اگر جویای راهی آسان و سریع برای التیام دردها و بهتر شدن خلق‌وخو هستید، حمام یخ شاید همان چیزی باشد که به آن نیاز دارید.
حمام یخ، که به آن غوطه‌ور شدن در آب سرد نیز می‌گویند، همان‌طور که از اسمش پیداست حمامی از یخ یا آب سرد هم‌دمای یخ است که دمای آن بین چهار تا ده درجه سیلسیوس (سانتی‌گراد) است. حمام یخ این روزها بین جماعت اهل ورزش و عرصه سلامت بسیار محبوب شده است.
آیا همه می‌توانند به حمام یخ بروند؟
به گزارش وری‌ول هلت، قبل از غوطه‌ور شدن در آب یخ باید مطمئن شوید که آیا این کار برای شما مناسب است یا خیر. دکتر صنم حافظ، عصب‌روان‌شناس در دانشگاه نیویورک، می‌گوید: «افراد مبتلا به بیماری‌های قلبی و تنفسی و همچنین زنان باردار باید از این کار خودداری کنند.»
علاوه بر این، افرادی که داروهای خاصی مصرف می‌کنند نباید سراغ حمام یخ بروند، زیرا برخی داروها ممکن است بر فرایند تنظیم دمای بدن اثر منفی بگذارند.
به گفته دکتر حافظ، داروهایی که روی فشار خون، ضربان قلب، یا لخته شدن خون اثر می‌گذارند ممکن است در طول حمام یخ خطرهایی به وجود آورند.
حمام یخ چگونه عمل می‌کند؟
غوطه‌ور شدن در آب یخ دمای بدن را کاهش می‌دهد و سپس بدن را وادار به فعالیت شدیدی می‌کند که به حالت تعادل و ایستایی بازگردد.
این کار با وجود آنکه خطرناک به‌نظر می‌رسد، در واقع مزیت‌های جسمی و روانی بی‌شماری دارد. البته سرمای فزاینده در محیط کنترل‌نشده و غیرایمن از لحاظ تنظیم مدت حمام می‌تواند خطرناک باشد.
حمام یخ با کاهش دادن دمای بدن باعث شروع واکنش‌های فیزیولوژیکی متعددی می‌شود. با توجه به توضیح دکتر حافظ می‌توان گفت که در حمام یخ سه چیز رخ می‌دهد: افزایش سوخت‌وساز (متابولیسم) بدن، فعال شدن بافت چربی قهوه‌ای زیر پوست، و آزاد شدن هورمون‌ها.
حافظ می‌گوید: «افزایش سوخت‌وساز بدن زمانی رخ می‌دهد که بدن برای تولید گرمای بیشتر سوخت‌وساز را افزایش می‌دهد.»
فعال شدن بافت چربی قهوه‌ای (بی‌ای‌تی) نیز با قرار گرفتن در معرض سرما ارتباط مستقیم دارد.
حافظ دراین‌باره می‌گوید: «چربی قهوه‌ای نوعی بافت چربی است که کارش تولید گرما است. قرار گرفتن در دمای سرد باعث فعال شدن بافت چربی قهوه‌ای می‌شود و از طریق گرمازایی در بدن گرما تولید می‌کند. همین فرایند است که به حفظ دمای بدن در محیط‌های سرد کمک می‌کند.»
ترشح هورمون نیز به این دلیل است که افراد وقتی که حمام یخ می‌گیرند، عجله دارند یا می‌خواهند که زودتر از دمای سرد بیرون بیایند.
حافظ می‌گوید: «قرار گرفتن در معرض سرما باعث ترشح هورمون‌هایی مانند آدرنالین و نورآدرنالین می‌شود که در افزایش ضربان قلب، فشار خون، و سرعت سوخت‌وساز نقش دارند. این واکنش‌های هورمونی به بدن کمک می‌کند که با فشار سرما سازگار شود و هموستاز (خون‌ایستی) دمای داخلی بدن حفظ شود.»
فواید ذهنی، عاطفی، و جسمی حمام یخ
حمام یخ چون از لحاظ جسمی راحت نیست، ممکن است چندان دلخواه به‌نظر نرسد، اما مزایای ذهنی و عاطفی‌ای که دارد آن را بسیار ارزشمند و خواستنی می‌کند.
فواید ذهنی
از لحاظ ذهنی باید گفت که افزایش انعطاف‌پذیری یکی از مزیت‌های غوطه‌ور شدن در یخ یا آب یخ است که به‌واسطه تولید آندروفین در بدن مستقیما احساس بهتری به فرد می‌دهد. رها شدن آندروفین باعث بهتر شدن خلق‌وخو می‌شود و آرامش و سرخوشی القا می‌کند.
همچنین، حمام یخ می‌تواند کیفیت خواب را هم بهتر کند.
فواید عاطفی
حمام یخ وضع عاطفی کلی را بهبود می‌بخشد.
حافظ دراین‌باره می‌گوید: «محیط کنترل‌شده حمام یخ به فرد این فرصت را می‌دهد که شیوه‌های کنترل احساسات مانند نفس عمیق کشیدن یا ذهن‌آگاهی را تمرین کند.»
او بر استفاده از این روش‌ها در بخش‌های دیگر زندگی نیز تاکید می‌کند. به باور او، این روش‌ها علاوه بر افزایش سلامت عاطفی، موجب افزایش انعطاف‌پذیری عاطفی نیز می‌شود.
فواید جسمی
همه ما می‌دانیم که وقتی جایی از بدن ضربه می‌خورد یا آسیب می‌بیند، بهتر است روی آن یخ بگذاریم. با توجه به همین قابلیت یخ در کاهش دادن التهاب است که حمام یخ نیز واکنش‌های التهابی بدن پس از ورزش را بهبود می‌بخشد.
بر همین اساس است که حمام یخ در میان ورزشکاران بسیار محبوب است، زیرا به احیای عضله‌های آسیب‌دیده در حین ورزش کمک می‌کند و احیای این بافت‌های ماهیچه‌ای را هموارتر می‌کند.
همچنین، کارکرد و استقامت ورزشی را افزایش می‌دهد. حمام یخ با افزایش دادن تعداد گلبول‌های سفید می‌تواند در تقویت کارکرد دستگاه ایمنی بدن نیز نقش داشته باشد.
پیش از هر چیز باید بدانید که برای سازگار شدن با حمام یخ یا حمام آب یخ «کامل» قدری زمان لازم است. معمولا حمام یخ را با پنج دقیقه شروع می‌کنند. بعضی از افراد تا پانزده دقیقه هم در حمام یخ می‌مانند، اما فقط افراد باتجربه باید این مدت را امتحان کنند.
حافظ توصیه می‌کند که با آب خنک شروع کنید و سپس دمای آب را کم یا مدت حمام را افزایش دهید. بدین ترتیب می‌توانید خودتان را با سرما وفق دهید.
علاوه بر همه این‌ها، نیازی نیست که از همان ابتدا پنج دقیقه در حمام یخ بمانید. حتی اگر برای باور اول توانستید سی ثانیه در یخ یا آب یخ بمانید، در واقع موفق شده‌اید.
نظر شما