ام: موسی
لقب: کاظم
کنیه: ابو ابراهیم
متولد: در ابوه (بین مکه و مدینه) در ۲۰ ذی الحجه سال ۱۲۸ هجری قمری
نام پدر: امام جعفر صادق (ع)
نام مادر: حمیده خاتون
شهید: ۵۵ ساله در بغداد روز جمعه ۲۵ رجب ۱۸۳ هجری قمری
مسموم: توسط هارون الرشید خلیفه عباسی
مدفون: در کاظمین، بغداد
نام "موسی"، لقب ابوالحسن و لقب معروف وی کاظم بود. فداکاری بی نظیر و پرستش خدا امام موسی کاظم(ع) را به عنوان "عبد صالح" (برده نیکوکار خدا) معروف کرده بود. سخاوت مترادف با نام ایشان بود و هیچ گدایی هرگز دست خالی از در خانه امام برنگشت. حتی پس از شهادت، همچنان وفادار بود و نسبت به ارادتمندان خود که با دعا به آرامگاه مقدسش می‌آمدند، سخاوتمند بود. به همین دلیل "باب قضاء الحوائج" (دریچه برآوردن نیازها) نام گرفت.
والدین:
امام موسی کاظم (ع) فرزند امام جعفر صادق (ع) امام ششم بود. نام مادرش حمیده بود که دختر مردی نجیب به نام ساعد بود که اهل کشور بربر (الجزایر کنونی) بود.
دوران کودکی:
امام موسی کاظم (ع) ۲۰ سال از عمر مقدس خود را تحت حمایت پدر بزرگوارش سپری کرد. نبوغ ذاتی و فضیلت‌های با استعداد او همراه با راهنمایی و آموزش روشنگرانه امام جعفر صادق (ع)، در تجلی شخصیت آینده وی نمایان شد. او حتی در کودکی با علم الهی آشنایی کامل داشت.
علامه مجلسی نقل میکند که یکبار ابوحنیفه از منزل مقدس امام جعفر صادق (ع) خواست تا در مورد برخی مسائل دینی (ماسایل) از او سؤال کند. امام در خواب بود و بنابراین تا بیدار شدن امام در بیرون منتظر ماند.
در همین حال، امام موسی کاظم (ع) که در آن زمان ۵ سال داشت، از خانه خود بیرون آمد، ابوحنیفه پس از ارائه بهترین تعارفات به ایشان، گفت:
"ای فرزند پیامبر اکرم! نظر شما در مورد اعمال یک انسان چیست؟ آیا او آنها را به تنهایی انجام می‌دهد یا خدا او را مجبور به انجام آنها میکند؟ "
امام پنج ساله فوراً با لحن معمولی نیاکانش پاسخ داد: ای ابو حنیفه، "کارهای یک انسان در سه امکان محدود می‌شود. اول، اینکه خدا به تنهایی آنها را انجام می‌دهد در حالی که انسان کاملاً درمانده است. ثانیاً، هم خدا و هم انسان در تعهد یکسان عمل می‌کنند. سوم، انسان آنها را به تنهایی انجام می‌دهد. حال اگر فرض اول صادق باشد، بدیهی است بی عدالتی خدا را اثبات میکند که مخلوقات خود را به خاطر گناهانی که مرتکب نشده‌اند مجازات میکند. اگر شرط دوم قابل قبول باشد، حتی اگر خداوند انسان را به خاطر جنایاتی که به طور مساوی در آن شریک است مجازات کند، ظالم می‌شود. اما نامطلوب بودن هر دو این شرایط در مورد خدا مشهود است. بنابراین ما به طور طبیعی با سومین گزینه جایگزین این مشکل میشویم که انسانها کاملاً مسئول کارهای خود هستند. "
امامت:
امام جعفر صادق (ع) در ۱۵ رجب ۱۴۸ هجری قمری توسط خلیفه عباسی بر اثر مسمومیت به شهادت رسید و از همان تاریخ امام موسی کاظم (ع) به عنوان امام هفتم جانشین دفتر مقدس امامت شد. دوره امامت او ۳۵ سال ادامه داشت. در دهه اول امامت، امام موسی کاظم(ع) توانست مسئولیت‌های خود را به صورت مسالمت آمیز انجام دهد و به ترویج آموزه‌های پیامبر اکرم (ص) ادامه دهد. اما در مدت زمان کوتاهی قربانی پادشاهان حاکم شد و بخش عمدهای از زندگی این امام بزرگوار در زندان سپری شد.
