سلام نو - سرویس گردشگری: شهر تون، شهری تاریخی است که از شهرهای بزرگ در سرزمین خراسان به شمار می رود، این شهر دارای پنج دوازه بوده و به عنوان یک شهر حکومتی نقش پر رنگ و موثری داشته است، در جنوب غربی شهر فردوس امروزی شهر تون واقع شده است، اکنون اهالی فردوس، این شهر باستانی را با نام شهر کهنه می شناسند.
حمام جهانیار، حمامی تاریخی مربوط به دوره صفوی است که در محدوده شهر تاریخی تون، در جنوب غربی شهرستان فردوس قرار دارد. این حمام مطابق معماری حمام ها در اقلیم کویری و در عمق زمین جای گرفته است. حمام تاریخی جهانیار اگر چه فاقد زیبایی خاصی است، اما معماری و سازه آن که با معماری حمام ها در اقلیم کویری مطابقت دارد، در نوع خود کم نظیر است. به گفته باستان شناسان سربینه های حمام جهانیار سبب شده که این حمام تاریخی در بین حمام های شهر تون منحصربفرد باشد.
این اثر در تاریخ ۵ تیر ۱۳۸۴ با شماره‌ی ثبت ۱۱۹۹۴ به عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
سرگذشت حمام
درباره بانی و تاریخ احداث این بنا اطلاعات دقیق و درستی در دسترس نیست اما با توجه به برخی شواهد معماری می توان گفت که این بنای باستانی در اواخر دوران حکومت صفویه بنا شده است، در نزدیکی و مجاورت حمام جهانیار مسجدی قرار دارد به همین نام و در جریان زلزله سال ۱۳۴۷ به طور کلی تخریب شده و آثاری از آن برجای نمانده است.
حمام فاقد تزیینات خاصی است. تنها کالبد معماری حمام با ارتباطات فضایی، نوع طاقها، نورگیرها و پوششها به همراه آجر کاری خفته راسته در دیواره های پایینی سربینه میتواند از ویژگیهای زیبایی شناسانه بنا به حساب آید.
معماری حمام
این حمام مطابق معماری حمام ها در اقلیم کویری و در عمق زمین جای دارد. از درب حمام که وارد می شویم، حدود ۱۰ پله به ارتفاع ۲۵ سانتی متر پایین می رویم بعد از چرخش ۱۲۰ درجه در این حرکت که با تبحر معمارانه به انجام رسیده به سربینه حمام می رسیم. در گوشه غربی گرمخانه پلکانی است که توالت های حمام بزرگ در آنجا قرار گرفته و نوع پوشش آن نیز با سایر فضا متفاوت است.
حمام جهانیار با توجه به عکس های هوایی و پلان مربوطه دارای دو مسیر مجزا برای استفاده کنندگان زن و مرد بطور همزمان بوده است. استفاده از یک خزینه و ارتباط این خزینه با دو گرمخانه حمام کوچک و حمام بزرگ نیز قابل توجه است. معبری که از سمت شریان اصلی شهر و محله به درب و سردری می رسد ورودی حمام بزرگ بوده است و درب دیگر از شریان فرعی در محله انشعاب می گیرد که ورودی حمام کوچک است. آب حمام از طریق قنات سعد آباد تأمین می شده است.
مالکیت فعلی حمام جهانیار وقفی بوده و اکنون تحت نظارت اداره اوقاف است.
شرایط بازدید از این حمام تاریخی
این حمام دارای ویژگی خاصی از جمله سربینه حمام است، به پیشنهاد مستر بلیط بهترین زمان برای سفر ایام نوروز است چرا که آب و هوا در بهار بسیار عالی دارد و به راحتی و بدون دغدغه می توانید از مکان های دور و اطراف نیز دیدن کنید و لحظات شاد و مفرحی را برای خود و خانواده خود رقم بزنید.
موقعیت مکانی حمام
حمام جهانیار در جنوب غربی شهرستان فردوس در شهر تاریخی تون و محله عنبری در حوالی دروازه میدان واقع شده است. یا بعبارتی بین میدان موسی بن جعفر و میدان گلشن واقع شده است.
نظر شما