهانند.

آنان پس از مدتها زندگی با عزت، از جایگاههای امن به زیر کشیده شدند و در گودالها و گورها جای گرفتند؛ چه آرامگاه خوشایندی!