شرایط سیاسی:
امام موسی کاظم (ع) در دوران بحرانیترین زمانها در رژیم‌های پادشاهان مستبد عباسی زندگی میکرد که به دلیل حکومت ظالمانه مشهور بودند. ایشان شاهد سلطنت منصور داوانیقی، مهدی و هارون الرشید بود. منصور و هارون پادشاهان مستبدی بودند که بسیاری از فرزندان بیگناه پیامبر اکرم (ص) را به شمشیر کشیدند. هزاران نفر از این شهدا در طول زندگی خود در داخل دیوارها زنده بودند یا در زندان‌های تاریک وحشتناکی قرار گرفتند. این خلفای فاسد هیچ ترحم و عدالتی نم‌یدانستند و آنها را شکنجه کردند و به شهادت رساندند.
در سال ۱۵۷ هجری قمری شهر بغداد ساخته شد. پس از یک سال، بنیانگذار آن درگذشت. پس از منصور، پسرش مهدی بر تخت نشست. چند سالی نسبت به امام موسی کاظم(ع) بیتفاوت ماند. هنگامی که در سال ۱۶۴ هجری قمری به مدینه آمد و از شهرت والای آن حضرت باخبر شد، نتوانست در برابر حسادت او مقاومت کند و جرقه خباثت اجدادی وی نسبت به اهل بیت (ع) دوباره شعله ور شد. وی امام را همراه خود به بغداد برد و در آنجا زندانی کرد. اما پس از یک سال متوجه اشتباه خود شد و امام را آزاد کرد.
در ۱۷۰ هجری قمری، ظالم ترین پادشاه، هارون الرشید در راس امپراتوری عباسی ظاهر شد. در دوران حکومت او بود که امام موسی کاظم(ع)، بخش اعظم عمر خود را در زندان گذراند تا اینکه به شهادت رسید.
برتری اخلاقی:
ابن حجر در مورد اخلاق و برتری ایشان اظهار میدارد: "صبر و بردباری امام موسی کاظم (ع) به حدی بود که به او لقب کاظم (کسی که خشم خود را فرو می‌برد) داده شد. او مظهر فضیلت و سخاوت بود. او شب‌های خود را به دعا و نیایش با خدا و روزهایش را به روزه اختصاص داد. او همیشه کسانی را که به او بد کرده بودند می‌بخشید".
رفتار مهربانانه و سخاوتمندانه وی نسبت به مردم به گونه‌ای بود که از افراد فقیر و مستضعف مدینه حمایت میکرد و به آنها کمک میکرد. این معمایی برای دریافت کنندگان کمک‌ها در طول عمر امام موسی کاظم(ع) در مورد این که نیکوکار آنها کیست ادامه داشت، اما این راز تا پس از شهادت فاش نشد.
دستاوردهای ادبی:
زمان و شرایط به امام موسی کاظم (ع) اجازه نداد تا مکانهایی را برای انتقال دانش دینی به پیروان مانند پدرش، امام جعفر صادق (ع) و جدش، امام محمدباقر (ع) تأسیس کند. او هرگز مجاز به سخنرانی در یک جماعت نبود. او مأموریت خود را در زمینه موعظه و هدایت بی سر و صدا انجام داد. او همچنین نویسنده چند کتاب شد که معروفترین آنها "مسند امام موسی کاظم (ع)" است.
شهادت:
در سال ۱۷۹ ه.ق هارون الرشید از مدینه دیدن کرد. آتش کینه و حسادت بر اهل بیت، هنگامی که او تأثیر و محبوبیت زیاد امام را در بین مردم دید، در قلب او شعله ور شد. امام در حالی که مشغول نماز در قبر پیامبر اکرم (ص) بود، دستگیر شد و به مدت ۴ سال در زندان بغداد نگه داشت. در ۲۵ رجب ۱۸۳ هجری قمری امام را با سم به شهادت رساند. حتی جنازه او نیز از تحقیر در امان نماند و از زندان بیرون آورده و بر روی پل بغداد رها شد. با این حال، فدائیان وی موفق شدند پیکر مطهر امام را در کاظمین (عراق) آرام دهند.
نظر شما